اقتصاد۲۴- میانگین سن ازدواج در حال افزایش، طلاق در حال افزایش، ازدواج و فرزندآوری نیز در حال کاهش است. این‌ها خلاصه‌ای از داده‌های مرکز آمار ایران از وضعیت جمعیتی کشور است.
نه افزایش تسهیلات ازدواج و فرزندآوری نتیجه داد، نه محدودیت‌ها و ممنوعیت‌هایی که وزارت بهداشت اعمال کرد. بیش از دو سال از تصویب و ابلاغ قانون جوانی می‌گذرد. قرارگاه جوانی جمعیت هم به رسم دیگر قرارگاه‌ها تشکیل شد. هیچ کدام نتوانست مردم را به ازدواج و فرزندآوری آنطور که هدف دولت بود، سوق دهد.
روند کاهشی آمار ازدواج در ایران
بر اساس داده‌های مرکز آمار ایران، سال ۱۴۰۰، تعداد ازدواج ثبت‌شده ۵۷۲ هزار و ۱۱ مورد بود. سال گذشته، اما با کاهش بیش از ۸ درصدی به ۵۲۴ هزار و ۱۳۹ مورد رسید.
آمار ازدواج در تابستان و پاییز امسال هنوز منتشر نشده است. اما در بهار سال جاری تعداد ازدواج ثبت‌شده نسبت به بهار سال گذشته، بیش از ۹ درصد کاهش داشت. بهار سال گذشته ۱۴۳ هزار و ۶۹۷ ازدواج ثبت شد، در حالی که بهار امسال ۱۳۰ هزار و ۳۰۵ ازدواج ثبت رسمی شد.
افزایش آمار طلاق در کشور
همچنان که روند آمار ازدواج در ایران کاهشی است، سرعت طلاق بالاست. تعداد طلاق ثبت شده در دهه ۹۰ حدود ۴۳ درصد کاهش داشته است.
بیشتر بخوانید:اگر قصد ازدواج دوم دارید بخوانید
بنا بر داده‌های مرکز آمار ایران، ۱۸۷ هزار و ۷۸۳ مورد طلاق در سال ۱۳۹۹ ثبت شد. در سال ۱۴۰۰ و ۱۴۰۱، اما به ترتیب تعداد طلاق ثبت‌شده به ۲۰۴ هزار و ۴۸۷ و ۲۰۴ هزار و ۳۰۱ مورد رسید. یعنی آمار طلاق در سال گذشته نسبت به سال ۱۳۹۹ حدود ۹ درصد افزایش داشت.
کاهش فرزندآوری در ایران
تعداد ولادت‌های ثبت‌شده در سال ۱۴۰۰، یک میلیون و ۱۱۶ هزار و ۲۱۲ نفر بود. سال گذشته آمار ولادت ثبت‌شده به یک میلیون و ۷۵ هزار و ۲۳۱ نفر رسید. یعنی تعداد ولادت‌ها حدود ۳.۷ درصد کاهش داشت.
تعداد ولادت‌های ثبت‌شده در بهار سال گذشته، ۲۵۷ هزار و ۶۴۹ نفر بود، اما در بهار سال جاری، ۲۵۲ هزار و ۶۵۱ ولادت ثبت شد. یعنی حدود ۲ درصد کاهش داشته است. تابستان سال جاری نیز نسبت به تابستان سال گذشته حدود ۲.۷ درصد کاهش داشته است.
افزایش سن ازدواج، الگوی ازدواج را تغییر داده است
پیش‌تر مرکز پژوهش‌های مجلس در گزارشی به وضعیت ازدواج و فرزندآوری در ایران پرداخت. در این گزارش آمده که بر اساس داده‌های ثبت احوال و مرکز آمار ایران، روند تحولات شاخص‌های ازدواج به گونه‌ای است که نرخ ازدواج با کاهش و میانگین سن ازدواج با افزایش روبه‌رو بود.
در ادامه این گزارش آمده که مسئله ازدواج و الگو‌های همسرگزینی نشان از کلیدی بودن متغیر سن ازدواج در این الگوهاست. افزایش سن ازدواج الگو‌های آن را دچار تحول کرده است و شاخص‌های دیگر از جمله فرزندآوری، طول عمر، استحکام خانواده، ضرورت ازدواج و... را تحت تاثیر قرار می‌دهد.
