اقتصاد۲۴- ماجرای واردات خودروی برقی، در روز‌های گذشته، بحث داغ رسانه‌ها بوده است، علیرضا نادعلی، سخنگوی شورای شهر تهران می‌گوید دلالان و مافیای صنعت خودرو در پیگیری منافع نامشروع خود، در تلاشند تا مانع از اجرای طرح برقی‌سازی ناوگان حمل‌ونقل عمومی توسط دولت سیزدهم و مدیریت شهری شوند. در سوی دیگر سمیه رفیعی، رئیس فراکسیون محیط زیست مجلس نیز می‌گوید چرا باید خودمان را وابسته به واردات خودروی برقی کنیم. تهران توان بارگزاری ایستگاه‌های شارژ خودرو‌های برقی را ندارد. کسری برق و تعطیلی صنایع ناشی از آن را نمی‌بینیم و سیکل‌هایی را طراحی می‌کنیم که خود را به واردات وابسته کنیم. این سیاست پنهان است. مردم را هشت سال برای شعار برقی سازی، سرکار نگذاریم.
هر چند دامنه حرف و حدیث‌ها درباره شرکتی که شهرداری تهران تلاش دارد خودرو‌های برقی را از آن خریداری کند و نحوه تامین خدمات پس از فروش آن نیز گسترده شده است، اما کارایی و رفع نیاز‌های واقعی کشور به واسطه ورود این خودرو‌ها هم همچنان محل سوال است.
واردات پورشه و مازراتی در اوج تحریم‌های سال ۹۱
در این رابطه، امیر حسن کاکایی، عضو هیات علمی دانشکده خودرو دانشگاه علم و صنعت، در گفتگو با جماران با اشاره به مباحث مطرح شده درباره واردات خودروی برقی، خاطرنشان کرد: توسعه یا پیشرفت باید متوازن باشد و اگر متوازن پیش نرویم، در نهایت اقتصاد کلان کشور با چالش مواجه خواهد شد و در کنار آن مسائل فرهنگی و اجتماعی هم ایجاد می‌شود. همان طور که سال ۹۱ در اوج تحریم‌های مرحله اول حدود، ۱۱۰ هزار خودرو وارد کشور شد که تعداد زیادی از آنها، پورشه، بوگاتی و مازراتی بود. ممکن است برخی بپرسند مگر واردات مازراتی، ماشین به این ایمنی و شیکی، چه ضرری دارد! باید گفت در جامعه‌ای که تحت شدیدترین تنش‌های اقتصادی و اختلاف طبقاتی قرار دارد آیا این راه حل خوبی است؟!
واردات خودروی برقی هیچ نفع اقتصادی برای کشور ندارد
وی با تاکید بر اینکه این اقدام تنش اجتماعی را بالا می‌برد و هیچ نفع اقتصادی هم برای کشور ندارد، افزود: کسی نمی‌تواند بگوید خودروی برقی چیز بدی است، اما قاطعانه باید گفت ضمن اینکه هیچ تناسبی با وضعیت حمل و نقل، آلودگی‌ها و شرایط اقتصادی و فرهنگی مردم کشور ما ندارد، برای این اقتصاد لوکس محسوب می‌شود و عموم مردم نمی‌توانند آن را بخرند.
گزارشی از طرح گازسوزکردن خودرو‌ها ارائه شود
این کارشناس صنعت خودرو یادآور شد: طرح گاز سوز کردن خودرو‌ها را فراموش نکنیم، حرف قشنگی بود؛ اما چقدر در کشور اثرگذار شد! آیا گزارشی از آن بیرون آمد؟! حتی بعضی کارشناسان هم گفتند باید ۳۰ درصد خودرو‌ها گازسوز می‌شد، چرا نکردید! مگر غیر از این است که مردم هزینه این طرح‌ها را دادند؟! آیا این طرح توانست کمکی به آلایندگی‌ها کند؟!
واردات خودروی برقی، قیمت‌ها در کف بازار را بالا می‌برد
وی با بیان اینکه وقتی استاندارد‌ها را بالا می‌برند، بررسی آمار‌ها نشان می‌دهد تعداد خودرو‌های فرسوده در حال استفاده بیشتر می‌شود، توضیح داد: کمک به کاهش آلایندگی زمانی می‌تواند معنی دار شود که فرض کنیم اگر یک میلیون خودرو برقی وارد کنیم، از سوی دیگر یک میلیون خودروی فرسوده از بازار کنار رود.
