اقتصاد۲۴-در شرایط کمبود گاز و بازدهی پایین نیروگاه‌ها، تامین خوراک پتروشیمیها همواره دچار مشکل بوده است. مسئولان تاکنون در مواجهه با کمبود گاز با کاهش خوراک پتروشیمی ها، تعطیلی صنایع و پیگیری راهکار‌هایی که مصرف‌کنندگان را هدف قرار می‌دهد، سعی بر جبران این ناترازی داشته‌اند.
مشکل تامین خوراک پتروشیمیها همچنان پابرجاست
رئیس مجتمع پتروشیمی شازند در گفتگو با تجارت‌نیوز گفت: خوراک این پتروشیمی مایع است. در جریان تاسیس پتروشیمی شازند، خوراک مورد نیاز را پالایشگاه‌های شازند و آبادان تامین کرده‌اند. اما در شرایط فعلی، امکان تامین کل خوراک مورد نیاز از پالایشگاه‌های شازند و اصفهان وجود ندارد و خوراک از پالایشگاه‌های اراک، اصفهان، آبادان، شیراز و سایر پالایشگاه‌هایی که می‌توانند خوراک مورد نیاز را تامین کنند، خریداری شده است. خوراک مورد نیاز این مجتمع پتروشیمی، به نرخ آزاد خریداری و محصولات به نرخ دولتی فروخته می‌شود. چنین روندی سود تخصیصی به سهامداران این پتروشیمی را تحت تاثیر قرار داده است.
او درباره چنین روندی اظهار کرد: به دنبال این تفاوت نرخ، سود تخصیصی به سهامداران این شرکت نیز با مشکل مواجه شده است. اما با وجود این، تمام تلاش پتروشیمی شازند بر این بوده که تولیدشان را با وجود گرانی خوراک، افزایش بدهند و بخشی از مشکل گرانی خوراک را جبران کنند. البته بخشی از این مشکل قابل جبران نیست و در این بخش ناترازی وجود دارد.
او مهم‌ترین مشکلات پتروشیمیها در شرایط موجود را مشکل تامین خوراک دانست و عنوان کرد مشکلات دیگری مانند نیازمندی‌های مواد شیمیایی، کاتالیست‌ها، قطعات و تجهیزات مورد نیاز این پتروشیمی در میان است که سعی بر درونی‌سازی این مشکلات شده است. اما همچنان مهم‌ترین مشکل پتروشیمی شازند، تامین خوراک است.
در آخر از قاسم ساکی درباره تولید بنزین در پتروشیمی شازند سوال شد که او در پاسخ به این سوال توضیح داد، هیدروکربن‌هایی در این پتروشیمی تولید می‌شود که مجوز صادراتی هم دارد، اما نمی‌توان نام آن را بنزین گذاشت
بازدهی پایین نیروگاه‌ها
بازدهی پایین نیروگاه‌ها و مشکل تامین خوراک شاید مهم‌ترین مشکل صنعت پتروشیمی باشد. بازدهی و راندمان پایین نیروگاه‌ها از مشکلاتی است که کمتر به آن اشاره می‌شود.
بیشتر بخوانید:اطلاعیه هلدینگ تاپیکو درباره خبری مبنی بر سودآوری نفت ستاره و تاپیکو
رئیس مجتمع پتروشیمی شازند در حالی از پالایشگاه‌های آبادان و اراک به عنوان منابع تامین خوراک مورد نیازشان یاد می‌کند که این پالایشگاه‌ها نسبت به سرمایه‌گذاری‌های انجام‌شده در آن‌ها کارایی لازم را ندارند و به نقطه بازگشت سرمایه نیز نرسیده‌اند.
در سال ۹۵ و در جریان خصوصی‌سازی‌ها، پالایشگاه آبادان و اراک زیان‌ده بودند و واگذاری این پالایشگاه‌ها در آن سال موفقیت‌آمیز نبود.
طبق اظهارات محمود خاقانی، کارشناس انرژی، در گفتگو با تجارت‌نیوز، رقم واقعی سوددهی پالایشگاه آبادان ۱۷۶ میلیون دلار بود که در برابر سرمایه‌گذاری‌های انجام‌شده در این پالایشگاه، سود چندانی به نظر نمی‌رسد و همچنان بازگشت سرمایه رخ نداده است.
در شرایطی که برنامه‌ای برای تامین پایدار خوراک پتروشیمیها وجود ندارد، هدررفت منابع به دلیل بازدهی کم نیروگاه‌ها، وضعیت تولید انرژی پایدار در کشور را بیش از پیش بحرانی خواهد کرد. با توجه به این موارد، توسعه نیروگاه‌ها و بهبود تکنولوژی به منظور افزایش بازده این نیروگاه‌ها از اولویت‌های مهم حوزه انرژی در کشور است.
تامین خوراک نقش مهمی در قیمت تمام‌شده پتروشیمی دارد. همان‌طور که ساکی توضیح داد، خرید خوراک به قیمت آزاد و فروش محصولات به قیمت دولتی، سود پتروشیمی شازند را تحت تاثیر قرار داده است. این موضوع تنها مختص پتروشیمی شازند نیست و بسیاری از پتروشیمیها را دچار مشکل کرده است. مشکل تخصیص سود به سهامداران، از دست دادن مزیت رقابتی این پتروشیمیها نسبت به رقبای منطقه‌ای خود و کاهش سود این پتروشیمیها، از مشکلات مهم اشاره‌شده است.
شایان ذکر است دولت باید در زمینه تامین گاز به پتروشیمیها کمک و راه تامین خوراک‌شان را تسهیل کند. توجه نکردن به مشکلات پتروشیمی ها، زنجیره تامین را با مشکل مواجه کرده است.
انکار بنزین پتروشیمی؟
رئیس پتروشیمی شازند در حالی از تولید یکسری هیدروکربن در این پتروشیمی سخن به میان می‌آورد و نام آن را بنزین نمی‌گذارد که گفته می‌شود در دولت‌های نهم و دهم، طرح تولید بنزین از سوی پتروشیمیها در ۶ مجتمع پتروشیمی شازند اراک، جم، برزویه (نوری)، امیرکبیر، واحد آروماتیک بندر امام و بوعلی‌سینا با ظرفیت تولید روزانه ۱۵ میلیون تا ۱۷ میلیون لیتر بنزین و ۹ میلیون لیتر گازوئیل آغاز شده بود.
همچنین طبق گفته عبدالحسین بیات در گفتگو با خبرگزاری مهر در سال ۸۹، در واحد‌های پتروشیمی جم، شازند اراک و امیرکبیر، محصولی به نام «بنزین پیرولیز» پس از فرآورش به بنزین معمولی تبدیل می‌شود.
بعد از گذشت چندین سال از این طرح، همچنان جزئیات آن مشخص نیست. اما زمزمه‌های انعقاد قرارداد ۲.۷ میلیارد دلاری با پتروشیمی‌های خصوصی به منظور تولید بنزین، این موضوع را دوباره در کانون توجه قرار داده است.