اقتصاد ۲۴- این خبر را محمدرضا فرزین، رییس کل بانک مرکزی روز یکشنبه در نشست شورای گفت وگوی دولت و بخش خصوصی اعلام کرد و گفت: در مرکز مبادله ایران به زودی ارز بازار سلف راه اندازی می‌شود و تلاش می‌کنیم به این واسطه ارز را پیش فروش کنیم تا اطمینان خاطر را درخصوص نوسانات نرخ ارز به وجود آوریم.
از ابزار سوآپ استفاده خواهیم کرد، هم اکنون در سامانه نیما ارزی که عرضه می‌کردیم محدودیت بر روی درهم بود به همین دلیل نیز تلاش کردیم یوآن و سایر ارز‌های مان را سوآپ کنیم و با درهم عرضه کنیم.
در حال حاضر میزان درهمی که در سامانه نیما عرضه می‌کنیم، برایش تقاضا وجود ندارد و عرضه بیش از میزان تقاضاست. این امر درخصوص یورو نیز صادق است. وی در ادامه با بیان اینکه بخش عمده‌ای از نیاز‌های ارزی کشور در مرکز مبادله ارز و طلا تامین می‌شود، اظهار کرد: تاکنون بالغ بر ۵۹ میلیارد دلار ارز برای تامین نیاز‌های ارزی در این مرکز داشتیم که این رقم ۶۰ درصد بیشتر از متوسط چهار سال گذشته و ۱۰ درصد بیشتر از متوسط تامین ارز در سال قبل بوده است. به عقیده بسیاری از فعالان اقتصادی راه اندازی چنین بازاری می‌تواند تاثیر چشمگیری بر پیش بینی پذیر شدن نرخ ارز در کشور داشته باشد که این امر گام بزرگی در جهت بهبود فضای کسب وکار کشور است.
راه اندازی بازار‌های ارزی اثرات بلندمدتی ندارد
سیدمرتضی افقه، اقتصاددان و استاد دانشکده اقتصاد شهید چمران اهواز در مورد راه اندازی بازار سلف ارز به «اعتماد» گفت: بعید است چنین سیاست‌هایی اثرات بلندمدتی داشته باشند؛ اما این روش‌ها هم در چارچوب سیاست‌های اقتصادی گذشته مطرح شده اند.
این کارشناس اقتصادی در ادامه افزود: با توجه به اینکه منشا تحولات و بی ثباتی‌های ارزی، خارج از اراده سیاست گذار پولی کشور است، اگر عوامل اختلال در روند اقتصادی کشور از کار بیفتند، شاید این سیاست‌ها هم کمی اثرگذار باشند.
او با بیان اینکه بخشی از سیاست تشکیل بازار سلف ارزی به جمع آوری نقدینگی با هدف کاهش تورم و ثبات نرخ ارز در کشور برمی گردد، افزود: البته این موضوع به استقبال مردم از این بازار برمی گردد و در صورتی که مردم به این بازار اعتماد کنند شاید تا حدودی به جمع آوری ارز هم کمک کند، اما اگر هدف اثرگذاری بر روی نرخ ارز است بسیار بعید است تا مادامی که عوامل بیرونی فعال باشند این سیاست‌ها هم تاثیر چندانی داشته باشد.
بیشتر بخوانید: هر تنش سیاسی ۳ هزار تومان برای دلار آب می‌خورد/ نرخ مورد نظر بانک مرکزی برای دلار چقدر است؟
صادرات بسیار پر هزینه شده است
این کارشناس اقتصادی در مورد راه اندازی مرکز مبادله ارز و طلا نیز گفت: به اعتقاد بنده ساختار‌های اینچنینی همیشه نقص‌هایی دارند و همیشه واسطه‌ها و دلالان هم راه‌های دور زدن سیاست‌های دولت را یاد می‌گیرند، مانند موضوع مربوط به فرار‌های مالیاتی که رخ داد و می‌دهد، بنابراین هر چند راه اندازی مرکز مبادله ارز و طلا قدم خوبی بود، اما بعید است در نهایت کارنامه خوبی داشته باشد.
افقه در پاسخ به این پرسش که چه اقدامی می‌تواند باعث کنترل نرخ ارز شود، افزود: یک سوی نرخ گذاری ارز به موضوع عرضه برمی گردد و برای داشتن ارز در کشور هم باید صادرات رونق داشته باشد، هر چند صادرات کشور برقرار است، اما این صادرات هم پرهزینه است و تا مادامی که دو مساله تنش در منطقه و تداوم تحریم‌ها وجود داشته باشد و به صورت کامل برطرف نشود نمی‌توان به یک روال عادی در تجارت خارجی دست پیدا کرد.
