اقتصاد۲۴- افزایش میزان تولید کالا‌ها و خدمات یک کشور در یک مدت معین معمولا سالانه را رشد اقتصادی می‌گویند. این شاخص به صورت فصلی و مقدماتی هم محاسبه و اعلام می‌شود و برای محاسبه رقم تولید حقیقی ضرورت دارد تا ارزش کل اقتصاد یک کشور بدون اثرات تورمی محاسبه شود. به واقع تغییرات سطح تولید کشور‌ها شامل بخش‌هایی، چون صنعت، کشاورزی و خدمات سنجیده و سهم هر یک از بخش‌ها هم محاسبه و اعلام می‌شود.
از این رو متر اندازه‌گیری رشد اقتصادی ایران تابع ارزش افزوده بخش‌هایی، چون کشاورزی، صنایع و معادن و خدمات می‌شود که برای محاسبه دقیق‌تر، ارزش افزوده بخش نفت جداگانه هم ارزیابی می‌شود و به همین دلیل هم مرکز آمار و هم بانک مرکزی، رشد اقتصاد ایران را هم با احتساب ارزش افزوده نفت و هم بدون آن حساب می‌کنند.
سال‌هاست که در برنامه‌های توسعه نرخ رشد اقتصادی ایران به صورت سالانه ۸ درصد هدف‌گذاری شده و البته این هدف هرگز به دست نیامده است. شاید این سوال مطرح شود که چگونه است که برخی کشور‌ها نرخ رشد کمتر از ایران را تجربه می‌کنند و وضع‌شان بهتر است؟ باید دقت کرد که وقتی یک اقتصاد به حداکثر ظرفیت تولید رسیده باشد، رشد بالاتر را نمی‌تواند تجربه کند مگر اینکه یک عامل خاص عمدتا خارجی رخ دهد. به همین دلیل نمی‌توان تنها به اتکای شاخص رشد اقتصاد، کشور‌ها را مقایسه کرد چرا که مثلا اقتصاد ایران در دهه ۹۰ هجری خورشیدی به طور میانگین رشد نزدیک به صفر درصد را تجربه کرده به این معنا که در طول یک دهه، درجا زده است.
از این رو دولت سیزدهم ماموریت دارد تا در قالب برنامه هفتم توسعه کشور، اقتصاد ایران را در هر سال پیش رو ۸ درصد رشد دهد که برای این کار باید تمام تلاش خود را به کار ببندند و جلوی رکود در اقتصاد را بگیرد. به همین خاطر در طول سال‌های برنامه هفتم قرار است به طور میانگین هر سال، صادرات نفتی ایران ۱۲ درصد و صادرات غیرنفتی ۲۳ درصد بیشتر شود. همچنین سالانه بخش نفت ۹ درصد، بخش آب و برق و گاز ۸ درصد، حمل و نقل ۱۰ درصد، معدن ۱۳ درصد، صنعت ۸.۵ درصد، ساختمان ۹ درصد، کشاورزی ۵.۵ درصد، ارتباطات ۱۱ درصد و سایر بخش‌های خدماتی هم ۶.۵ درصد باید رشد کند.
نبض رشد اقتصاد در ۱۲ سال
پایین‌ترین نرخ رشد اقتصادی ایران از ابتدای سال ۱۳۹۰ تاکنون در سال ۱۳۹۱ ثبت شده که با احتساب بخش نفت منفی ۸.۶ درصد و بدون آن منفی ۲.۳ درصد بود. در سال ۱۳۹۴ هم رشد اقتصاد با نفت و بدون نفت صفر شد و سال بعد به واسطه اجرای برجام به ۱۴.۲ درصد با نفت و ۹.۳ درصد بدون نفت رسیده و با خروج آمریکا از برجام دوباره اقتصاد ایران دچار رکورد شد و ۲ سال پیاپی یعنی در سال‌های ۱۳۹۷ و ۱۳۹۸ رشد منفی را تجربه کرد.
اما بر اساس اعلام مرکز آمار ایران اقتصاد ایران در ۲ سال فعالیت نخست دولت سیزدهم مثبت بوده و در پاییز سال ۱۴۰۲ به ۵.۱ درصد با نفت و ۲.۵ درصد بدون نفت رسیده است. حال باید دید که امسال موتور رشد اقتصاد ایران روشن می‌ماند یا نه؟ پیش‌بینی‌ها این است که امسال هم رشد مثبت را تجربه خواهیم کرد.