هزینه‌های بالای زندگی عامل موثر در کاهش ازدواج
عوامل مختلفی برای کاهش آمار ازدواج، فرزندآوری و افزایش طلاق از سوی مسئولان و کارشناسان گفته می‌شود. بازوی پژوهشی مجلس به عوامل اقتصادی در این موضوع اشاره می‌کند.
در گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس آمده است که نتایج پیمایش‌ها و پژوهش‌های ملی نشان می‌دهد، بالا بودن هزینه‌های آغاز زندگی، هزینه بالای مسکن، بیکای و عدم اشتغال جوانان و پیدا نکردن گزینه مناسب ازدواج در سه اولویت اول عدم ازدواج به‌هنگام جوانان قرار دارند.
مردم در سطح اول نیاز‌های خود مانده‌اند
بازوی پژوهشی مجلس نوشته است که عوامل ذکرشده به ترتیب در حوزه‌های اقتصادی، اقتصادی-اجتماعی و اجتماعی-فرهنگی قرار دارند. به عبارتی می‌توان گفت عدم تغییر روند موجود و عدم توانمندسازی اقتصادی افراد در تامین معاش یک خانواده نه‌تن‌ها استحکام خانواده‌های موجود را تحت‌الشعاع قرار می‌دهد، بلکه شکل‌گیری خانواده‌های جدید را هم با مشکل مواجه کرده است.
در گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس آمده که افراد در سطح اول رفع نیاز‌های خود با مشکل روبه‌رو شده و به سطوح دیگر که تشکیل خانواده و تامین نیاز‌های عاطفی را شامل می‌شود، وارد نمی‌شوند.
تورم و بیکاری تاثیرگذار بر سن ازدواج در ایران
نکته دیگر در بررسی پرونده ازدواج، میانگین سن ازدواج است. بنا بر داده‌های مرکز آمار ایران، میانگین سن ازدواج مردان ۲۷.۷ سال در سال ۱۳۹۹ بود. در سال ۱۴۰۰، اما میانگین سن ازدواج مردان به ۲۷.۸ سال و در سال گذشته به ۲۸ سال رسید. میانگین سن ازدواج زنان نیز از ۲۳.۴ سال در سال ۱۳۹۹ به ۲۳.۸ سال در سال ۱۴۰۱ رسید.
مرکز پژوهش‌های مجلس درباره عوامل موثر بر سن ازدواج نوشته است که با دو نوع دسته‌بندی صورت می‌گیرد. در نوع اول، جنس عوامل از قبیل اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی قابل رصد هستند. در نوع دوم شدت و میزان اثرگذاری عوامل بر موضوع ازدواج، قابلیت تفکیک فراهم می‌کند.
در ادامه این گزارش با بررسی عوامل اقتصادی موثر بر سن ازدواج آمده که در پژوهشی که ۲۸ استان کشور طی سال‌های ۱۳۸۳-۱۳۹۳ انجام شد، متغیر‌های تورم و بیکاری به عنوان عوامل تاثیرگذار بر سن ازدواج شناسایی شدند. به‌گونه‌ای که با افزایش متغیر‌ها سن ازدواج مردان و زنان افزایش می‌یابد.
افزایش نرخ تورم در سال‌های اخیر
نکته مهم در این گزارش سال‌هایی است که این پیمایش انجام شده است. بر اساس گزارش مرکز آمار ایران، نرخ تورم در دوازده ماهه منتهی به اسفند سال ۹۳ در کشور ۱۴.۸ بود. در حالی که اکنون نرخ تورم بنا بر گزارش همین مرکز بیش از ۴۳ درصد است.
به عبارتی سنگینی بار تورم و هزینه‌های زندگی در سال‌های گذشته نسبت به سال‌های ۸۳ تا ۹۳ بیشتر هم شده است. نکته‌ای که در تاثیر عوامل اقتصادی بر کاهش ازدواج و فرزندآوری باید در نظر داشت.