اقتصاد۲۴- این روز‌ها مسافران در بسیاری از ایستگاه‌های متروی تهران، شاهد بنر‌هایی هستند که از آن‌ها خواسته شده است از دستفروشان خرید نکنند، داخل قطارها، اما پر است از سر و صدای دستفروشانی که محصولات خود را تبلیغ می‌کنند و به دنبال خریدار می‌گردند. برخی از مردم نسبت به این موضوع معترض هستند، زیرا مترو را وسیله حمل و نقل و عبور و مرور دستفروشان را مخل آرامش خود می‌دانند. این گروه از مردم در گفته‌های خود به این موضوع اشاره دارند که آن‌ها همواره برای رفت و آمد روزانه خود به محل کار از مترو استفاده می‌کنند و حضور پررنگ دستفروشان و تبلیغات پر سر و صدای آن‌ها، استفاده از این وسیله حمل و نقل عمومی را برای آن‌ها سخت کرده‌است.
شرایط غیر قابل تحمل
مشاهدات خبرنگار فراز حاکی از افزایش تعداد دستفروشان و تغییر کالا‌های مورد فروش آن‌ها است؛ یکی از مسافر خانم خط زرد متروی تهران در این باره می‌گوید: «من سال‌هاست با مترو به سرکار می‌روم و به خانه باز می‌گردم. اما واقعا دیگر شرایط غیر قابل تحمل شده است و من نمی‌دانم پس وظیفه مامورین یگان حفاطت مترو چیست؟ بار‌ها دیده‌ام که در برخی از ایستگاه‌ها، این مامورین به واگن‌های بانوان سرک می‌کشند، اما کاری با دستفروشان ندارند. دستفروشان قطعا تعدادی خریدار دارند که هر روز تعداد آن‌ها در حال افزایش است، اما منظور من از شرایط غیرقابل تحمل چیز دیگری است. قبل‌تر دستفروشان مترو کالا‌هایی را می‌فروختند که کوچک و در یک ساک‌دستی قابل حمل بود، اما الان حجم بار آن‌ها بسیار زیاد شده و این برای مسافرین مشکل‌آفرین است. قبلا مردم نسبت به سر و صدای زیاد دستفروشان مترو معترض بودند، اما امروز علاوه بر سر و صدای آن‌ها مشکل دیگر حجم زیاد بارشان است.»
حجم بالای بار دستفروشان مترو
او در خصوص حجم بالای بار دستفروشان ادامه داد: «منظور من نوع کالا‌هایی است که دستفروشان در قطارها می‌فروشند. برخی لباس می‌آورند، تعدادی وسیله آشپزخانه می‌فروشند و عده‌ای نیز به فروش لوازم آرایش مشغول هستند. در این شرایط آن‌ها برای حمل بار خود یا از چرخ دستی‌های بسیار بزرگ استفاده می‌کنند و یا با چمدان، بار خود را به داخل قطار می‌آورند. در این حالت هر دستفروش اندازه چندین مسافر جای سایر مسافران را تنگ می‌کند. در ساعات شلوغی مترو، حضور این نوع از دستفروشان بسیار آزاردهنده است و تعدادی از آن‌ها حتی میله‌هایی که برای استفاده مسافرین در مترو و حفظ تعادل آن‌ها نصب شده است را اشغال می‌کنند.»
فرصت خوب خرید
مسافری که در حال خرید وسیله آشپزخانه از دستفروشی در قطار است؛ در خصوص چرایی خرید خود به خبرنگار فراز می‌گوید: «من خیلی از خریدهایم را در مترو انجام می‌دهم؛ شاید کیفیت مناسبی نداشته باشد، اما کار آدم راه می‌افتد. اصلا بعضی از چیز‌ها را فقط آدم می‌تواند در مترو ببیند مانند لوازم آرایش ارزان و یا حتی برخی از شوینده‌ها. من حتی همین شلواری که پوشیده‌ام را از مترو خریده‌ام و هنوز فروشنده آن را ندیده‌ام که برای خواهرم از او خرید کنم. بعضی از صبح‌ها حتی از مترو شیرینی و پیراشکی می‌خرم و به محل کار خود می‌برم. برای من که ساعات زیادی را سرکار هستم خرید از دستفروشان فرصت خوبی است که دیگر به بازار و مغازه‌ها رجوع نکنم و خرید‌های مورد نیاز خودم را در مترو انجام دهم.»
