اقتصاد ۲۴- نازنین خودی- بازار سرمایه آخرین روز کاری هفته را کم رمق‌تراز همیشه به پایان برد. اگرچه گفته می‌شود در روز چهارشنبه تعداد فروشندگان کاهشی بود و بازار متعادل به پایان رسید، اما این چیزی نبود که سهامداران منتظر آن بودند. در روز‌های گذشته روند افزایشی نرخ ارز سبب شد تا نگاه‌ها به بازار مثبت‌تر شود، اما وقوع اتفاقات غیر قابل پیش بینی بار دیگر دامن بازار سهام را گرفت و اجازه نداد از فرصت‌هایش استفاده ببرد. تشدید جنگ در خاورمیانه و حمله موشکی سپاه پاسداران به اربیل عراق و سوریه و سپس پاکستان سبب شد سیگنال ناامنی بر بازار حاکم شود و سهامداران در لاک دفاعی فرو روند.
نگرانی‌ها از ورود کشور به جنگ سبب شد علاوه بر بهره‌گیری از افزایش نرخ دلار، برخی دیگر از محرک‌های بازار سرمایه نیز سوخت شود. محرک‌هایی چون مصوبه کمیسیون تلفیق که بر اساس آن مالیات واحد‌های تولیدی در سال آینده از ۲۵ درصد به ۱۸ درصد کاهش پیدا می‌کند. به باور «پیام الیاس‌کردی» تحلیلگر بازار سرمایه این محرک‌ها از آن رو بر بازار بی اثر شده‌اند که در حد یک طرح باقی خواهند ماند و واقعا قرار نیست اتفاقی بیفتد. به گفته او حتی اگر تاثیری هم بگذارد با یک بخشنامه می‌توانند تغییرش دهند به همین دلیل متاسفانه بورس به این موضوعات اطمینان آنچنانی نمی‌کند.
بازار سرمایه توانایی واکنش‌های مثبت را داشت
آخرین گزارش‌ها از عملکرد شاخص کل بورس در روز چهارشنبه حاکی از عقب‌نشینی ۹۹۰ واحدی بود و در سطح ۲ میلیون و ۱۸۵ هزار و ۹۷۹ واحدی ایستاد. شاخص هم‌وزن با روندی مثبت همراه شد و با رشد ۶۹۸ واحدی، معادل ۰.۰۹ درصد بالا رفت و در سطح ۷۶۲ هزار و ۳۳۹ ایستاد. همچنین شاخص کل فرابورس در آخرین روز معاملاتی هفته ۳۷ واحد منفی شد و در سطح ۲۶ هزار و ۲۹۶ واحدی ماند.
پیام الیاس کردی در گفتگو با اقتصاد ۲۴ در توضیح وضعیت بازار سرمایه می‌گوید: بازار سرمایه با توجه به اینکه قیمت دلار رشد کرده بود، توانایی واکنش‌های مثبت را داشت، اما روز‌هایی را داریم سپری می‌کنیم که در دو هفته متوالی آن بامداد پنجشنبه اخبار تنش و درگیری‌ها می‌آید. علاوه بر این ما یک‌سری تنش‌های دیگر را نیز طی هفته گذشته در خاورمیانه داشتیم. در کل وقتی این‌ها را کنار یکدیگر می‌گذاریم می‌بینیم دو حس متناقض در بازار حکم‌فرماست؛ یکی از افزایش ناچیز قیمت ارز و دیگری تنش‌ها. به طور کلی می‌توان گفت در حالی که بازار سرمایه در حال تلاش برای بازیابی خود است، اخبار تنش‌ها آن را اذیت می‌کند.
به گفته این کارشناس رفتار روز چهارشنبه بازار سرمایه بسیار طبیعی‌ست، چرا که فکر می‌کند نکند در روز‌های پنجشنبه و جمعه که دستش از بازار کوتاه است، اتفاقی بیفتد و نتواند نسبت به پرتفوی خودش پاسخگو باشد، به همین خاطر ترجیح می‌دهد روند خودش را نقض کند؛ این‌ها چیزی است که در بازار احساس می‌شود.