بیشتر بخوانید:وزیر صنعت تکلیف واردات خودرو‌های دست دوم را روشن کرد
در اینجا می‌توان گفت این اقدام باعث کاهش آلودگی می‌شود، اما وقتی یک میلیون خودروی برقی وارد می‌کنید، نه تنها از تعداد خودرو‌های فرسوده هم کاسته نمی‌شود، بلکه هر میزان تکنولوژی را بالا ببرید، قیمت کف بازار هم بالا می‌آید. مثلا وقتی پراید را حذف کردیم، چیزی جایگزین آن نشد. مردم ناچار شدند موتورسیکلت سوار شوند یا خودروی فرسوده‌ای که قبلا می‌خواستند کنار بگذارند را کنار نمی‌گذارند و آنها را بیشتر نگه می‌دارند، چرا که ارزش بیشتری پیدا کرده است.
خودروی برقی، مصرف سوخت کشور بالا برد
کاکایی با تاکید بر اینکه هیچ کسی مدعی نیست که خودروی برقی، بد است، اما در مجموع باعث صرفه جویی در مصرف سوخت نمی‌شود، اضافه کرد: با توجه به سبد سوخت نیروگاه‌های ما و افت انرژی که در سیستم‌های انتقال آن وجود دارد، بر اساس برآوردی که انجام شده، مصرف انرژی در مجموع در خودرو‌های برقی بالاتر می‌رود. به جای اینکه موتوری در داخل شهر سوخت بسوزاند، این اقدام در نیروگاه‌های اطراف شهر انجام می‌شود. تنها این مزیتش است، اما در مجموع مصرف سوخت کشور را بالا می‌برد.
تامین برق خودرو‌های برقی، بحران مازوت سوزی در نیروگاه‌ها را تشدید می‌کند
این عضو هیات علمی دانشگاه علم و صنعت یادآورشد: ما همواره در پاییز با مشکل مازوت سوزی در نیروگاه‌ها و ایجاد آلودگی در شهرهایمان مواجه هستیم، اگر مصرف برق افزایش یابد، روشن است که مازوت سوزی مان باید بیشتر شود. اگر تئوریک صحبت شود، گفته می‌شود آلایندگی خودروی برقی صفر است، اما وقتی مساله را به صورت کلی می‌بینیم باید پرسید که چه کسی گفته آلایندگی اش بهتر است و مصرف سوخت کشور را پایین می‌آورد.
مسئولان به معضل‌های بزرگ توجه نمی‌کنند و حرف‌های قشنگ می‌زنند
به گفته کاکایی؛ با پول یک اتوبوس برقی، حداقل می‌توانند دو اتوبوس خوب روز بگیرند، این هم مهم است که با این اعتبار چه چیز‌هایی می‌توان جایگزین کرد. اکنون باید پرسید مثلا اگر ۱۰ هزار خودروی سواری نو وارد کنیم بهتر است، یا با همان اعتبار هزار اتوبوس دیزل خوب بخریم! مجموعا هر کدام تا چه میزان برای کشور موثرتر است. مسلما وقتی اتوبوس وارد کنیم، چون وضعیت حمل و نقل بهبود می‌یابد، در مجموع به نفع همه است. اکنون مساله این است که متاسفانه مسئولان به این معضل‌های بزرگ توجه نمی‌کنند و فقط حرف‌های قشنگ می‌زنند
ترافیک علت اصلی مصرف سوخت و آلایندگی است
نظام حمل و نقل عمومی توسعه یابد
وی تاکید کرد: آنچه که درباره خودروی برقی عنوان می‌شود، فقط بازی با الفاظ خوب است، اما دست کم ۲۰ سال طول می‌کشد تا آن ناوگان جایگزین ناوگان فعلی شود. در حالی که اکنون مشکل اصلی کشور ما در رابطه با مصرف سوخت و آلایندگی، ترافیک سنگین ناشی از عدم توسعه یافتگی نظام حمل و نقل عمومی کشور شامل بار و مسافر و درون شهری و برون شهری است. از آنجا که نظام حمل و نقل ما فشل شده، این میزان خودروی سواری تک سرنشین داریم. روز به روز هم هزینه هایمان را بالا می‌برد.
