اقتصاد۲۴- هدی کاشانیان: «باغ موزه مینیاتور» یکی از موزه‌های منحصر به فرد و جالب تهران است که به نمایش نسخه‌های مینیاتوری از آثار معماری و فرهنگی ایران اختصاص دارد. این موزه با داشتن مجموعه‌های ارزشمند و فعالیت‌های آموزشی و فرهنگی، به عنوان یکی از مراکز مهم در معرفی و ترویج تاریخ و فرهنگ ایران شناخته می‌شود. بازدید از این موزه فرصتی مناسب برای آشنایی با زیبایی‌های معماری و تاریخی ایران و لذت بردن از فضای دلنشین آن است.
تاریخچه باغ موزه مینیاتور
باغ موزه مینیاتور در سال ۱۳۹۲ هجری شمسی (۲۰۱۳ میلادی) در مساحتی بیش از سه هکتار به همت سازمان زیباسازی شهر تهران و با هدف ایجاد فضایی فرهنگی و آموزشی برای معرفی آثار برجسته معماری و فرهنگی ایران به صورت مینیاتوری تأسیس شد. در محیط باغ موزه ماکت‌هایی بسیار زیبا از ۱۳ اثر باستانی ایران که ثبت جهانی شده‌اند، با جزییات کامل ساخته و در معرض دید همگان قرار گرفته‌اند. آثاری که ماکت‌های آن را هنرمندان ایرانی ساخته‌اند شامل ارگ بم، تخت جمشید، زیگورات چغازنبیل، میدان نقش جهان اصفهان، پاسارگاد، تخت سلیمان، گنبد سلطانیه، کلیسا‌های ارامنه، کوه و کتیبه بیستون، مجموعه شیخ صفی الدین اردبیلی، بازار تبریز، آبشار‌های شوشتر و گنبد قابوس در مقیاس یک بیست‌وپنجم هستند. در باغ موزه مینیاتور تهران برای هر اثری که می‌بینید سعی شده تا پوشش گیاهی منطقه‌ای که به آن تعلق دارد در اطرافش دیده شود که علاوه بر زیبایی، جنبه آموزشی به‌ویژه برای کودکان نیز داشته باشد؛ به همین دلیل هم یکی از متمایزترین موزه‌های تهران است.
محل و معماری باغ موزه مینیاتور
باغ موزه مینیاتور در پارک فدک، واقع در منطقه چهارده تهران، قرار دارد. این موزه در فضایی باز و در مساحتی بالغ بر سه هکتار ساخته شده است. طراحی باغ موزه به گونه‌ای است که بازدیدکنندگان می‌توانند در مسیر‌های پیاده‌روی که از میان مدل‌های مینیاتوری عبور می‌کند، به تماشای این آثار بپردازند. در معماری باغ موزه مینیاتور از مکان‌های تفریحی تهران، ماکت هر اثر باستانی در موقعیت جغرافیایی واقعی خود قرار گرفته است. برای مثال کلیسا‌های ارامنه شمال، بیستون غرب و میدان نقش جهان مرکز باغ موزه قرار گرفته اند. همچنین گرداگرد هر اثر باستانی پوشش گیاهی و طبیعی همان منطقه نیز به چشم می‌خورد و این گونه ایرانی کوچک را به نمایش می‌گذارد. در ادامه به جزییاتی راجب تعدادی از ماکت‌های مناطق دیدنی ایران در باغ مینیاتوری تهران می‌‍پردازیم:
گنبد سلطانیه
این اثر یکی از بزرگترین آثار تاریخی – معماری ایران است که در حدود ۷۵۰ سال پیش ساخته شده. بنای هشت ضلعی، سازه آجری و رنگ آبی گنبد سلطانیه به خوبی در ماکت آن در باغ مینیاتور تهران به تصویر کشیده شده است.
ارگ بم
ارگ بم بزرگترین بنای خشتی جهان بود که ماکت آن به شکلی طراحی شده است که پیش از زلزله هم وجود داشت. ارگ بم اولین ماکتی است که پس از ورود به موزه آن را خواهید دید و از تماشای جزییات زیاد و دقیق آن لذت خواهید برد.
ماکت تخت جمشید
پرسپولیس یا تخت جمشید یکی از بنا‌های تاریخی ارزشمند است که در دوره داریوش هخامنشی با مساحت بیش از ۱۲۵ هزار متر مربع ساخته شد. ماکت زیبای این بنای ارزشمند تاریخی و بنا‌های اطراف آن در باغ موزه مینیاتور تهران به تصویر کشیده شده است که یکی از جلوه‌های بی‌نظیر پارک مینیاتوری تهران به شمار می‌آید.
پاسارگاد
پاسارگاد یا پارسه پایتخت امپراتوری هخامنشی است و در دشت مرغاب در نیمه شمالی استان امروزی فارس واقع شده است. این مجموعه در سال ۱۳۸۳ در میراث جهانی ثبت شد و محدوده اصلی آن حدود ۱۵۸ هکتار است. ماکت شامل جزییات زیادی از آرامگاه کورش و نقش برجسته انسان بالدار است. نقش‌برجسته انسان بالدار در شمال شرقی آرامگاه کوروش قرار دارد و نقش یک انسان بالدار بر جرزی سنگی را نشان می‌دهد. این اثر کامل‌ترین نقشی است که در پاسارگاد وجود دارد.