بازار سرمایه یا خاری در بیابان؟
در گزارش اقتصاد ۲۴ از پیش بینی بازار در ابتدای هفته جاری به دو عامل که چشم‌انداز مثبتی را پیش روی سهامداران قرار داده بود، اشاره شد. یکی بحث معافیت‌های مالیاتی و دیگری اخبار مهم و مرتبط پیرامون شرکت‌های خودرویی. موضوعاتی که می‌توانست محرک‌های خوبی در دوران رکود بازار باشد، اما فعالان بازار دیگر به آن اهمیتی نمی‌دهند.
بیشتر بخوانید: بورس از آتش جنگ در امان ماند/ نگاه بازار به قیمت‌گذاری محصولات خودرویی
الیاس کردی در این رابطه به اقتصاد ۲۴ توضیح می‌دهد: یک خاری را در بیابان تصور کنید. سرعت باد در این بیابان زیاد است و این خار را مدام جا به جا می‌کند. بازار سرمایه همان خاری است که در بیابان به حرکت در می‌آید و به چیز دیگری توجه نمی‌کند. واقعیت این است که این قبیل اخبار آن اندازه که قیمت دلار و تنش‌های سیاسی در بازار سرمایه تاثیر دارد، تاثیرگذار نیست، یعنی حتی خبرهای مهمی مثل بحث معافیت‌های مالیاتی و خودرو در آن گم می‌شود.
از سویی به گفته این کارشناس این دو موضوع احتمالا در حد یک طرح است و در حد این که واقعا اتفاقی رقم بزند، نیست. حتی اگر تاثیری هم بگذارد با یک بخشنامه می‌توانند تغییرش دهند به همین دلیل متاسفانه بورس به این موضوعات اطمینان آنچنانی نمی‌کند.
بانک مرکزی رقیبی برای بورس
بسیاری از فعالان بازار سرمایه، ابلاغیه اخیر بانک مرکزی در مورد معاملات شمش طلا را مخالفت با بازار رسمی و قانونی گواهی سپرده کالایی بورس کالا قلمداد کردند. به دنبال این تصمیم بانک مرکزی، صندوق‌های طلا به شکل کاملا قرمز درآمدند و وضعیت معاملات منفی شد. این در حالی بود هنوز یک سال از آغاز رسمی معاملات شمش طلا در بورس کالا نگذشته است.
الیاس کردی این تصمیمات را ناشی از رقابت مسئولان با بازار سرمایه می‌خواند. او در این باره به اقتصاد ۲۴ تصریح می‌کند: کلا از زمان ایجاد بازار سرمایه از دهه هفتاد یک رقابتی بین بورس و بازار پول بوده است. این رقابت‌ها بعضا به صورت نمایشی تبدیل به رفاقت‌هایی هم شده است، اما واقعیت این است که همچنان رقابت باقی مانده است. بانک مرکزی مرکز مبادله طلا و ارز را بنا گذاشت و قرار بر این بود که در آن قیمت طلا و دلار کشف قیمت شود. دوست داشت آنجا مرجع قیمت باشد.
به گفته وی این یک سیستم بروکراسی جدید بود و فکر می‌کنم بعدا مانند بروکراسی‌های دیگر خودش دچار معضلاتی می‌شود. به نظر من اگر ما می‌توانستیم مثلا برای ارز و طلا بورس جدایی را ایجاد می‌کردیم و آن را ذیل بورس کالا می‌آوردیم کار بهتری بود، اما بانک مرکزی به خاطر رقابتی که با بازار سرمایه دارد هر از چند گاهی چنین اقداماتی را انجام می‌دهد و طبیعی است که بازار سرمایه نیز از این بابت خوشحال نباشد.
پیش بینی بورس غیرممکن شد
به گفته پیام الیاس کردی بازار سرمایه با توجه به تنش‌هایی که اتفاق افتاده از رشد دلار منتفع نشده است. با توجه به ارزش معاملات روز چهارشنبه که رقم جذابی نبود، فکر می‌کنم حداقل شروع هفته متعادل منفی باشد تا ببینیم بعدا چه اتفاقی می‌افتد؛ چون واقعا سرعت کنش‌ها و واکنش‌های سیاسی در منطقه خاورمیانه آنقدر بالا رفته که عملا پیش بینی کردن، کار بیهوده و عبثی است. اما فکر می‌کنم اگر سهامداران به افق ۱۴۰۳ و پایان امسال فکر کنند، مقداری تصمیماتشان منطقی‌تر خواهد شد.