شارژ خودرو‌های برقی چگونه تامین خواهد شد؟
کاکایی ادامه داد: گفته می‌شود حداقل قیمت این خودرو‌های برقی بین یک میلیارد و ۳۰۰ تا یک میلیارد و ۶۰۰ تومان خواهد بود، تصور کنید یک راننده تاکسی یک میلیارد و ۵۰۰ میلیون تومان پول داشته باشد و آن را بخرد. مسئولان توجه نمی‌کنند این تاکسی شب‌ها باید کجا شارژ شود؟! رانندگان تاکسی ما که در برج‌ها زندگی نمی‌کنند! چگونه می‌خواهند آن را شارژ کنند، نیاز به پارکینگ مناسبی دارد. در همین مرحله هزینه‌ای به راننده تحمیل می‌شود. بعضی می‌گویند ما پارکینگ مرکزی ایجاد می‌کنیم تا شب‌ها این خودرو‌های برقی را در آنجا پارک کنند. اما باید پرسید آیا این کار برای همه رانندگان میسر است! مگر می‌شود با هر مسافتی شب ماشین را در آن پارکینگ‌ها بگذارند و خودشان بدون ماشین به منزل برگردند؟!
این استاد دانشگاه با بیان اینکه مگر این تاکسی چقدر در ماه درآمد ایجاد می‌کند، گفت: اگر همین یک میلیارد و ۵۰۰ میلیون تومان را در بانک سپرده کنند، با سود ۲۴ درصد ۳۶۰ میلیون تومان در سال و ۳۰ میلیون ماهانه درآمد خالص خواهند داشت. آیا می‌توان تصور کرد درآمد خالص یک تاکسی دار در ماه ۳۰ میلیون تومان است؛ بنابراین این کار، غیراقتصادی است. ارزان‌ترین خودروی برقی که به عنوان تاکسی می‌خواهند وارد کنند، را یک میلیارد و ۳۰۰ قیمت گذاری کرده اند. مردم پول ندارند نمی‌توانند سمند ۲۰ سال پیش را عوض کنند، هنوز که هنوز است «آر. دی» در تهران به عنوان تاکسی استفاده می‌شود، بعد می‌خواهیم با خودروی یک میلیارد و ۳۰۰ کدام مسیر را برویم و بیاییم!
وی گفت: اگر خیلی خوش بین باشیم، قرار است هتل‌های ۵ ستاره یک سری خودرو‌هایی برای پولدار‌های کشور و توریست‌های پولدار داشته باشند و با این خودرویی که دو برابر قیمت خودروی موجود است، مثلا مسیر تهران و فرودگاه را دو برابر قیمت حساب کنند.
بیشتر بخوانید:واردات نامرئی ۵۰ هزار خودرو
کاکایی تاکید کرد: خودروی برقی خیلی هم شیک و خوب است، دستشان هم درد نکند، اما هیچ تناسبی با شرایط فعلی اقتصادی و نیاز‌های واقعی حمل و نقل و اقتصاد و محیط زیست ما ندارد. البته در حد آزمایشی و وارد کردن ۱۰ هزار خودرو می‌توانند انجام دهند و خودروی برقی را هم تجربه کنند. اما این سرگرمی‌ها نه راه حل مشکلات ما است و نه در شرایط فعلی کشور ما امکان پذیر است. برق مورد نیاز این خودرو‌ها را چگونه می‌خواهیم تامین کنیم! زیرساخت‌های لازم آن را نداریم. صرف تامین زیرساختها، مقادیر زیادی سرمایه گذاری می‌خواهد. فرض کنیم به اندازه کافی نیروگاه داریم و می‌خواهیم کابل کشی کنیم که شارژر مناسب بگذاریم، تامین همین زیرساخت هم هزینه زیادی لازم دارد.
هر جا کم می‌آورند، اسم مافیا را پیش می‌کشند
وی با انتقاد از مسئولانی که عنوان می‌کنند که مافیا‌ها مانع واردات خودرو‌های برقی می‌شوند، گفت: کدام فشار! نتوانستند وارد کنند و بیهوده جنجال می‌کنند. مگر سال گذشته تمام نمایندگان عزمشان را برای واردات خودرو جزم نکردند! همه گونه مانع را برداشتند، کدام فشار و کدام مافیا مانع شد! علت اینکه به اندازه ۱۰۰ هزار خودروی وعده داده شده، وارد نکردند، این بود که در دنیا هم باید با در نظر داشتن ضابطه‌هایی در صف خرید بایستید. ضمن اینکه خرید خورو پول می‌خواهد، شما یک فشار عملیاتی نشان دهید که کسی جلوی واردات خودروی برقی را گرفته باشد. هر جا کم می‌آورند، اسم مافیا را پیش می‌کشند، بله همه جای دنیا دلال و بازرگان است و همه دنبال منافع خودشان هستند. اما وظیفه دولت‌ها این است که سیاست‌ها را به گونه‌ای هدایت کنند که منافع این گروه‌ها با منافع جامعه هم راستا شود.
