اقتصاد ۲۴- نازنین خودی- بازار ارز در حال تکرار چیزی است که یک بار دیگر در اردیبهشت سال قبل تجربه کرده بود. ورود بازارساز و تزریق ارزی که به گفته «فرشید شکرخدایی» رئیس کمیسیون سرمایه‌گذاری و تامین مالی اتاق ایران به نظر می‌رسد ناشی از دسترسی به منابع ارزی جدیدی است که اخیرا برای کشور رخ داده است. بر این اساس دلار در روز دوشنبه، ۲۴ اردیبهشت جای پای خود را در کانال ۶۰ هزار تومانی محکم و حتی برای لحظاتی کانال ۵۹ هزار تومانی را نیز لمس کرد.
کاهش موقت قیمت دلار؛ دولت منتفع اصلی گرانی ارز است
فرشید شکرخدایی، رئیس کمیسیون سرمایه‌گذاری و تامین مالی اتاق ایران در گفتگو با اقتصاد ۲۴ می‌گوید: با توجه به منابع ارزی جدیدی که در کردستان عراق و همینطور در امارات گشایش شده است، شاهد ورود ارز در بازار بودیم که باعث کاهش قیمت آن شد. از نظر بنده این یک کاهش موقت است و تا بهبود محیط کسب و کار در کشور صورت نگیرد و اشتغال رشد نکند و ارزش افزوده ایجاد نشود، ما شاهد افزایش قدرت پول ملی نخواهیم بود.
او البته با اشاره به هزینه‌های دولت و وجود کسری در بودجه ۱۴۰۳ یادآور می‌شود: یادمان باشد دولت به عنوان بزرگ‌ترین دارنده ارز از گران شدن ارز سود می‌کند نه از ارزان شدن، برای اینکه دلار‌های حاصل از فروش منابع به خصوص نفت را در بازار می‌تواند به نرخ بالاتری عرضه کند و هزینه‌های جاری دولت را پرداخت کند؛ بنابراین با توجه به این که ذینفع اصلی ارز در کشور دولت است نرخ دلار از این کمتر نخواهد شد و فکر می‌کنم حوالی ۶۰ هزار تومان تثبیت خواهد شد تا جهش بعدی که با توجه به کسری بیش از ۲۰۰ هزار میلیارد تومانی بودجه امسال رخ دهد.
کسری که به گفته وی دیر یا زود باید دولت برای جبران آن نسبت به انتشار اوراق بدهی و استقراض از بانک مرکزی یا از بانک‌های دیگر اقدام کند. این هم به معنای خلق نقدینگی و پول و باز هم تورم است.
تلاش عبث بانک مرکزی با سیاست‌های دستوری
شکرخدایی با بیان اینکه به مقداری که در داخل کشور ارزش ایجاد می‌کنیم، ارز نیز وارد می‌شود به اقتصاد ۲۴ می‌گوید: آنقدری که ما بتوانیم کالای باکیفیت در سطح بین المللی طراحی و عرضه کنیم، منابع ارزی نیز وارد کشور می‌شود و باعث تقویت ریال خواهد شد چرا که ارز فراوان خواهد شد و چیزی که فراوان‌تر است قیمتش پایین می‌آید. تا وقتی توسعه صادرات سیاست اصلی کشور نباشد و ما متمرکز بر کنترل و جایگزینی واردات باشیم، پول ملی ما رشد نخواهد کرد. هر موقع که سیاست تغییر کرد و سیاست اصلی کشور توسعه صادرات شد ما آن موقع شاهد سرازیر شدن منابع ارزی به کشور خواهیم بود و موقعی است که قیمت دلار و یورو و همه چیز کاهش پیدا می‌کند.
بیشتر بخوانید: دعوای زرگری مجلس و بانک مرکزی در بازار ارز/ مجلس بلوف می‌زند، خودش عامل مشکلات ارزی است/ کف قیمت دلار ۵۸ هزار تومان است
او می‌افزاید: من، چون این سیاست را نمی‌بینم همچنان پافشاری بر جایگزینی واردات، تعهدسپاری ارزی و محدود کردن صادرات و فشار و کنترل بیشتر و بیشتر و صادرکننده‌ها را در سیاست‌های کلان کشور می‌بینم، لذا با این روند شاهد تقویت پول ملی نخواهیم بود؛ و الا هرگونه مسیر دستوری یا بازارسازی ارز یا از این قبیل و... همه مُسکن‌های موقتی است که فقط التهابات بازار را کاهش می‌دهد اما در درازمدت باعث افزایش توان خرید مردم نخواهد شد.
برگشت به دلار ۲۰ هزار تومانی نیازمند ۵ برابر شدن ظرفیت اقتصاد ایران
آن طور که رئیس کمیسیون سرمایه‌گذاری و تامین مالی اتاق ایران می‌گوید ظرفیت اقتصاد ایران همین حالا با همین شرایط فعلی بدون تاسیس کارخانه جدید حدود ۱۰۰۰ میلیارد دلار است؛ اما جی‌دی‌پی ما سقوط کرده و الان حدود ۲۰۰ میلیارد دلاراست؛ یعنی ما باید ۵ برابر بیشتر ارزش ایجاد کنیم.
به گفته وی هر موقع به ظرفیت تولید هزار میلیارد دلار تولید ناخالص ملی برسیم قیمت ارز ما احتمالا در واقع سقوط و قیمت ریال افزایش پیدا می‌کند. در این صورت مثلا شاید نرخ برابری حدود ۱۵ تا ۲۰ هزار تومان باشد. این معادله اگر حل نشود نرخ ۶۰ هزار تومان دلار قیمت درستی است. واقعیت این است که بالاخره قیمت دلار آن چیزی نیست که بانک مرکزی اعلام می‌کند چون خود مرکزی هم که سکه حراج می‌کند با دلار ۸۰ تا ۹۰ هزار تومان می‌فروشد. در حالی که می‌گویند ما قیمت ارز بازار آزاد را قبول نداریم.
وی خاطرنشان می‌کند: قیمت دلار آن چیزی است که من و شما با هم مبادله می‌کنیم، یعنی به عنوان خریدار و فروشنده روی این نقطه تعادلی به تفاهم می‌رسیم. من نمی‌دانم درک واقعیت‌های اقتصاد چرا اینقدر برای کسانی که تصمیم می‌گیرند سخت است. البته من متوجه هستم که می‌خواهند قدرت خرید طبقه فقیر جامعه را حفظ کنند و کالای اساسی در اختیارشان قرار بگیرد ولی تنها راهکار توسعه اقتصادی، ورود ارز به کشور به اندازه کافی است. در این صورت دیگر این همه صف و این همه رانت و این همه ویژه‌خواری هم در اقتصاد نخواهیم داشت.
پیش بینی قیمت دلار
به گفته فرشید شکرخدایی تورم پیش بینی شده در بودجه ۱۴۰۳ امسال حول و حوش ۳۰ درصد است، اما پیش بینی ما بین ۴۰ تا ۵۰ درصد است. متناسب با این تورم حتما قیمت ارز هم افزایش پیدا خواهد کرد. بر این اساس من در نیم سال اول فکر می‌کنم دولت نرخ دلار را حدود ۶۰ تا ۶۵ هزار تومان کنترل می‌کند، ولی انتهای سال را بعید می‌دانم قیمت دلار زیر ۷۵ هزار تومان باشد.