اقتصاد۲۴- حتما تاکنون نام سامانه کدال را شنیده اید اگرمی خواهید بدانید این سامانه چطور کار می‌کند یا چه چیز‌هایی در این سامانه منتشر می‌شود خواندن این مطلب به شما کمک می‌کند. اگر هم جزو فعالان اقتصادی هستید، حتما تاکنون بار‌ها از کدال استفاده کرده اید و می‌دانید که تا قبل از راه اندازی سامانه کدال فضای عملکرد اقتصادی بنگاه‌های اقتصادی بسیار غیر شفاف بود و راه اندازی این سامانه انقلابی درافزایش شفافیت اقتصادی ایجاد کرد.
استفاده از سامانه کدال می‌تواند نقش زیادی در افزایش سواد مالی شهروندان داشته باشد، اما ماجرا به همین جا ختم نمی‌شود. اقتصاد دانان متفق القولند که مسیر توسعه اقتصادی از راه افزایش شفافیت اقتصادی عبور می‌کند به این معنا که اگر اقتصاد شفاف نباشد نمی‌توان امیدی به توسعه اقتصادی داشت. در چنین شرایطی سامانه کدال در خط مقدم افزایش شفافیت اقتصادی ایران قرار دارد. این سامانه شامل انبوهی از اطلاعات مالی و اقتصادی شرکت‌ها است که به درد فعالان اقتصادی و همین طور عموم مردم می‌خورد.
حتی ممکن است شما به اطلاعات شرکتی نیاز داشته باشید که نمی‌دانید این اطلاعات را از کجا پیدا کنید. اینجا همان جا است که می‌تواند به شما کمک کند تا خیلی چیز‌ها از شرکت‌ها بدانید، یاد بگیرید و حتی سواد مالی خود را افزایش دهید.
برهمین اساس امیرطایفه ابراهیمی رئیس اداره میز‌های صنعت و رتبه بندی ناشران سازمان بورس و اوراق بهادار در گفت و گویی با همشهری درباره نحوه عملکرد این سامانه و مسیر توسعه آن توضیح داده است که در ادامه می‌خوانید.
سامانه کدال از چه زمانی راه اندازی شد و تاکنون چه میزان اطلاعات مالی در این سامانه منتشر شده است؟
راه‌اندازی اولیه سامانه کدال پس از تصویب قانون بازار اوراق بهادار در سال ۸۶ صورت گرفت و تقریبا ۱۶ سال است که این سامانه در حال فعالیت است. طی این مدت هم نزدیک به ۴۳۰ هزار اطلاعیه از طریق سامانه کدال منتشر شده است. پیش از آن هم این اطلاعات به بازار سرمایه منتشر می‌شد؛ ولی از مبادی دیگری به صورت دستی به بازار انتقال داده می‌شد. از ابتدای تأسیس سامانه تا سال ۹۶ تعداد اطلاعاتی که در سامانه کدال منتشر شده، تقریبا نزدیک به ۱۳۸ هزار اطلاعیه است، اما بعد از سال ۱۳۹۶ به دلیل اصلاح دستور العمل افشای اطلاعات که شرکت‌ها را ملزم به ارایه اطلاعات بیشتری می‌کرد حجم اطلاعات منتشر شده افزایش یافت و از سال ۱۳۹۶ تاکنون نزدیک به ۳۰۰ هزار اطلاعیه جدید منتشر شد که نشان می‌دهد اطلاعات منتشر شده در سامانه کدال هم از نظر تعداد و هم از نظر نوع اطلاعات رشد قابل توجهی داشته است.
تعداد شرکت‌ها یا ناشرانی که اطلاعاتشان را ازطریق سامانه کدال منتشر می‌کنند چقدر است؟
در حال حاضر ۸۴۱ ناشر ثبت شده نزد سازمان بورس اطلاعات خود را در سامانه کدال منتشر می‌کنند.
