اقتصاد۲۴- همان‌طور که می‌دانید، تمامی موتور‌ها نیاز به قطعه‌ای به نام استپر (Stepper) دارند. این قطعه پس از روشن شدن موتور، دریچه گاز را کمی باز نگه داشته و جریان هوا را برقرار می‌کند تا موتور روشن بماند. به همین دلیل، هنگامی که خودرو‌ها در حالت درجا کار می‌کنند (Idling) و پدال گاز توسط راننده فشرده نشده است، گاز خوردن می‌کنند. اما این گاز خوردن به معنای دور موتور بیشتر از ۱۰۰۰ دور در دقیقه (RPM) نیست. در واقع، دور موتور باید در حدود ۸۰۰ یا ۹۰۰ دور در دقیقه (RPM) باشد. بنابراین، اگر موتور خودروی شما در حالت درجا کار کردن دور بالاتری دارد، احتمالاً مشکلی وجود دارد، زیرا این حالت به‌طور عادی رخ نمی‌دهد.
آیا گاز خوردن بیش از اندازه موتور، همیشه نشان دهنده وجود مشکل است؟
در روز‌های سرد سال، وقتی که موتور در حال شروع سرد (Cold Start) است، برنامه‌ریزی ECU (واحد کنترل الکترونیکی) به استپر دستور می‌دهد تا دریچه گاز را بیشتر از حالت عادی باز نگه دارد. این اقدام به منظور گرم شدن سریعتر موتور و تزریق سوخت بیشتر است. بنابراین، اگر در روز‌های سرد سال و در زمان شروع سرد موتور، دور موتور بیشتر از حد نرمال باشد، این مشکلی نیست، زیرا این دور بالا برای گرم شدن موتور استفاده می‌شود. اما اگر پس از گرم شدن موتور، همچنان در دور بالا باشد، به احتمال زیاد یک مشکل وجود دارد و نیاز به بررسی و عیب‌یابی دارید.
دلایل گاز خوردن خودرو‌ها وقتی درجا کار می‌کنند چیست؟
مانند دیگر ایرادات خودرو‌ها این مشکل نیز دلایلی دارد که در زیر مهم‌ترین آن‌ها را به اطلاع شما می‌رسانیم.
۱. نشتی هوا به درون موتور
یکی از دلایل بالا رفتن دور موتور می‌تواند نشتی هوای ورودی از بخش‌های دیگر غیر از سیستم مکش باشد. در این حالت، هوا از مسیر‌های ناخواسته وارد موتور می‌شود و سوخت بیشتری تزریق می‌شود، که باعث افزایش دور موتور در حالت درجا کار کردن می‌شود.
۲. جلو افتادن زمان جرقه زنی شمع‌ها
زمان جرقه زنی شمع‌ها، به عنوان جرقه زنی آوانس (Advanced Spark Timing)، تأثیر مستقیمی بر دور موتور دارد. هر چه زمان جرقه زنی شمع‌ها جلوتر از زمان معمول (به اصطلاح جلوتر از زمان تعیین شده توسط سیستم ایجاد جرقه) باشد، دور موتور بالاتر خواهد رفت. این اتفاق به ویژه در هنگام درجا کار کردن موتور، که دور موتور بیشتر از حد نرمال است، قابل تشخیص است.
۳. ریگلاژ نبودن سیم پدال گاز
اگر سیم فلزی اتصال بین پدال گاز و دریچه گاز به شدت سفت باشد و هیچ خلاصی برای تنظیم آن در نظر گرفته نشود، ممکن است دریچه گاز کمی بیشتر از حالت نرمال باز بماند و این ممکن است منجر به گاز خوردن موتور در حالت در حالت آرام (Idle) شود. برای تنظیم ریگلاژ، بهتر است سیم را نه به طور کاملاً شل و نه به طور کاملاً سفت و کشیده تنظیم کنید.
۴. خرابی سنسور پدال گاز
پدال گاز‌های برقی که اتصال بین آن‌ها و دریچه گاز به صورت الکترونیکی است و سیم فلزی بین آن‌ها وجود ندارد، از سنسور‌هایی برای تشخیص میزان فشار و موقعیت پدال گاز استفاده می‌کنند. در صورت خرابی یا عملکرد نادرست این سنسورها، ممکن است اطلاعات غلطی به دریچه گاز ارسال شود و دور موتور در حالت درجا کار کردن بالاتر از محدوده نرمال باشد. این مشکل معمولاً با تعویض و یا تعمیر سنسور‌های خراب رفع می‌شود تا اطلاعات صحیح به دریچه گاز ارسال شود و دور موتور به حالت طبیعی بازگردد.