کاکایی اظهارداشت: چه کسی مانع است! در شش ماه آخر سال گذشته که واردات خودروی برقی جزء اولویت‌های درجه یک وزارت صمت بود. روشن کنند که چه مانع عملیاتی برای واردات خودروی برقی وجود دارد، شما که تعرفه‌های وارداتش را هم کاهش دادید! کسی برای خرید تاکسی در ایران یک میلیارد و ۳۰۰ میلیون پول پول نمی‌دهد! گفتند وزارت نفت از محل صرفه جویی مصرف بنزین، ۱۰ هزار و ۵۰۰ دلار را پیش، پیش به این مساله اختصاص دهد. شاید گفته شود این مانع است. اما واقعیت این است که پول نیست.
به آنها که دلشان برای تولید مملکت می‌سوزد، «مافیا» اطلاق می‌کنند
این کارشناس صنعت خودرو خاطرنشان کرد: به جای اینکه با ارز‌های خارج از کشورمان، قطعات صنعتی و تکنولوژی وارد کنیم، با چینی‌ها قراردادی بسته اند تا کالای نهایی وارد کنند! این اقدام اشتباهی است. وقتی می‌توانیم اتوبوس را در داخل تولید کنیم، چرا محصول نهایی را وارد می‌کنید؟ بعد هم به آنها که دلشان برای تولید این مملکت می‌سوزد، عنوان مافیا اطلاق می‌کنند. حمایت از تولید داخلی، عنوان مافیا گرفته است! مگر تولید داخل در اختیار دولت نیست، اگر کیفیتش ضعیف است، چرا درباره این صحبت نمی‌کنید که مافیایی وجود دارد که اجازه نمی‌دهد کیفیت این خودرو‌ها بالا رود. چرا این گونه صحبت می‌کنید! ما به عقلانیت ملی و توجه به منافع ملی نیاز داریم.
اینکه در این شرایط کشور، عده‌ای مرفه، پورشه یا خودروی برقی سوار شوند، مشکل مملکت نیست
وی تاکید کرد: اینکه در این شرایط کشور، عده‌ای مرفه، پورشه یا خودروی برقی سوار شوند، مشکل مملکت نیست.
اکنون مشکل چیز‌های دیگر است. ضمن اینکه هر میزان موانع را بردارید، چون اقتصاد ما جواب نمی‌دهد، این ماجرا با کندی پیش می‌رود، چون اقتصاد نمی‌چرخد.
کاکایی با بیان اینکه شاید واردات خودروی برقی در کوتاه مدت مقداری مردم را سرگرم کند، اما هیچ مشکلی از قیمت خودرو‌ها در کشور و مساله حمل و نقلمان حل نخواهد کرد، عنوان اظهار داشت: افزایش قیمت‌ها به دلیل کاهش ارزش ریال است. با واردات ما نیز ارز را از کشورمان خارج می‌کنیم و هزینه ارزیمان بالا می‌رود و در ازای آن چیزی در کشور تولید نمی‌شود؛ بنابراین روند کاهش ارزش ریال و در نتیجه آن افزایش تورم ادامه می‌یابد.
آقایان چرا درباره مافیا آدرس غلط می‌دهند!
به گفته این استاد دانشگاه؛ خودروی ۱۰هزار دلاری را وارد کشور می‌کنند، حق و حقوق صددرصدی دولت را هم می‌دهند، قیمت خودرو ۲۰ هزار دلار می‌شود، با ۱۰درصد سود هم می‌فروشند به رقم ۲۲ هزار دلار می‌رسد. بعد این وارد کننده می‌خواهد این مبلغ را برای ادامه خریدهایش از کشور خارج کند، بنابراین ۲۲ هزار دلار از کشور خارج می‌کند. یعنی ۱۲ هزار دلار خالص از کشور خارج می‌شود. اگر ما ارتباطات عادی جهانی داشتیم و پولمان شفاف جابجا می‌شد، این هزینه‌ها برای کشور سنگین به حساب نمی‌آمد، اما اکنون برای صرف یک جابجایی پول، مبالغ بزرگی پورسانت داده می‌شود. مافیا آنجاست و نه اینجا. آقایان چرا درباره مافیا آدرس غلط می‌دهند!
کاکایی اضافه کرد: اگر قرار باشد اسم سود‌هایی را مافیایی بگذاریم، این سود‌ها است که از مسیر‌های غیرشفاف ارز‌های صادراتی را تبدیل به کالا می‌کنیم و سود بزرگی به جیب دلال‌ها و دور زنندگان تحریم‌ها روانه می‌شود و بعد از آنها تشکر هم می‌کنیم! باید بدانیم که مسیر جابجایی این رقم‌های درشت کاملا غیرشفاف است. ماجرای مافیا اینجاست.