اطلاعات مالی که در سامانه کدال منتشر می‌شود به چند دسته تقسیم می‌شود و چه نوع اطلاعاتی در این سامانه منتشر می‌شود؟
اگر بخواهیم یک دسته‌بندی کلی داشته باشیم، اطلاعاتی که درسامانه کدال منتشر می‌شوند عمدتا مربوط به شرکت‌های بورس و زیر مجموعه آن‌ها یا به بیان دیگر شرکت‌های اصلی و فرعی تقسیم بندی می‌شود به این معنا که بخشی از اطلاعات مالی متعلق به یک شرکت و بخشی دیگر مربوط به شرکت‌های زیر مجموعه همان شرکت است.
از نظر نوع این گزارش‌ها عموما مربوط به گزارش عملکرد ماهانه شرکت، صورت‌های مالی، افشای اطلاعات با اهمیت و شفاف سازی شرکت‌ها است.
بخش دیگری از اطلاعات هم مربوط به گزارش‌های هیات مدیره، آگهی دعوت به مجامع، افزایش سرمایه و تصمیمات مجامع عمومی است.
چه شرکت‌هایی عموما این اطلاعات را منتشر می‌کنند؟
بخشی از این اطلاعات توسط شرکت‌ها یا ناشرانی منتشر می‌شود که در بورس و فرا بورس پذیرفته شده اند و بخش دیگر شامل شرکت‌هایی هستند که نزد سازمان بورس ثبت شده اند، اما در بورس و فرا بورس پذیرش نشده اند. در این میان شرکت‌های دیگری هم موظف به انتشار اطلاعاتشان در سامانه کدال هستند که نزد سازمان بورس ثبت نشده اند و عمدتا شامل شرکت‌های فرعی شرکت‌های ثبت شده نزد سازمان بورس هستند. یعنی ممکن است آن شرکت در بازار سرمایه پذیرفته نشده باشد، اما چون زیر مجموعه یک شرکت بورسی است باید اطلاعاتش را در سامانه کدال منتشر کند.
علاوه بر این چهار دسته کلی، یک سری از شرکت‌ها نیز در زمره سیاست‌های اصل ۴۴ قرار می‌گیرند که در قالب نهاد‌های عمومی اطلاعاتشان در سامانه کدال منتشر می‌شود. همچنین شرکت‌هایی که کالا‌های خود را در بورس کالا یا انرژی عرضه می‌کنند نیز باید اطلاعاتشان را در سامانه کدال منتشر کنند، اما بخش عمده این اطلاعات شامل شرکت‌هایی می‌شود که در بورس تهران و فرا بورس پذیرفته شده اند و این شرکت‌ها هدف عمده سرمایه گذاران هستند.
آیا انتشار گزارش‌های مالی شرکت‌های فرعی شرکت‌هایی که در بورس پذیرفته می‌شوند الزام آور است؟
بله. ما اطلاعات تمام شرکت‌های فرعی را دریافت می‌کنیم، مگر آن دسته از شرکت‌هایی که به دلیل وضع تحریم‌ها نتوانند این اطلاعات را منتشرکنند که برای منتشر نشدن این اطلاعات باید مجوز رسمی از نهاد‌های امنیتی دریافت شود.
برنامه شما برای توسعه سامانه کدال در سال بعد چیست؟
دو پروژه به صورت همزمان در جریان است. یکی توسعه سامانه فعلی کدال و دیگری رونمایی از یک سامانه جدید که در آینده رونمایی خواهد شد.
برای بهبود عملکرد سامانه فعلی چه اقداماتی انجام خواهد شد؟
تقریبا ۵۲ برنامه برای توسعه سامانه فعلی کدال از قبیل اصلاح فرم‌های صورت‌های مالی، یکسان سازی عنوان و واحد محصولات در گزارش‌های تولید و فروش، یکسان سازی فرم تصمیمات مجمع و هیأت مدیره‌ها و یا تهیه فرم‌های جدید از جمله فرم کمیته ریسک در دست انجام است.
نحوه انتشار صورت‌های مالی قرار است چه تغییری کند؟ آیا بر اساس استاندارد‌های گزارشگری مالی بین‌المللی (ifrs) تنظیم خواهد شد؟
بله. برنامه ما این است که صورت‌های مالی به گونه‌ای منتشر شود که با استاندارد‌های حسابداری تطبیق داشته باشد.. این صورت‌های مالی جدید بر مبنای آخرین نسخه استاندارد‌های حسابداری است که قاعدتا ترجمه‌ای از استاندارد گزارش گری مالی بین المللی (ifrs) است که با قوانین ایران تطبیق داده شده است. هر استاندارد حسابداری که می‌آید، ما سعی می‌کنیم صورت‌های مالی را بر مبنای همان بروزرسانی کنیم.
