اقتصاد۲۴- بیکاری دانشگاهیان تقریباً ۲ برابر بی‌سوادهاست. این مسئله‌ای است که برای کشور به یک بحران تبدیل شده است.
سالهاست بازار کار ایران با جمعیت انبوهی از فارغ التحصیلان دانشگاهی مواجه شده و صف طولانی از تقاضا برای کار هم شکل گرفته است. جوانانی که ویژگی مشترک همه آن‌ها تحصیل دانشگاهی در رده‌های مختلف کاردانی تا دکترا بوده و تقریبا همگان از طرز فکر یکسانی نسبت به شغل و آینده کاری هم برخوردارند.
تا دهه ۶۰ تقریباً مشکل خاصی با عنوان اشتغال فارغ التحصیلان دانشگاهی در کشور وجود نداشت و حتی افراد دیپلمه نیز می‌توانستند به آسانی در مشاغل مختلف وارد شده و فعالیت کنند، اما امروز شرایط کاملاً تغییر یافته و افراد با مدارک کارشناسی تا دکترا نیز با چالش‌های فراوانی برای ورود به بازار کار مواجه اند.
کارشناسان می‌گویند اینکه چرا اقتصاد ایران به چنین وضعیتی دچار شده که توان جذب تقاضا‌های شغلی موجود را ندارد و در نتیجه چند میلیون تقاضا برای کار شکل می‌گیرد به چند عامل بستگی دارد. اولا جهش یکباره میزان تولد‌ها در دهه ۶۰ و رسیدن آن‌ها به سن کار در دهه‌های ۸۰ و ۹۰، رشد نامناسب و ضعیف بنگاه‌های شغل ساز، ورشکستگی، تعدیل نیرو، در برخی موارد ورود تکنولوژی‌های نوین در کار، افزایش چشمگیر تعداد فارغ التحصیلان دانشگاهی و تغییر ذائقه آن‌ها نسبت به کار؛ می‌توانند در ایجاد شرایط فعلی بازار کار ایران تاثیر مستقیم داشته باشند.
طا‌ها رمضانی، مدیرکل دفتر سیاستگذاری و توسعه اشتغال وزارت کار گفته در پاییز ۱۴۰۲ نرخ بیکاری فارغ التحصیلان ۱۱.۴ درصد بوده و این نرخ بالاتر از نرخ بیکاری عمومی است که نیازمند برنامه ریزی ویژه برای اشتغال فارغ‌التحصیلان است.
به گفته وی در بررسی وضعیت اشتغال و بیکاری فارغ‌التحصیلان در سال ۱۴۰۱ نرخ بیکاری فارغ التحصیلان کاردانی ۱۰ درصد و نرخ مشارکت آن‌ها معادل ۵۰ درصد، نرخ بیکاری فارغ التحصیلان کارشناسی ۱۵ درصد و مشارکت آن‌ها ۴۸ درصد، نرخ بیکاری فارغ‌التحصیلان کارشناسی ارشد ۹ درصد و نرخ مشارکت بیش از ۶۸ درصد و نرخ بیکاری فارغ التحصیلان دکترا ۳ درصد با مشارکت بالای ۷۰ درصد بوده است.
بیشتر بخوانید:اعلام نرخ بیکاری فارغ التحصیلان کاردانی تا دکترا
رمضانی در ادامه گفت: سال آینده علاوه بر تمرکز بر روی کمیت اشتغال که سالانه یک میلیون اشتغال است وارد مرحله برنامه ریزی در حوزه کیفیت اشتغال و مخاطبین ویژه اشتغال هم خواهیم شد. برای اولین بار امسال در نظر گرفتیم که به صورت متوسط ۲۵ درصد از تعهد اشتغالی که استان‌ها دارند مربوط به فارغ التحصیلان شود. بازار کار کشور را که در سال‌های اخیر بررسی می‌کنیم ۲۵ درصد شاغلان کشور، فارغ التحصیل هستند. اما اشتغالی که تا کنون دولت ایجاد می‌کرده کمتر از ۱۰ درصد به فارغ التحصیلان اختصاص می‌یافت. امسال از همکارانمان در دستگاه‌های مختلف درخواست کردیم که باید خدمات اشتغال خود را به متوسط وضعیت بازار کار یعنی ۲۵ درصد برسانند. اگر این اتفاق بیفتد حتماً جامعه فارغ التحصیلان ما این را احساس خواهند. احتمالا طرح‌هایی ایجاد خواهد شد که حتما فارغ التحصیلان در آن اشتغال پیدا کنند.
