اقتصاد۲۴- به نقل از اکونومی‌میدل‌ایست، تجارت بین کشور‌های خلیج فارس و چین در سال ۲۰۲۲ با وجود رکود اقتصادی جهانی ۲۷.۱ درصد افزایش یافت. در سال ۲۰۲۳، حجم کل تجارت دوجانبه چین و امارات به حدود ۹۵ میلیارد دلار رسید. این کشور‌ها برای تقویت روابط اقتصادی خود و افزایش مبادلات تجاری تا ۲۰۰ میلیارد دلار تا سال ۲۰۳۰ تلاش می‌کنند. توبیاس مایر، مدیر مالی ارشد DHL Global Forwarding خاورمیانه و آفریقا، در این گزارش، تجارت خاورمیانه و چین را بررسی می‌کند.
روابط چین و خاورمیانه
چین فرصت‌های اقتصادی فوق‌العاده را در خاورمیانه می‌بیند، به‌ویژه با کشور‌های غنی از انرژی خلیج فارس. روابط این کشور‌ها با چین در دهه گذشته به طور پیوسته افزایش یافته است. چین و خاورمیانه دارای تاریخ طولانی و غنی هستند. بین آن‌ها پیوند‌های چندصدساله وجود دارد و امارات متحده عربی از لحاظ تاریخی خانه بیش از صد هزار چینی بوده است.
خاورمیانه نیز بازیگر مهمی در بازار‌های جهانی انرژی بوده است. با این حال، منطقه دستخوش یک تغییر اقتصادی قابل توجه است که با اینکه به طور سنتی پایه اصلی آن نفت بود، اکنون پایه آن گسترش روابط تجاری با چین است.
این پویایی در حال تغییر، عصر جدیدی را برای صنعت لجستیک آغاز می‌کند که با نفوذ اقتصادی رو به رشد چین تشدید شده است. از آنجایی که خاورمیانه مرکز تجارت بین شرق و غرب است، فرصت منحصربه‌فردی برای این منطقه وجود دارد تا پایه‌های اقتصادی خود را متنوع‌تر کند. با استفاده از روابط تجاری رو به رشد با چین، کشور‌های شورای همکاری خلیج فارس می‌توانند با موفقیت تقاضا برای خدمات لجستیکی را در سراسر خاورمیانه و فراتر از آن افزایش دهند.
رشد تجارت
آمار‌ها نشان می‌دهد که حجم تجارت در این منطقه رشد قابل‌توجهی داشته است، روندی که عمدتاً به ابتکار بلندپروازانه کمربند و جاده چین (BRI) نسبت داده می‌شود. هدف این احیای مدرن جاده ابریشم باستانی، ایجاد شبکه گسترده‌ای از مسیر‌های تجاری است که آسیا، آفریقا و اروپا را به هم پیوند می‌دهد. برای خاورمیانه، BRI صرفاً راهی برای افزایش حجم محموله نیست، بلکه کاتالیزوری برای توسعه مراکز لجستیکی منطقه‌ای پیچیده است که ترانزیت کالا‌ها را بین چین و بازار جهانی تسهیل می‌کند.
واکنش خاورمیانه
کشور‌هایی مانند امارات و عربستان سعودی در حال حاضر سرمایه‌گذاری زیادی در زیرساخت‌های لجستیکی برای پاسخگویی به تقاضای پیش‌بینی‌شده جهانی کرده‌اند، از جمله ایجاد مراکز لجستیکی بزرگ مانند بندر جبل علی در دبی و بندر ملک عبدالله در عربستان سعودی. طبق آخرین داده‌های منتشرشده توسط اداره کل آمار عربستان، چین در ماه سپتامبر موقعیت خود را به عنوان شریک تجاری اصلی عربستان سعودی حفظ کرد و بر صادرات و واردات تسلط داشت. مازاد تجاری با چین به ۶.۶۷ میلیارد ریال سعودی (۱.۷۸ میلیارد دلار) افزایش یافت که نشان‌دهنده افزایش ۲۵۷ درصدی نسبت به ماه اوت است.
بیشتر بخوانید:اقتصاد چین باز هم شگفتی آفرید
در همین حال، امارات متحده عربی به بزرگ‌ترین بازار صادراتی چین و دومین شریک تجاری بزرگ در میان کشور‌های عربی تبدیل شده است. در سال ۲۰۲۳، چین کالا‌هایی به ارزش ۳۹.۲ میلیارد یوان به امارات صادر کرد که نسبت به مدت مشابه سال قبل ۱۰.۳ درصد افزایش داشت. این مشارکت رو به رشد توسط ساختار‌های صنعتی تکمیلی و مبادلات تجاری پررونق، به ویژه در میان شرکت‌های کوچک و متوسط، تقویت می‌شود. داده‌های اخیر نشان می‌دهد که افزایش سالانه پول جمع‌آوری‌شده توسط شرکت‌های کوچک و متوسط چینی از امارات در سال ۲۰۲۳، ۱۵.۲ درصد بوده است.
این افزایش حجم تجارت، صنعت لجستیک را در یک مقطع حساس قرار می‌دهد. نیاز مبرمی به راه‌حل‌های لجستیکی پیشرفته، از مدرن‌ترین امکانات انبارداری و توزیع تا فناوری‌های پیشرفته مدیریت زنجیره تأمین وجود دارد. پاسخ این صنعت پذیرش نوآوری‌هایی مانند هوش مصنوعی (AI) و بلاکچین، افزایش کارایی و شفافیت در عملیات لجستیکی بوده است. در نتیجه، خاورمیانه به عنوان یک نقطه کانونی برای هاب‌های لجستیک هوشمند، به مدیریت پیچیدگی‌های جریان‌های تجاری معاصر در حال ظهور مجهز است. این امر با راه‌اندازی مراکز لجستیک بزرگ در امارات و عربستان سعودی نشان داده شد.
موانع و فرصت‌ها
با وجود فرصت‌های بسیار، مسیر رو به جلو چالش‌های متعددی را نیز به همراه دارد. بخش لجستیک باید با تنش‌های ژئوپلیتیکی، موانع نظارتی و ضرورت‌های محیط زیستی که اخیرا افزایش هم یافته‌اند، مقابله کند. علاوه بر این، حرکت جهان به سمت کربن‌زدایی، نیازمند استراتژی‌های نوآورانه‌ای برای به حداقل رساندن ردپای کربن صنعت لجستیک است.
نمی‌توان انکار کرد که رشد تجارت بین خاورمیانه و چین یک لحظه مهم برای منطقه است. این امر فرصتی عالی برای بازتعریف چشم‌انداز اقتصادی، تحریک رشد در بخش لجستیک و فراتر از آن فراهم می‌کند.
همان‌طور که خاورمیانه در حال گذار به این دوره تجاری جدید است، بر اتخاذ فناوری‌های نوآورانه و شیوه‌های پایدار برای پاسخگویی به تقاضا‌های بازرگانی معاصر، تأکید می‌شود. تبدیل خاورمیانه به یک مرکز لجستیک برتر جهانی، نه تنها یک توسعه بالقوه بلکه یک واقعیت مداوم را نشان می‌دهد که آینده‌ای با شکوفایی و ارتباطات پیشرفته نوید می‌دهد.