نیازمند حل مساله FATF هستیم
این اقتصاددان با بیان اینکه نیازمند حل مساله FATF هستیم، ادامه داد: با حل این موضوع ورود و خروج ارز و مشکلات مالی هم حل خواهد شد در غیر این صورت سیاست‌های بانک مرکزی در خصوص ارز هم کوتاه مدت و انفعالی خواهد بود و بعید است بازار ارز هم به ثبات برسد.
افقه خاطرنشان کرد: در مورد نرخ ارز حتی اگر کشور تحریم هم نباشد برخی از مسائل ریشه‌ای هستند و به نظام ارزشی حاکم و تصمیم گیران و تصمیم سازانی برمی گردد که گاهی اولویت شان توسعه کشور و حتی معیشت مردم نیست و یکسری از اهداف سیاسی دیگر را پیگیری می‌کنند همان گونه که در سه دهه قبل هم شاهد آن بودیم تنها با سیاست گذاری‌های اقتصادی مشکلات حل نمی‌شود.
او تصریح کرد: در حال حاضر که درآمد‌های نفتی هم محدودتر شده است، عملا نقش بانک مرکزی و وزارت اقتصاد به عنوان دو سیاست گذار پولی و مالی کشور کمرنگ‌تر شده اند و این دو نهاد هم تحت تاثیر عوامل غیراقتصادی داخلی قرار دارند و در میان تنش‌های منطقه‌ای و تحریم‌ها هم قرار گرفته اند، بنابراین گاهی این مدل از سیاست‌های بانک مرکزی در جهت کاهش آثار حادثه‌ها و اتفاقات خارج کشور هستند.
کاهش ریسک نوسانات با بازار سلف ارزی
کامران ندری، کارشناس حوزه پولی و بانکی در مورد راه اندازی بازار سلف ارزی به «اعتماد» گفت: راه اندازی این بازار تا حدودی ریسک واردکنندگان را کم خواهد کرد، زمانی که واردکننده‌ای کالایی را وارد می‌کند و ماه بعد می‌خواهد آن را تسویه کند معمولا نگران افزایش نرخ ارز است و با راه اندازی این بازار می‌تواند این اطمینان را داشته باشد که در دو ماه آینده با مشکل افزایش بالای نرخ ارز روبه رو نخواهد شد و از امروز این ارز را پیش خرید کند.
ندری با بیان اینکه بازار سلف ریسک نوسانات نرخ ارز در معاملات را پوشش می‌دهد، افزود: اگر امکان پیش خرید ارز در بازار مهیا شود این مساله می‌تواند به تجار و بازرگانان کمک کند، البته این بازار دارای ضعف‌هایی هم هست و ممکن است باعث تشدید سفته بازی شود.
نگرانی از حملات سفته بازانه در بازار ارز
او با اشاره به شدت تحریم‌ها و کمبود ارز در کشور تصریح کرد: چندی قبل خرید و فروش اوراق آتی ارز و طلا ممنوع شد، لذا راه اندازی بازار سلف ارز هر چند در شرایط عادی می‌تواند کمک رسان تجار باشد تا ریسک قابل پیش بینی نوسانات نرخ ارز را کاهش دهد، اما در شرایط غیرعادی مانند شرایط تحریمی که ممکن است کشور با مشکل تامین ارز مواجه شود و نتواند از دخایر ارزی خود استفاده کند این ابزار‌ها می‌تواند مورد استفاده سفته بازان و سوداگران قرار گیرد و باعث دامن زدن به جو ملتهب ارزی شود.
ندری خاطرنشان کرد: در صورتی که بانک مرکزی قادر به مدیریت حملات سفته بازانه باشد باعث گشایش بازار ارز خواهد شد.
مشکلات اقتصادی تنها با رفع تحریم‌ها برطرف می‌شود
او با اشاره به راه اندازی مرکز مبادله ارز و طلا نیز افزود: راه اندازی این قبیل از بازار‌ها به گونه‌ای به پیش بینی سیاست گذاران از تشدید تحریم‌ها و بخش دیگر هم به شرایط بد اقتصادی برمی گردد و زمانی که پیش بینی و چشم انداز اقتصادی مثبت نباشد طبیعتا شاهد این التهابات و بحران‌های ارزی نیز خواهیم بود، هر چند شکل گیری بازار‌های متشکل ارزی تا حدودی به اقتصاد کشور کمک می‌کند، اما مساله اصلی تحریم هاست که باید برداشته شود.
ندری گفت: هر چند این بازار‌ها تا حدودی از شدت اثرات تحریم‌ها بر بازار پول کم می‌کند، اما مشکلات اقتصادی تنها با رفع تحریم‌ها برطرف خواهد شد و ایجاد بازار مبادله ارز و طلا و بازار سلف کمکی به اقتصاد کشور نمی‌کند و اثرات تحریمی با این بازار‌ها از بین نخواهد رفت.