۵. خرابی دریچه گاز برقی
علاوه بر خرابی سنسور‌های پدال گاز، واقعیت این است که در صورت خرابی دریچه گاز برقی نیز ممکن است دور موتور بالا برود. در صورتی که دریچه گاز برقی خراب شود، موتور الکتریکی این قطعه قادر به به خوبی اجرا کردن دستورات ارسالی نخواهد بود و ممکن است دریچه گاز را در حالت باز نگه دارد، که این امر دور موتور را بالا نگه می‌دارد. در این صورت، نیاز به تعمیر یا تعویض دریچه گاز برقی وجود دارد تا به درستی عمل کند و دور موتور به حالت طبیعی بازگردد.
۶. به هم ریختن برنامه ECU
گاهی اوقات، همه بخش‌ها و قطعات مرتبط با دور موتور در حالت درجا کار کردن به خوبی عمل می‌کنند و مشکلی از جانب آن‌ها وجود ندارد. در این صورت، باید برنامه عملکردی موتور که درون واحد کنترل الکترونیکی (ECU) قرار دارد بررسی شود و در صورت وجود مشکل در تنظیمات آن، تنظیم موتور انجام شود. این شامل بررسی پارامتر‌ها و تنظیمات مرتبط با تزریق سوخت، زمان جرقه زنی، تنظیم دریچه گاز و سایر پارامتر‌های مهم می‌شود. به طور کلی، این بررسی‌ها و تنظیمات به منظور بهبود عملکرد و کارایی موتور صورت می‌گیرد.
بیشتر بخوانید: بهترین زمان برای بنزین زدن خودرو
۷. خراب شدن دینام
در یک خودرو، دینام از طریق یک تسمه به میل لنگ (Crankshaft) متصل می‌شود و می‌تواند حرکت دورانی میل لنگ را به انرژی الکتریکی تبدیل کند و آن را به باتری و سایر قطعات خودرو منتقل کند. اگر دینام خراب شود و کلاچ آن از کار بیافتد، دیگر باری از طرف دینام بر روی موتور وجود نخواهد داشت. به همین دلیل، در برنامه‌ریزی موتور، بار وارده از دینام در نظر گرفته شده بود. با حذف این بار، دور موتور بالا می‌رود. افزایش دور موتور به دلیل خرابی دینام، بیشتر در موتور‌های کوچک مشاهده می‌شود، زیرا در توان خروجی پایین، بار وارده از دینام قابل توجهتر است و اگر این بار حذف شود، گاز خوردن موتور به شدت قابل توجهی افزایش می‌یابد.
۸. خرابی و یا کثیف شدن استِپِر
استپر موتور یا کنترل ورود هوای آرام موتور (Idle Air Control Valve) یک قطعه است که برای خودرو‌هایی که از دریچه گاز سیمی استفاده می‌کنند، استفاده می‌شود. هدف این قطعه ایجاد یک مسیر کوچک برای جریان هوای ورودی است که در زمانی که پدال گاز فشرده نیست، هوا به موتور برسد و از ایجاد اختلال در عملکرد موتور مانند توقف ناگهانی یا خاموش شدن آن جلوگیری کند.
در صورت خرابی این قطعه، ممکن است دور موتور بیش از حد نرمال افزایش یابد. علاوه بر این، ممکن است دور موتور نوسان کند یا کمتر از حالت عادی شود. این تغییرات در دور موتور ممکن است به علت نامنظمی جریان هوا و تنظیمات نادرست در میزان هوای ورودی به موتور رخ دهد.
در صورتی که استپر موتور خراب شده باشد، بهتر است به یک تعمیرکار ماهر مراجعه کنید تا قطعه را بررسی و در صورت لزوم تعویض کند تا عملکرد صحیح موتور تأمین شود.
۹. سوختن فیوز استِپِر
یکی از علل افزایش دور موتور می‌تواند سوختن فیوز استپر موتور باشد. هنگامی که فیوز استپر موتور سوخته باشد، قطعه استپر موتور به حالت بازترین خود قرار می‌گیرد تا موتور خودرو خاموش نشود. به این ترتیب، دور موتور در حالت درجا کار کردن نسبت به حالت عادی بیشتر می‌شود.
در صورتی که فیوز استپر موتور بسوزد، بهتر است به یک تعمیرکار متخصص مراجعه کنید تا علت سوختن فیوز را بررسی کند و در صورت لزوم فیوز را تعویض کند. همچنین، بررسی و تعمیر استپر موتور نیز ضروری است تا عملکرد صحیح موتور تأمین شود و دور موتور به حالت عادی بازگردد.