اقتصاد ۲۴- نازنین خودی- بازار ارز بالاخره پس از یک دوره ثبات و سرکوب، راه خود را در پیش گرفت. در این مسیر وقوع تنش‌های پی در پی سیاسی نیز به کمک آن آمد و حالا دلار ۵ پله بالاتر از قیمت چند ماه گذشته ایستاده است؛ جایی که از سوی اقتصاددانان اصرار و از سوی بانک مرکزی پیوسته انکار می‌شد. البته بانک مرکزی همچنان بر مواضع خود تاکید دارد و معتقد است نرخ فعلی دلایل اقتصادی ندارد و ناشی از هیجان است. نگاهی به الگوی حرکتی دلار این ادعا را زیر سوال می‌برد.
افزایش قیمت گریز ناپذیر دلار در شرایطی است که کشور در تحریم به سر می‌برد و تورم نیز بالارونده توصیف می‌شود. بر این اساس دلار در محدوده ۵۵ هزار تومانی در حال استراحت است تا مشخص شود چه زمانی به صعود خود ادامه خواهد داد.
«سهراب اشرفی» کارشناس بازار ارز در گفتگو با اقتصاد ۲۴ با اشاره به الگوی حرکتی دلار می‌گوید: وقتی قرار باشد دلار افزایش پیدا کند، نمی‌تواند مانند یک خط صاف بالا برود. روند رشد دلار بعد از مدتی با عاملی چون اخبار اصلاح می‌خورد و کاهش می‌یابد و به این ترتیب مدتی را با ثبات سپری می‌کند تا در آینده با عواملی، چون شاخص‌های اقتصادی و تورمی که در اقتصاد دیده می‌شود باز هم بالا برود.
به گفته وی وقتی خطوط این نوسانات و این حرکات بالا و پایین را به یکدیگر متصل کنیم در مجموع دور نمای دلار افزایشی پیش بینی می‌شود؛ اما در حال حاضر مانند چند ماه قبل که دلار روی ۵۰ هزار تومان ثابت مانده بود، در ۵۵ هزار تومان ثبات قیمتی را دارد تجربه می‌کند. اینکه بعدا چه اتفاقی می‌افتد علاوه بر شاخص‌های اقتصادی، وابسته به اتفاقات و اخباری است که در روز‌های آینده رخ خواهد داد.
ثباتی که به گفته اشرفی با مطلوب ارزیابی شدن ذخایر ارزی کشور احتمالا ممکن است، اما همچنان مسئله نقل و انتقالات آن به قوت خود باقی است. به باور این کارشناس، انتقال ارز‌های کشور با موانعی چون تحریم و اف ای تی اف مواجه است و در صورتی که برون رفتی از ماجرای اف ای تی اف پیدا شود مسلما در ماه‌های آینده به رونق اقتصادی کمک خواهد کرد.
چرخه معیوب سیاست‌های ارزی؟
در روز‌های گذشته رئیس کل بانک مرکزی از اعمال سیاستی در آینده نزدیک خبر داد که به باور اقتصاددانان امتحان خود را پس داده است؛ سیاستی تحت عنوان پیش فروش کردن ارز. پیش از این «وحید شقاقی» اقتصاددان در گفتگو با اقتصاد ۲۴ توضیح داده بود ما تجربه‌های شکست خورده‌ای در این سیاست داریم. به باور او اگر درست از ابزار‌های اقتصادی استفاده نشود، این موارد در ذهن و خاطره ملت باقی می‌ماند و عملا چون از ابزار‌های مختلفی بد استفاده شده است، دیگر کارکرد خود را از دست داده است.
بیشتر بخوانید: پیش فروش دلار، نرخ مرکز مبادله را بی اعتبار می‌کند/ فرزین که قیمت بازار آزاد دلار را قبول ندارد پس چرا سلف ارزی راه اندازی می‌کند؟!
سهراب اشرفی نیز با اشاره به بی‌اعتمادی مردم به این سیاست در دوره‌های گذشته توضیح می‌دهد: پیش فروش کردن دلار و هر ارز دیگر، فروش اوراق ارزی، سپرده و سلف و... سیاست‌هایی است که ما در طول سال‌های گذشته تجربه موفقی در آن نداشتیم. در طول سال‌های گذشته بانک مرکزی به مناسبت‌های مختلف چنین مواردی را در مورد ارز مطرح کرده است. مثل در سال ۹۶ که ما گواهی سپرده ارزی هم داشتیم. فکر می‌کنم این طرح با استقبال کمی از سوی مردم مواجه خواهد شد، چون سابقه خوبی را از ۲۰ سال قبل تا امروز ندارند.
به باور این کارشناس، بانک مرکزی برای کنترل دلار باید از اهرم‌های دیگری استفاده کند، اهرم هایی چون طلا که برای مردم ملموس است. مثل سال ۹۷ که ارز ۴۲۰۰ تومانی اعلام شد. بعد از آن مردم هجوم آوردند که طلا را پیش خرید می‌کردند. اهرم دیگر گواهی سپرده ریالی است مانند سال ۹۶ که مردم ۲۵۰ همت واریز داشتند. گواهی سپرده ۳۰ درصدی که اخیرا اعلام شد نیز توانست حجم زیادی را جذب کند و بانک مرکزی را به اهداف خودش برساند. این‌ها راه‌هایی است که مردم بیشتر آن را لمس و در نتیجه از آن استقبال می‌کنند.
پیش بینی دلار در سال ۱۴۰۳
آن طور که اشرفی می‌گوید در پیش بینی قیمت دلار می‌توان گفت دولت دو حالت را پیش روی خود دارد. هم می‌تواند قیمت آن را سرکوب کند و در قیمت خاصی آن را نگه دارد. یا اینکه می‌تواند همگام با فاکتور‌های اقتصاد، خودش ارز را مقداری افزایش دهد و مدیریت کند که هم صادرات ما منطقی شود و هم ما بتوانیم با رونق آن، با دیگر کشور‌ها رقابت کرده و واردات ارز داشته باشیم.