اقتصاد ۲۴- نازنین خودی- نرخ دلار پس از آن که برای مدتی روی رقم ثابتی مانده بود، ظاهرا طی روز‌های اخیر توجه ویژه‌ای به نشست شورای حکام آژانس بین المللی انرژی اتمی دارد. صحبت از پیش‌نویس قطعنامه‌ای است که گویا سه کشور انگلیس، فرانسه و آلمان در آستانه نشست شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی علیه ایران توزیع کرده‌اند. به نظر می‌رسد این سه عضو برجام قصد دارند با وجود مخالفت آمریکا اقدامات خود را به پیش ببرند.
از همین رو در لحظه تنظیم این گزارش دلار به سرعت در کانال ۵۹ هزار تومان در حال پیشروی است. پرسش این است که آیا می‌تواند سقف مقاومت ۶۰ هزار تومان را شکسته و نرخ‌های جدیدی را کشف کند؟ «سهراب دل انگیزان»، عضو هیات علمی دانشگاه رازی بر این باور است که اقتصاد ایران در مواجهه مکرر با تحریم‌های گسترده سِر شده و لذا غیر از عامل جنگ، اعمال تحریم‌های جدید تاثیر زیادی روی بازار ارز ندارد.
تکرار سیاست دهه نود در بازار ارز
سهراب دل انگیزان در تحلیل بازار ارز با اشاره به بی تفاوتی دلار نسبت به شهادت رئیس جمهور به اقتصاد ۲۴ می‌گوید: اقتصاد ایران همچنان روی یکسری آیتم‌ها مستقر است و تغییری در آن شرایط ایجاد نشده است. کاهش انتظارات تورمی یکی از آن‌هاست. البته این را هم باید یادآور شد که مردم واقعا قابلیت و قدرت خرید منابع مالی‌شان رو از دست دادند به گونه‌ای که نمی‌توانند دربازار‌ها ظاهر شوند؛ مثلا مردم دیگر توان خرید مسکن ندارند و توان خرید اتومبیل را نیز تا حدود زیادی از دست داده‌اند. در سوی دیگر بانک مرکزی هم بخش قابل توجهی از این منابع موجود در دست مردم را از طریق اخزای ۳۳ تا ۳۸ درصد و عرضه‌های سنگین طلا و نرخ سپرده‌های بالایی که بانک‌ها اعمال می‌کنند؛ جذب کرده و مردم به واسطه ریسک‌های بزرگی که در بازار‌ها داشتند پول هایشان را بردند در آن مناطق فریز کردند. قاعدتا همین باعث شد که یک مقدار بازار‌ها وارد رکود جدی شوند؛ از بازار مسکن تا بورس که کاهش شدید خرید و فروش در آن قابل مشاهده است.
به باور وی همه این‌ها به ما می‌گوید که حداقل در این بازار‌های مرسوم دارایی ما وارد یک دوره رکودی شده که این دوره رکودی به علت دامنه وسیع و عمقی که دارد، به نظر می‌رسد همینطور ادامه یابد؛ تا جایی که ممکن است پدیده‌ای که در سال‌های ۱۳۹۲ تا ۱۳۹۶ اتفاق افتاد، الان هم دوباره در حال تکرار است و ما یک دوره تجاری تکراری را که در دهه نود داشتیم بار دیگر تجربه خواهیم کرد.
مگر اعمال تحریم‌های جدید چقدر می‌تواند وضعیت ما را بدتر کند؟
انتخابات آمریکا و بیم روی کار آمدن جمهوری خواهان درچند ماه اخیر موضوعی است که همواره از آن به عنوان عامل برهم زننده سیاست‌های تثبیتی بانک مرکزی نام برده می‌شود. دل انگیزان، اما نظر دیگری دارد و بر این باور است که اقتصاد ایران نسبت به تحریم‌ها سر شده است.
او در این باره توضیح می‌دهد: واقعیت این است که کشورمان بیش از حد با تحریم‌ها مواجه بوده و این تحریم‌ها تقریبا همه حوزه‌های اقتصاد ایران را تحت تاثیر قرار داده و مصرف شده است؛ بنابراین تحریم‌های جدیدی دیگر وجود ندارد که بخواهد تاثیری روی اقتصاد ایران بگذارد. اقتصاد ایران از این نگاه الان در پایین‌ترین سطح تعادلی خودش به سر می‌برد، یعنی این دام تعادلی که الان در آن گیر کردیم، دام تعادلی به شدت سطح پایینی است. هر تحریمی بیاید دیگر چقدر قادر است وضعیت ما را بدتر کند؟ مگر این که اتفاقاتی مثل جنگ و تهدید‌های امنیتی اتفاق بیفتد که حرف دیگری است.
به باور وی به نظر می‌رسد اقتصادمان تا حدودی دیگر تمام این فرایند‌های تحریمی را قبلا درک کرده و پشت سر گذاشته است، یعنی مردم هم نزدیک ۲۰ سال است که کلا زندگی «تحریم و دیگر هیچ» را تجربه می‌کنند. پس با این دید این‌ها هم دیگر عادت کردند در هر تصمیم کوچکشان تقریبا تمام این متغیر‌ها رو مد نظر قرار بدهند. شاید در سال‌های ۹۶ به واسطه این که ما یک قراردادی داشتیم به نام برجام اگر رئیس جمهور جدیدی می‌آمد برجام را زمین می‌زد و نابود می‌کرد پس تاثیر زیادی روی اقتصاد ایران می‌گذاشت که گذاشت، ولی الان دیگر برجامی وجود ندارد.
رئیس جمهور باورمند به برجام می‌تواند چشم انداز‌ها را مثبت‌تر کند؟
در صورتی که انتخابات آمریکا دیگر تهدیدی برای بازار ارز نباشد، آیا انتخابات پیش روی ایران می‌تواند کور سوی امیدی برای اقتصاد تحریم زده ایران باشد؟ استاد اقتصاد دانشگاه رازی در این باره اعتقاد دارد: باید منتظر تائید صلاحیت‌ها باشیم. ما هنوز نمی‌دانیم که شورای نگهبان سیاست‌هایش را چطور چیده و آیا در دور جدید نسبت به دوره ۱۴۰۰ تغییری داده است یا خیر. البته علامتی هم دیده نمی‌شود که پیام خاصی مبنی بر تغیر رویه از آن گرفته باشیم. باید بایستیم و ببینیم که کدام‌ها می‌مانند و رقابت بین کدام‌ها خواهد بود.
پیش بینی قیمت دلار
دل انگیزان همچنین در پیش‌بینی قیمت دلار می‌گوید: دلار در حوالی ۵۵ تا ۶۰ هزار تومان روند طبیعی خودش را دارد طی می‌کند. این به این معنی نیست که این قیمت قیمت واقعی دلار است، اما به هر حال این یک تعادل کوتاه مدتی است که از ابتدای سال شکل گرفته است. به همین دلیل به نظر می‌رسد تا اتفاق جدیدی نیفتد و یا حادثه جدیدی را مشاهده نکنیم میزان دوره نوسانی همین اندازه باشد.