بیشتر بخوانید: دستفروشان مشمول پرداخت مالیات می‌شوند!
در همین حال مسافر دیگری که در کنار او نشسته است، می‌گوید: «من امسال خرید‌های شب عید فرزندانم را از داخل همین قطار انجام دادم. بچه‌ها از جنس و کیفیت سر در نمی‌آورند و لباس جنس خوب هم که گران است با خرید از مترو توانستم آن‌ها را خوشحال و راضی نگه دارم. هنوز فقط برایشان کیف و کفش نخریده‌ام وگرنه بقیه خرید آن‌ها تکمیل است.»
بی‌توجه‌ای به حقوق مسافران
در خط ۳ مترو مسافری دیگر دلیل اعتراض خود نسبت به دستفروشان مترو را اینگونه بیان می‌کند: «من نزدیک به ۱۵ سال است که از مترو استفاده می‌کنم؛ اوایل اتفاقا از دست فروشان مترو بسیار خرید می‌کردم، چون همان جنس مغازه را با قیمت پایین‌تری می‌فروختند. اما الان جنس آن‌ها بسیار بی‌کیفیت شده و قیمت‌ها نیز حتی از مغازه‌ها گران‌تر است. تعداد زیاد آن‌ها در برخی از ایستگاه‌ها باعث می‌شود، عبور و مرو برای مردم بسیار سخت شود و متاسفانه دستفروشان داخل قطار نیز فقط بر فروش خود تمرکز دارند و اصلا به حقوق مسافران توجه نمی‌کنند. بار‌ها دیده‌ام که اجازه نداده‌اند در‌های قطار بسته شود تا جنس خود را بفروشند و همین باعث تاخیر در حرکت قطارها شده‌است.»
راه کسب درآمد حلال
اما دستفروشی در مترو در خصوص چرایی عدم استفاده از غرفه‌هایی که در ایستگاه‌ها تعبیه شده است اینگونه می‌گوید: «اجاره این غرفه‌ها خیلی زیاد است و من به شخصه توانایی استفاده از آن‌ها را ندارم.» این دستفروش در خصوص برخورد یگان حفاظت مترو ادامه می‌دهد: «کار ما آسان نیست و در بعضی از ایستگاه‌ها، مامورین به سراغ ما می‌آیند، اما ما داریم پول حلال در می‌آوریم و آن‌ها می‌خواهند راه کسب درآمد حلال ما را سد کنند.»
تعداد بالای دستفروشان مترو و استقبال خریداران از آن‌ها ما را به مسئله فقر و بیکاری در جامعه می‌رساند. دستفروشان با سرمایه اندک یا حتی بدون سرمایه شغلی برای خود دست و پا کرده و مردم نیز در حال عادت دادن خود به استفاده از کالا‌های بی‌کیفیت هستند. عده‌ای از این شرایط به عنوان فرصتی برای خرید استفاده می‌کنند و برخی نیز نمی‌دانند اعتراض خود را به چه شیوه‌ای بیان کنند. هرچند وقت یکبار مسئولان با واژه‌هایی مانند «ساماندهی»، «جمع‌آوری» و یا «مقابله» به موضوع دستفروشان مترو می‌پردازند، اما شرایط امروز متروی تهران نشان می‌دهد که تا کنون اقدام موثر و منتج به نتیجه‌ای در این خصوص انجام نشده‌است.