بیشتر بخوانید: ورود بورس به رالی بازار‌ها
گزارش‌های تولید و فروش چه تغییری خواهد کرد؟
قرار است در گزارش‌های تولید و فروش عناوین گزارش و واحد محصولات یکسان سازی شود.
به طور مثال در حال حاضر ممکن است شرکت‌ها یک محصول را با عناوین مختلف در گزارش خود درج کنند که این موضوع باعث می‌شود تحلیل گران نتوانند اقلام مربوط به آن گزارش را تحلیل کنند. مثلا در بحث خودرو یا مواد پتروشیمی ممکن است یک محصول با عناوین مختلفی مثل کالا‌های صادراتی یا بر مبنای نوع بسته‌بندی ارائه شود که برای سرمایه‌گذاران قابلیت ردیابی ندارد. اما در فرمت جدید عناوین محصولات یکسان سازی می‌شود.
همچنین در نظر داریم فرم تصمیمات مجمع و هیأت مدیره‌ها را در راستای نظارت بهتر بر اجرای حاکمیت شرکتی اصلاح کنیم و یک سری فرم‌های جدید از جمله فرم کمیته ریسک را برای اجرای هر چه بهتر حاکمیت شرکتی تهیه و طراحی کرده ایم. ضمن اینکه در سامانه جدید سطح دسترسی به اطلاعات نیز افزایش خواهد یافت.
سامانه جدید کدال چیست و قرار است از چه زمانی در دسترسی عموم مردم قرار بگیرد؟
در کنار توسعه سامانه فعلی، سامانه جدیدی نیز در دست طراحی است. در سال ۱۴۰۲ اقداماتی برای پیاده‌سازی این سامانه انجام شد و قرار است در سال ۱۴۰۳ یک نسخه آزمایشی از سامانه جدید کدال رونمایی شود. بعد از طی مراحل آزمایشی و پس از آنکه مشکلات این سامانه شناسایی شد اطلاعات سامانه فعلی کدال به سامانه جدید انتقال پیدا خواهد کرد و امیدواریم سامانه جدید کدال در نیمه نخست سال ۱۴۰۴ به صورت عملیاتی راه اندازی شود.
در زمان‌هایی که تعداد کاربران سایت کدال افزایش می‌یابد این سامانه از دسترس خارج می‌شود آیا این مشکل هم در سامانه جدید حل خواهد شد؟
اولویت اولیه در سامانه جدید این است که بتوان از نرم‌افزار‌ها، تکنولوژی و سیستم عامل‌های به روزتری استفاده کرد که بتوان پایداری سامانه کدال را افزایش دهد. همچنین سعی خواهیم کرد مشکلات (باگ‌های نرم افزاری) که در سامانه فعلی کدال وجود دارد، در سامانه جدید رفع کنیم تا در زمان‌هایی که ترافیک سایت به پیک خود می‌رسد، این سامانه از دسترس خارج نشود.
آیا در سامانه جدید، کار برای کاربران آسان‌تر خواهد شد و سامانه کدال عمومیت بیشتری پیدا خواهد کرد؟
استفاده از سامانه کدال در حال حاضر هم آسان و راحت است. بنای اصلی سامانه کدال بر این مبنا بود که اطلاعات عملکردی صورت‌های مالی را منتشر کند تا به صورت لحظه‌ای در دسترس عموم قرار بگیرد. با این حال کسی که می‌خواهد صورت‌های مالی را مطالعه کند، باید حداقل دانش را در این مورد داشته باشد.
به نوعی می‌توان گفت که سامانه کدال یک سامانه تخصصی یا نیمه تخصصی است. به هر حال کاربران باید یک سواد اولیه مالی برای استفاده از این سامانه را داشته باشند. مثل هر سامانه‌ای که در دنیا برای این کار طراحی شده است.