اقتصاد۲۴- روز‌های اخیر نامه ای از صادق آملی لاریجانی جنجالی شده است. رییس مجمع تشخیص مصلحت نظام به عنوان رییس هیات عالی نظارت بر اجرای سیاست‌های کلی نظام، به احمد جنتی دبیر شورای نگهبان نامه نوشته و مصوبه مجلس درباره حجاب را مغایر با سیاست‌های کلی نظام در حوزه اقتصاد مقاومتی دانسته است. بر اساس نامه آقای آملی لاریجانی که تاریخ ۲۹ فروردین را دارد، برداشت جریمه از حساب زنان، باعث بی‌اعتمادی به نظام بانکی ایران و خروج سپرده‌های بانکی می‌شود.
هیات عالی نظارت مجمع تشخیص مصلحت نظام پیشتر جلسه‌ای را برای تعیین تکلیف لایحه «حمایت از خانواده از طریق ترویج فرهنگ عفاف و حجاب» برگزار کرده بود.
در نامه رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام به دبیر شورای نگهبان که توسط برخی از رسانه‌های داخلی ایران منتشر شده، آمده است: «ماده ۵۴ مصوبه به دلیل غیرقابل اجرا بودن، مغایر جزء ۱ بند ۹ سیاست‌های کلی نظام قانون‌گذاری و از حیث لطمه به ثبات نظام مالی کشور، مغایر بند ۹ سیاست‌های کلی اقتصاد مقاومتی است.»
در همین رابطه «کامران ندری»، اقتصاددان و استاد دانشگاه به اقتصاد ۲۴ می‌گوید: «نگرانی مجمع تشخیص نظام، کاملا نگرانی به جایی است و اگر بخواهند برای هر موردی اجازه دسترسی را به حساب‌ها را بدهند و به طور اتوماتیک و خودکار از حساب شهروندان برداشت شود، طبیعتا به اعتبار شبکه بانکی آسیب جدی وارد می‌کند و این درست است که هر چند این مصوبه و تلاش برای قانون گذاری برای یک مورد خاص است، اما به راحتی در ذهن شهروندان قابل تعمیم به شرایط و موقعیت‌های دیگر است و تازه این در واقع جرم در مقایسه با جرم‌هایی که در اقتصاد رخ می‌دهد، جرم خیلی بزرگی محسوب نمی‌شود.»
ندری در ادامه می‌افزاید: «من جرم شناس نیستم، اما در رابطه با آسیبی که این روش به اعتبار شبکه بانکی وارد می‌کند به نظرم تشخیص مجمع تشخیص مصلحت نظام، تشخیص درستی بوده است و این متاسفانه تصمیم بدی بوده که در مجلس گرفته شده و خدا را باید شکر کرد که مجمع متوجه این مساله شده و سعی دارد که جلوی این تصمیم بد را بگیرد.»
وی تصریح می‌کند: «باید توجه کنید که در این مساله لزوما خروج سپرده از بانک شاید معنا نداشته باشد و بالاخره زمانی که شهروندی از موجودی حساب خود استفاده کرده و کالایی را خریداری می‌کند، این موجودی به حساب دیگری منتقل می‌شود، در شبکه بانکی می‌ماند، اما، ماندگاری حساب‌ها نزد شبکه بانکی کاهش پیدا می‌کند و اعتبار شبکه بانکی کم می‌شود، و مردم تمایل به این که بخواهند در غالب سپرده گذاری در بانک حفظ ارزش پول بکنند را دیگر نخواهند داشت. در واقع رغبت شهروندان به این که بخواهند از طریق سپرده گذاری در بانک‌ها پس انداز کنند حتما کاهش پیدا می‌کند و اثرات اقتصادی واقعا بدی را خواهد داشت. تصمیم نمایندگان در کل این قضیه قطعا تصمیم غیرقابل دفاعی است که منطقی هم نیست و به نظر من نظر مجمع در این مورد درست است.»
سپرده‌های سیال شهروندان
کامران ندری همچنین در پاسخ به این پرسش که تاکید برخی کارشناسان نزدیک به مجلس بر این مساله که این پول‌ها در شبکه بانکی باقی می‌ماند نیز به اقتصاد ۲۴ می‌گوید: «ببینید موجودی سپرده‌ها با این روش عملا سیال می‌شود و دیگر سودی برای بانک‌ها به همراه نخواهد داشت، یعنی در شبکه بانکی، حتما با مشکل کسری نقدینگی مواجه خواهند شد و قطعا مردم برای پس انداز به سمت سایر دارایی‌ها خواهند رفت. به هر حال این مساله تبعات اقتصادی منفی جدی در پی خواهد داشت و هر چند که پول در شبکه بانکی باقی بماند، ولی فراموش نکنید مهم این است که این پول در شبکه بانکی به صورت پایدار باقی بماند و شهروندان نیز نخواهند مداوم به آن مراجعه کنند و بخواهند آن را به دارایی دیگر تبدیل کنند و اگر سرعت حرکت این سپرده‌ها در شبکه بانکی افزایش بیابد، قطعا آثار و تبعات منفی برای اقتصاد خواهد داشت.»