تخت سلیمان
مجموعه تاریخی تخت سلیمان و چشمه زیبای آن که در شمال شرقی استان آذربایجان غربی قرار دارد یکی از رمز آلودترین مکان‌های ایران است. ماکت این مجموعه با طراحی فوق العاده‌ای در باغ موزه به نمایش گذاشته شده و جلوه خاصی به آن بخشیده است.
میدان نقش جهان
ماکت میدان نقش جهان یکی از بزرگترین ماکت‌های باغ موزه مینیاتور است. بنا‌های شاخص میدان شامل عمارت عالی قاپو، مسجد جامع عباسی یا شاه، مسجد شیخ لطف‌الله و سردر قیصریه می‌شوند که به‌زیبایی در نمونه مینیاتوری آن به نمایش گذاشته شده‌اند. این مجموعه در سال ۱۳۵۸ در فهرست میراث جهانی به ثبت رسید.
قره کلیسا
قره کلیسا در ۲۰ کیلومتری شرق چالدران قرار دارد. بنا به روایات ارامنه، بنای اولیه این کلیسا مربوط به اوایل دوران مسیحیت و مدفن تادئوس است.
مجموعه بیستون
مجموعه بیستون درشهرستان هرسین استان کرمانشاه واقع شده و ماکت این مجموعه با به تصویر کشیدن سنگ نبشته بیستون و دیگر آثار این مجموعه مانند تندیس هرکول در پارک مینیاتوری تهران قرار دارد.
بازار بزرگ تبریز
بازار تبریز که به عنوان میراث جهانی ایران در سال ۱۳۸۹ در یونسکو به ثبت رسید، یکی از شاهکار‌های معماری و باشکوه‌ترین بازار سرپوشیده جهان میباشد. ماکت بازار تبریز در باغ مینیاتور به نمایش گذاشته شده است.
سازه‌های آبی شوشتر
ماکت آبشار‌های شوشتر به دلیل سبک طراحی با شبکه‌های واقعی آب و ساختار زیبا و طبیعی‌اش، به یکی از محبوب‌ترین ماکت‌های مینیاتوری بوستان مینیاتور تهران تبدیل شده است. این مجموعه شگفت انگیز که به عنوان یکی از بزرگترین سازه‌های صنعتی زمان باستان شناخته می‌شود.
بخش‌های باغ موزه مینیاتوری
باغ موزه مینیاتور دارای چندین بخش مختلف است که هر کدام به نمایش مدل‌های مینیاتوری از آثار معماری و تاریخی ایران اختصاص دارند:
مدل‌های مینیاتوری: نمایش مدل‌های مینیاتوری از آثار معماری برجسته ایران از جمله تخت جمشید، میدان نقش جهان، مسجد امام اصفهان، ارگ بم، برج میلاد و سایر آثار مهم تاریخی و فرهنگی ایران.
مسیر‌های پیاده‌روی: مسیر‌های پیاده‌روی طراحی شده در میان مدل‌های مینیاتوری که به بازدیدکنندگان این امکان را می‌دهد تا به صورت نزدیک و با جزئیات دقیق به تماشای این آثار بپردازند.
فضا‌های سبز: باغ و فضای سبز موزه که با طراحی زیبا و استفاده از گیاهان متنوع، محیطی دلنشین و آرامش‌بخش برای بازدیدکنندگان فراهم کرده است.
بخش آموزشی: فضایی برای برگزاری کارگاه‌ها و برنامه‌های آموزشی در زمینه تاریخ و فرهنگ ایران.
اهمیت فرهنگی و تاریخی باغ موزه مینیاتور
باغ موزه مینیاتور به عنوان یکی از مراکز فرهنگی و آموزشی تهران، نقش بسزایی در معرفی و ترویج تاریخ و فرهنگ ایران ایفا می‌کند. این موزه با ارائه نسخه‌های مینیاتوری از آثار معماری برجسته و تاریخی، به بازدیدکنندگان این فرصت را می‌دهد که با جزئیات دقیق و زیبایی‌های معماری ایران آشنا شوند و از دستاورد‌های فرهنگی و تاریخی کشور قدردانی کنند.
باغ موزه مینیاتور علاوه بر نمایش مدل‌های مینیاتوری، به عنوان یک مرکز آموزشی و فرهنگی نیز فعالیت می‌کند. این موزه با برگزاری کارگاه‌ها، سمینارها، نمایشگاه‌های مختلف و برنامه‌های آموزشی برای دانشجویان، هنرجویان و عموم مردم، به ترویج و گسترش دانش و آگاهی در زمینه تاریخ و فرهنگ ایران کمک می‌کند.
دسترسی و بازدید از باغ موزه مینیاتور
باغ موزه مینیاتور در پارک فدک، واقع در خیابان شهید مدنی، منطقه چهارده تهران قرار دارد. دسترسی به این موزه از طریق وسایل نقلیه عمومی و شخصی به راحتی امکان‌پذیر است. این موزه همه‌روزه به جز ایام تعطیل رسمی برای بازدید عموم باز است و بازدیدکنندگان می‌توانند از مجموعه‌های متنوع و فضای دلنشین آن بهره‌مند شوند.