اقتصاد۲۴- هدی کاشانیان: در مغز قسمتی وجود دارد به نام «کورپوس کالوزوم»، از این‌رو آسیب به این قسمت می‌تواند باعث بیماری و اختلال سندروم دست بیگانه شود. همه اندام‌های حرکتی بدن انسان توسط قسمتی از مغز کنترل می‌شود. سندرم دست بی قرار که به آن سندرم دست بیگانه هم گفته می‌شود نام بیماری است که در آن فرد کنترل حرکت دست خود را ندارد که در دست چپ بیشتر شایع است. این بیماری علت مشخص و درمان قطعی ندارد، ولی با استفاده از روش‌هایی که به کاهش آن کمک می‌کنند می‌‍‌توان این بیماری را تحت کنترل قرار داد. فرد مبتلا بدون اینکه بخواهد یا قصد داشته باشد گاهی اجسامی را لمس کرده و آن‌ها را جابجا می‌کند.
انواع سندروم دست بیقرار
این سندرم مدل‌های متفاوتی دارد که آن‌ها را معرفی می‌کنیم:
۱- سندروم دست بی قرار نوع اول: در این نوع، علائم بیماری تا قبل از ۴۰ سالگی به صورت دوره‌ای در بیمار ظاهر می‌شود. علائم به کم کم و با گذشت زمان خود را نشان می‌دهند. با بالا رفتن سن شدت بیماری هم افزایش می‌یابد.
۲- سندروم دست بی قرار نوع دوم: علائم ناگهانی و یک‌باره بعد از سن ۴۵ سالگی در فرد پدیدار می‌شوند. گذر زمان و بالا رفتن سن در شدت این نوع سندروم تاثیری ندارد. معمولاً یک بیماری زمینه‌ای باعث این عارضه می‌شود.
علت سندروم دست بیقرار
در بیشتر موارد علت مشخصی برای بروز سندرم دست بیقرار مشخص نشده است. بعضی پزشکان علل ذیل را علت سندرم دست بیقرار می‌دانند:
• ژنتیک: بیشتر ۵۰ درصد مبتلایان سندرم دست بیقرار، عوامل ژنتیکی است. بیماری سندرم دست بیقرار اغلب یک اتوزومال است به این معنی که اگر شما به آن مبتلا باشید به احتمال ۵۰ درصد، آن را به فرزندان خود نیز انتقال خواهند داد.
• عدم تعادل دوپامین: نوعی انتقال دهنده عصبی شیمیایی در بدن دوپامین است که پیام‌هایی را بین مغز و سیستم عصبی منتقل می‌کند. اگر سطح دوپامین بدن کاهش یابد ممکن است باعث ایجاد اسپاسم عضلات شده که به طور ناخودآگاه باعث حرکات ناگهانی در دست و بازو‌ها می‌شود.
• مشکلات زمینه‌ای: بعضی بیماری‌ها با سندرم دست بیقرار همراه هستند مثل بیماری پارکینسون.
• کم خونی و یا فقر آهن: پایین بودن سطح گلبول‌های قرمز خون می‌تواند باعث کاهش سطح آهن خون و افت سطح دوپامین شود که باعث اسپاسم عضلانی و حرکات ناگهانی در دست و بازو‌ها می‌شود.
بیشتر بخوانید: چند توصیه برای حفظ سلامت مغز و تقویت آن
• بارداری: ۴۰ درصد از زنان باردار در طول دوره بارداری خود علائم سندرم پای بیقرار را تجربه می‌کنند که در برخی موارد باعث ایجاد علائم این بیماری در بازو‌ها هم می‌شود.
• کافئین: مصرف زیاد کافئین علائم سندرم دست بیقرار را وخیم‌تر می‌کند. اغلب افراد مبتلا به این عارضه می‌دانند که مصرف نوشیدنی‌های کافئین‌دار مثل، قهوه یا کوکاکولا باعث بیشتر شدن علائم و بدتر شدن آن‌ها می‌شوند.
• داروها: استفاده از برخی داروها مثل دارو‌های ضدافسردگی، آنتی‌هیستامین‌ها، دارو‌های ضدفشارخون می‌توانند باعث بروز حرکت‌های ناگهانی در دست و بازو‌ها شوند.
• استرس: افزایش استرس و اضطراب می‌تواند منجر به بروز و تشدید علائم سندرم دست بیقرار شود.
علائم سندروم دست بیقرار
با توجه به نوع سندروم و علت آن علائم در هر فرد متفاوت است. علائم پرتکراری در این بیماری شایع هستند، که به آن‌ها اشاره می‌کنیم:
• اختلال در خواب: این بیماری خواب را تحت تاثیر قرار می‌دهد. این عارضه خواب عمیق و راحت را برای فرد بیمار مختل می‌کند یا فرد بیمار دچار خواب آشفته می‌شود.
• حرکات غیر ارادی دست: در این بیماری دست به صورت غیر ارادی و به طور ناگهانی حرکت می‌کند و فرد هیچ کنترلی بر روی این حرکات ندارد.
• احساسات عجیب افراد: افراد مبتلا به این بیماری احساسات متفاونی را تجربه می‌کنند. مثل بی‌حسی، احساس سوزش، خارش، ضربان و تیک. فرد مبتلا گاهی احساس حرکت یک خزنده را زیر پوست خود دارد.
• افزایش علائم بیماری: در هنگامه شب این بیماری شدیدتر می‌شود. دست‌ها در شب مرتب و بدون کنترل حرکت می‌کنند.
• تمایل فرد به حرکت دست‌ها: فرد بیمار تمایل فراوانی برای تکان دادن دست خود دارد، وقتی فرد دستش را تکان می‌دهد علائم کمتر می‌شوند و یا کاملا از بین می‌روند..
• اختلال دوره‌ای: حرکت در اندام‌های بیمار در خواب دچار تکان‌های مداوم و یا لرزش دست‌ها می‌شود و چند دقیقه یک‌بار این حرکات تکرار می‌شوند.
• احساس سوزش: در زمان استراحت احساس سوزش در دست یا بازو بیمار بیشتر می‌شود.
درمان سندروم دست بیقرار
این بیماری روش‌های درمانی مختلفی دارد مانند:
۱- استفاده از دارو: با مراجعه به یک فوق تخصص جراح دست و تجویز دارو، می‌توانید این بیماری را کنترل کنید. ولی اصلاً بدون دستور دکتر، دارو‌های آرام‌بخش را استفاده نکنید، چون ممکن است باعث تشدید بیماری شود.
۲- مصرف غذا‌های دارای آهن: کمبود آهن یکی از عوامل این بیماری است. اگر شما کمبود آهن دارید با مصرف موادی که آهن دارند، این بیماری را کنترل کنید.
۳- تنظیم خواب منظم: اگر شما شب‌ها زود نخوابید و صبح‌ها هم زود بیدار نشوید، سندروم دست بیقرار را می‌توانید کنترل کنید.
۴- انجام ورزش روزانه: در روز و داشتن تحرک کافی و ورزش کردن می‌تواند باعث کنترل سندروم دست بیقرار شود.
۵- مصرف به اندازه کافئین و الکل: دو موردی که می‌تواند این بیماری را تشدید کنند الکل و کافئین هستند. اگر این دو ماده را کمتر استفاده کنید یا اصلا مصرف نکنید، کنترل سریع‌تر خواهد شد.
۶- بهبود بیماری‌ها: درمان بعضی از بیماری‌ها باعث به وجود آمدن این سندروم می‌شوند مثل دیابت، کم خونی، پارکینسون و… که می‌تواند به کنترل این بیماری هم کمک کند.