قانونی که می‌تواند باعث افزایش تورم در کشور شود
این اقتصاددان ادامه می‌دهد: «کما اینکه بخشی از این تورم که اکنون در اقتصاد خود می‌بینیم نیز ناشی از همین عدم تمایل مردم نسبت به این مسئله است که بخواهند سپرده خود را در بانک ثابت نگه دارند و از آن استفاده نکنند. مردم اکنون هم تمایلی به این ندارند که پول را به صورت سپرده در حساب خود نگهداری کنند و می‌خواهند بلافاصله پول موجود را به دارایی دیگری تبدیل کنند و این مصوبه مجلس، این وضعیت را قطعا بدتر خواهد کرد.
تصمیم مجلس نیز، تصمیم غیراصولی و در این مورد خاص نیز غیرمنطقی است و از لحاظ اقتصادی نیز تصمیمی مضر و نادرست برای اقتصاد است. اگر این مسئله به این شکل که نمایندگان مجلس پیشنهاد کردند جلو برود، تصمیمی بد و خطرناک برای اقتصاد کشور خواهد بود.»
تئوری سیب زمینی داغ در شبکه بانکی
ندری تاکید می‌کند: «با این قانون هر چند پول از شبکه بانکی خارج نمی‌شود، اما سرعت جا به جایی آن بیشتر می‌شود و این خطرناک است. این یعنی زمانی که حساب شهروندی شارژ می‌شود بلافاصله به دنبال این است که موجودی حساب را به نفر دیگری منتقل کنند و این حالت اگر در شبکه بانکی به وجود بیاید بسیار خطرناک است و سرعت گردش این حساب ها چون کسی تمایلی به نگه داشتن ریال نزد خود ندارد، خطرناک است. ما به این حالت «سیب زمینی داغ» می‌گوییم.»
این اقتصاددان در توضیح تئوری سیب زمینی داغ به اقتصاد ۲۴ می‌گوید: «این حالت به آن معناست که پول وارد حساب من که می‌شود، می‌خواهم آن را به حساب شما منتقل کنم و شما به نفر بعدی منتقل کنید و این یعنی سرعت گردش این سپرده‌ها در اقتصاد افزایش پیدا می‌کند که حتما آثار و تبعات تورمی خواهد داشت و همچنین وضعیت بانک‌ها را هم خراب می‌کند چرا که بانک‌ها برای این سرعت بالای جا به جایی سپرده‌ها، نقدینگی کافی نخواهند داشت و احتمالا بانک‌ها به بانک مرکزی فشار وارد خواهند کرد و بانک مرکزی هم ناچار خواهد شد که پایه پولی را افزایش بدهد، لذا این کار تبعات منفی خواهد داشت و از همه بدتر اینکه، این روند اعتبار و اعتمادی که مردم به شبکه بانکی دارند را به شدت کاهش می‌دهد.»
بیشتر بخوانید: تاثیرات حضور گشت ارشاد در خیابان‌ها؛ کسادی بازار زنانه فروشی‌ها و کارت کشیدن ۳ میلیونی برای عقب رفتن روسری!
وی در پایان نیز با اشاره به تبعات تئوی سیب زمینی داغ در اقتصاد و همچنین فشار به بانک مرکزی پس از دست اندازی به حساب‌های شهروندان خاطرنشان می‌کند: «برای بانک‌ها این روند حتما مشکل ایجاد خواهد کرد و آنها را دچار کسری نقدینگی کرده و نیاز بانک‌ها به منابع بانک افزایش می‌یابد، در این صورت اضافه برداشت بانک‌ها تشدید شده و بانک مرکزی ناچار خواهد شد حجم پایه پول را افزایش دهد و من واقعا نمی‌دانم که اساسا مجلس با چه استدلال کارشناسی به این تصمیم رسیده و بسیار عجیب به نظر می‌رسد. حتی اصل قضیه را که حقوقدانان زیر سوال می‌برند و حالا شما ببینید تبعات اقتصادی بسیار بدی برای شبکه بانکی و کشور خواهد داشت. در این مورد نیز نظر مجمع تشخیص مصلحت نظام کاملا درست است.»