اقتصاد۲۴- جنگل‌های ارسباران ۱۳۰ هزار هکتار وسعت دارند، جنگل‌هایی که در کنارهٔ رود ارس و در شمال استان آذربایجان‌شرقی قرار دارند. این منطقه بین شهرستان کلیبر تا سیه‌رود و از شهرستان اهر در جنوب تا رود ارس در شمال واقع شده است. محدودهٔ این جنگل‌ها پیشتر گسترده‌تر بود، اما تخریب جنگل و... باعث شد این عرصه‌ها آرام‌آرام کوچکتر شود و به محدودهٔ فعلی تقلیل یابد.
«داود غنی‌پور»، معاون محیط‌طبیعی حفاظت محیط‌زیست استان آذربایجان شرقی، با اشاره به اینکه در ارسباران اختلاف ارتفاع بین ۳۰۰ تا سه هزار متری را داریم، می‌گوید: این اختلاف ارتفاع باعث شکل‌گیری تنوع زیستی ویژه به‌لحاظ فون و فلور در این منطقه شده است.
او با اشاره به اینکه در این منطقه شاهد توپوگرافی‌های خاصی نظیر دشتی، ساحلی، صخره‌ای و… هستیم که پوشش گیاهی و زیستگاه‌های آن را متنوع کرده است، اضافه می‌کند: ارسباران همچنین اکوتن زیستگاه‌های قفقازی، البرزی، آرارات، زاگرسی است و گونه‌های مختلف این چهار اکوسیستم را در آنجا شاهدیم.
غنی‌پور ارسباران را به دورهٔ دوم زمین‌شناسی مرتبط می‌داند و می‌گوید: این عرصه‌ها مانند هیرکانی از یخبندان جان سالم به در برده و تنوع زیستی خود را حفظ کرده است؛ هرچند که عرض آن به‌اندازهٔ هیرکانی نیست.
معاون محیط‌طبیعی حفاظت محیط زیست استان آذربایجان‌شرقی با بیان اینکه در این منطقه رود ارس و سلسله‌جبال را داریم، می‌افزاید: تبخیری که در منطقه اتفاق می‌افتد، خود را به شکل مه در ارتفاعات و ریزش باران نشان می‌دهد.
دیزمار، منطقه‌ای حفاظت‌شده در شمال‌شرق
«فریده نقدی»، مسئول محیط زیست سازمان منطقهٔ آزاد ارس، می‌گوید: حادثه در منطقهٔ جنگلی دیزمار اتفاق افتاد. این منطقه جزو مناطق حفاظت‌شده و تحت مدیریت سازمان حفاظت محیط زیست است که کوهستانی و جنگلی است و در محدودهٔ سه شهرستان خداآفرین، ورزقان و جلفا در استان آذربایجان‌شرقی قرار دارد.
به‌گفتهٔ نقدی، بکر بودن منطقه باعث شده است تنوع زیستی بالایی داشته باشد. او اضافه می‌کند: ما اراضی کوهپایه‌ای، جنگلی، کوهستانی و زیستگاه‌های آبی را در ارسباران داریم که مجموع آن‌ها باعث شده به‌لحاظ بوم‌شناسی منطقه منحصر به فرد باشد و در سال ۱۳۹جزو مناطق چهارگانهٔ سازمان حفاظت محیط زیست قرار گیرد.
نزدیک به نیمی از منطقهٔ کوهستان ارسباران در غرب آن شامل منطقهٔ حفاظت‌شدهٔ دیزمار است که بعد از پارک ملی کنتال قرار دارد. در مرز این دو منطقهٔ حفاظت‌شده رودی به‌نام «ایلنگه چای» واقع شده و شرق این رود منطقهٔ حفاظت‌شدهٔ ارسباران و غرب آن دیزمار است.
