اقتصاد ۲۴- نازنین خودی- اگرچه بازار سرمایه هفته قبل را با روندی منفی به پایان رساند و ارزیابی‌ها از آغاز هفته جاری خیلی مثبت نبود، اما ریزشی که سراسر تابلوی بورس را به رنگ قرمز درآورد نیز پیش بینی نمی‌شد. ماجرا بازهم به یک تصمیم ناگهانی دیگر از سوی دولت بازمی‌گردد. بر اساس بخشنامه وزارت نفت، فرمول نرخ بنزین در شرکت‌های پالایشی تغییر خواهد کرد و این در شرایطی به بازار مخابره شده که پیش از این با ریسک‌های سیاسی کشور، فضای ترس و نااطمینانی بر بازار حاکم شده بود.
بر این اساس بازار در روز شنبه با ریزش شدید شاخص‌ها مواجه شد و این روند در روز یکشنبه نیز ادامه یافت. در پایان معاملات این روز ارزش صفوف فروش به مرز ۶۰۰ میلیارد تومان رسید و بازار با خروج سنگین پول حقیقی مواجه شد. همچنین شاخص کل بورس با ریزش ۱۳ هزار و ۷۲۴ واحدی تا رقم دو میلیون و ۱۵۳ هزار و ۲۰۳ واحدی پایین آمد. شاخص هم‌وزن نیز به تبعیت از این روند ۱۰ هزار و ۳۰ واحد عقب رفت. به این ترتیب، شاخص نماد‌های کوچک و متوسط بازار، ۱.۳۳ درصد کاهش یافت و در سطح ۷۴۴ هزار و ۳۰۲ واحدی متوقف شد.
«هومن عمیدی» تحلیل‌گر بازار سرمایه در توضیح وضعیت پیش آمده در بازار سهام به وعده وزیر اقتصاد در مورد تحلیل‌پذیر کردن بورس اشاره و به اقتصاد ۲۴ می‌گوید: این وعده نه تنها عملی نشده بلکه ریسک‌های غیر منطقی زیادی به بازار حواله شده است. به گفته وی در این فضا سازمان بورس نیز درانفعال به سر برده و هیچ حمایتی از سهامداران نمی‌شود.
تلاش بی حاصل پالایشی‌ها برای جبران ریزش بورس
در آخرین روز دی ماه طبق ابلاغیه‌ای که وزارت نفت منتشر کرد فرمول نرخ خوراک نفت خام شرکت‌های پالایشی مشابه دو سال اخیر بوده و معادل متوسط قیمت نفت خام برنت، عمان و دبی با در نظر گرفتن ۵ درصد به علاوه ۵ دلار تخفیف است. این تصمیم از آن رو برای بازار گران تمام شد که در ابلاغیه جدید نرخ فروش بنزین فوب خلیج فارس جایگزین نرخ بنزین فوب سنگاپور شده و بدین ترتیب به کاهش سود شرکت‌ها منجر خواهد شد.
هومن عمیدی در گفتگو با اقتصاد ۲۴ در این باره می‌گوید: تصمیماتی که توسط دولت برای صنایع اتخاذ می‌شود همیشه به یکباره افشا شده و بازار سرمایه را با ریسک‌های غیر منطقی مواجه می‌کند. این‌ها سرمایه گذاری در این بازار را زیر سوال می‌برد؛ با اتفاقی که برای پالایشی‌ها افتاد آن‌ها سعی کردند با دادن گزارش‌های ۹ ماهه خود آب ریخته را برگردانند، اما اثربخش نبود و در دو روز آغاز هفته بازار فرو ریخت. این در حالی است که خاندوزی وزیر اقتصاد وعده داده بود که حتما بازار را تحلیل‌پذیر می‌کنیم؛ اما در حال حاضر نه تنها این اتفاق نیفتاد بلکه ریسک‌های بازار بیشتر هم شد.
سهامداران به مجموعه سازمان بورس اعتماد ندارند
به گفته او مهمترین مسئله در حال حاضر این است که سهامداران به مجموعه سازمان بورس اعتماد ندارند. از همین رو اگر مسئولان توانمندی فنی ندارند باید استعفا دهند و اجازه دهند تیمی روی کار بیاید که بتواند مقتدرانه با این مشکلات روبرو شده و اجازه ندهد حق سهامداران ضایع شود. تا به این ترتیب جلوی دست‌اندازی دولت در جیب شرکت‌ها نیز گرفته شود. در این سازمان هیچ‌وقت سندیکایی و صنفی به بازار سرمایه نگاه نشده و سرمایه‌داران مرغ عزا و عروسی تصمیمات خلق‌الساعه دولت بودند.
بیشتر بخوانید: بازار سرمایه از رشد دلار بی‌نصیب ماند/ خنثی شدن محرک‌های بالقوه بورس با آغاز تنش‌های سیاسی
او با اشاره به کسری بودجه دولت تصریح می‌کند: به جای اعلام علنی این کمبود بودجه می‌گویند ما در حال تامین این کسری هستیم. در نتیجه بنزین را گران نمی‌کنند، ولی چنین تصمیمی می‌گیرند و این از جیب سهامداران دارد اتفاق می‌افتد. ما این داستان را در بقیه صنایع هم شاهد هستیم. از نرخ خوراک پتروشیمی تا عوارض معدنی‌ها و حالا هم در پالایشی‌ها. در این وضعیت، اما سازمان بورس سکوت کرده و اگر کاری هم می‌کند کارساز نیست.
دومینوی ریزش سهم‌ها با ریزش یک سهم
طبق اظهارات عمیدی، سرمایه همیشه ترسو است و همین ترس و بی اعتمادی به مسئولان بورس باعث شده به رغم وجود محرک‌های مهمی چون گزارش‌های ۹ ماهه شرکت‌ها که بسیار خوب بوده است و نرخ دلاری که اکنون خیلی جذابیت دارد بازار رشدی نکند. این روند را با دومینوی فروش سهم‌های مختلف به دنبال ریزش یک سهم می‌توان دید.
او در این باره توضیح می‌دهد: بازار حس می‌کند وقتی امروز این تصمیم برای پالایشی‌ها گرفته می‌شود، ممکن است فردا برای خودرویی‌ها و پس فردا هم برای معدنی‌ها و... گرفته شود. در نتیجه این ریزش‌ها تعمیم پیدا می‌کند. نکته بعدی این است که خیلی از این صندوق‌ها در اکثر صنایع هستند و وقتی می‌بینند که یک سهمشان در حال ریزش است بقیه سهم‌های خود را در گروه‌های دیگر می‌فروشند که این افت به بقیه سهم‌ها نخورد و بتوانند با کمترین زیان خارج شوند.
براساس پیش بینی‌های این کارشناس بازار سرمایه درباره روند شاخص کل، آن را روی همین سقف حمایتی فعلی نگه خواهند داشت، چرا که برای آمارسازی‌ها به آن نیاز دارند! اما به باور وی با سیاست‌گذاری غلط و مجوز‌های بی حد و حصری که به صندوق‌های سرمایه گذاری و اوراق درآمد ثابت و... دادند، نقدینگی بازار را به آن سمت برده‌اند و این مشکل ایجاد کرده است. از همین رو برای تقویت بازار راهی جز جلب اعتماد نیست و برای جلب اعتماد هم باید بازدهی خوبی در سهم‌ها اتفاق بیفتد.