مدیر کل دفتر سیاستگذاری و توسعه اشتغال وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی اظهار کرد: اینکه مشارکت جامعه فارغ التحصیل ما در بازار کار بالاتر است باید گفته شود. این نشان می‌دهد که فارغ التحصیلان وارد بازار کار می‌شوند و امید دارند که شغل پیدا کنند.
اشتغال ۴۲ درصدی دانش آموختگان
موسسه پژوهش و برنامه‌ریزی آموزش عالی به تازگی گزارشی از رصد اشتغال دانش‌آموختگان سال ۹۶-۹۷، را گرد آورده است. این داده‌ها نشان می‌دهد در میان این دانش‌آموختگان نسبت شاغل به افراد غیرشاغل ۴۲.۵۸ درصد است، همچنین ۳۴.۷۱ درصد از بانوان دانش آموخته شاغل شده‌اند.
افزون بر این، در گروه علوم انسانی ۴۴.۹۵ درصد، در علوم پایه ۳۴.۷۷ درصد، در گروه علوم پزشکی ۶۲.۷۵ درصد، فنی مهندسی ۴۱.۷۴ درصد، علوم کشاورزی ۳۵.۲۱ درصد و هنر ۲۳.۲۵ درصد شاغل هستند.
مهدی دَهمَرده، معاون توسعه مدیریت و منابع موسسه پژوهش و برنامه‌ریزی آموزش عالی در گفت و گویی با استناد به گزارش رصد اشتغال دانش‌آموختگان سال ۱۳۹۷-۱۳۹۶ گفت: نسبت افراد شاغل به غیرشاغل در این گزارش ۴۲.۵۸ درصد بوده که این رقم در مقایسه با گزارش سال قبل آن، بهبود ۲ درصدی را نشان می‌دهد، بالاترین اشتغال در گروه علوم پزشکی با ۶۲.۷۵ درصد و رتبه بعد علوم انسانی با ۴۴.۹۵ درصد است.
معاون توسعه مدیریت و منابع موسسه پژوهش و برنامه‌ریزی آموزش عالی ادامه داد: اکنون آمار رصد اشتغال دانش‌آموختگان سال تحصیلی ۹۷-۹۶ را در همه مقاطع تحصیلی داریم؛ زیرا بر اساس روال باید دست‌کم چهار سال به افراد فرصت بدهیم تا ببینیم شغل پیدا می‌کنند یا خیر. در این سال۶۸۸ هزار و ۶۷۸ نفر دانش‌آموخته شدند و از این میزان نسبت شاغل به افراد غیرشاغل، ۴۲.۵۸ درصد (۲۹۳ هزار و ۲۰۸ نفر) و ۵۷.۴۲ درصد (۳۹۵ هزار و ۴۷۰ نفر) افراد غیرشاغل است.
دَهمَرده در مورد نسبت اشتغال و جنسیت دانش‌آموختگان نیز اظهار داشت: تعداد زنان دانش‌آموخته ۲۹۸ هزار و ۷۰۲ نفر است که از این تعداد ۳۴.۷۱ درصد شاغل هستند و آقایان دانش‌آموخته ۳۸۹ هزار و ۹۷۶ نفر و از این تعداد هم ۴۸.۶ درصد شاغل هستند.
وی در توضیح اختلاف بین آمار اشتغال دانش‌آموختگان زن و مرد گفت: بانوان در مقاطعی به دلیل مشغله‌های زندگی از بازار کار خارج می‌شوند، همچنین بازار کار زنان ایران محلی است و برای نمونه آن‌ها ترجیح می‌دهند در محل زندگی همسر یا پدر و مادر خود کار کنند و فرصت شغلی برای آنان کمتر می‌شود.