بیشتر بخوانید: روایتی دیگر از سقوط یک بالگرد؛ نحوه شهادت رئیسی و همراهان با توضیحات رئیس دفتر رئیس جمهور + فیلم
براساس خبر نصر نیوز «دیزمار نام منطقهٔ کوهستانی و جنگلی است که در حوزهٔ استحفاظی شهرستان‌های خداآفرین، ورزقان و جلفا در شمال آذربایجان‌شرقی قرار دارد و در سال ۱۳۹۰ به‌عنوان منطقهٔ حفاظت‌شده معرفی شد. در منطقهٔ دیزمار ۸۴۹ گونهٔ گیاهی شناسایی شده که ۷۶ گونهٔ آن اندمیک بوده است. تنوع تیپ اراضی (کوهستانی، کوهپایه‌ای و تپه‌ای) و زیستگاه آبی (ارس و رودخانه‌های فوق‌الذکر) و خشکی و همچنین وضعیت پوشش گیاهی موجب تنوع و غنای زیستی در منطقه شده و هرکدام از ویژگی‌های فیزیکی و بیولوژیکی فوق‌الذکر از نظر ارزش علمی و اکولوژیکی دارای اهمیت است.»
آغجه قلعه، محل وقوع سانحه
«بهرام تندران»، کوهنورد و فعال محیط زیست نیز به «پیام ما» گفت: دیزمار یک منطقهٔ گسترده است؛ منطقه‌ای هم صخره‌ای و هم جنگلی که دارای گذرگاه‌های صعب‌العبور است. «ملک طالش» و «چیچکلی» نزدیکترین مناطق نزدیک به موقعیت جغرافیایی اعلام‌شدهٔ سقوط بالگرد است.
او با اشاره به اینکه درختان دیزمار بسیار متراکم است و منطقهٔ دیزمار ارسباران بکرترین منطقهٔ ارسباران از لحاظ پوشش گیاهی است. می‌افزاید: فاصلهٔ روستا‌های این منطقه زیاد است و دو ساعت با یکدیگر فاصله دارند.
او دربارهٔ منطقه‌ای که سقوط هلیکوپتر اتفاق افتاده است، می‌گوید: سانحه در «آغجه قلعه» اتفاق افتاده که منطقهٔ کوهستانی و جنگلی است.
آغجه قلعه در ۵۰ کیلومتری شمال‌غرب شهر ورزقان قرار دارد. اگر مسیر را از سمت تبریز در نظر بگیریم با رسیدن به ورزقان باید به‌سمت معدن سونگون رفت. در ابتدای سه‌راهی سونگون یک طرف به‌سمت معدن می‌رود و سوی دیگر به خوینالی می‌رود. در مسیر خوینه‌رود و با گذر از روستا پس از ۳۰ دقیقه به قلعه‌ای می‌رسد که آغجه قلعه نام خود را از قلعه‌ای در همین منطقه گرفته است. جاده‌ای که در این مسیر وجود دارد خاکی و صعب‌العبور است.
در این منطقه کوه‌های آق‌داغ، مشکعنبر، کامتال، جوشون، جله‌داغ، ایری‌داغ، کیامکی، خاروانا و پیرسقا قرار دارد که شرایط آبوهوایی خاص خود را به‌وجود آورده است.
شرایط آبوهوایی، جست‌وجو را طولانی کرد
«نعمت دهقانی»، رئیس هیئت کوهنوردی شهرستان جلفا، که در عملیات جست‌وجو حضور داشته است، دربارهٔ این منطقه می‌گوید: در محل سقوط سنگ‌های ۷۰متری وجود نداشت، درواقع هلیکوپتر در درهٔ شیب سقوط کرده بود.
او با اشاره به اینکه یکشنبه ساعت ۲۰ عملیات جست‌وجو را شروع کرده بود، دربارهٔ طولانی بودن زمان عملیات بیان می‌کند: هوا مه‌آلود و شناسایی محل سقوط دشوار بود، باران هم مزید بر علت شد.
رئیس هیئت کوهنوردی شهرستان جلفا که از کوهنوردانی است که به هلیکوپتر رسیده و در جابه‌جایی‌ها نیز همکاری داشته‌اند، می‌گوید: شرایط سخت آب و هوایی سبب شد سه گروه امدادی گم شوند. گروه ما جزو گروه‌های آماده و آشنا با مسیر بود.
دهقانی به این پرسش که آیا پیشتر حادثه‌ای در این منطقه اتفاق افتاده بود، پاسخ منفی داد.