اقتصاد۲۴- هدی کاشانیان: «باغ موزه دفاع مقدس» که با نام‌های دیگری همچون «موزه جنگ ایران» نیز شناخته می‌شود، یکی از مهمترین و بزرگ‌ترین موزه‌های تهران است که به نمایش و حفظ تاریخچه هشت سال دفاع مقدس (جنگ ایران و عراق) می‌پردازد. این موزه با هدف معرفی و تجلیل از فداکاری‌ها و شجاعت‌های رزمندگان ایرانی در دوران جنگ تأسیس شده است و به عنوان یک مرکز فرهنگی و تاریخی برجسته در کشور شناخته می‌شود. این موزه با داشتن مجموعه‌های ارزشمند و فعالیت‌های آموزشی و فرهنگی، به عنوان یکی از مراکز مهم در حفظ و معرفی تاریخچه دفاع مقدس ایران شناخته می‌شود. بازدید از این موزه فرصتی مناسب برای آشنایی با تاریخچه جنگ تحمیلی و فداکاری‌های رزمندگان ایرانی است.
تاریخچه باغ موزه دفاع مقدس
آذرماه سال ۱۳۸۳ مطالعات اولیه پروژه‌ای انجام گرفت که امروزه شاهد باغ موزه دفاع مقدس هستیم. ۲۵۰ نفر در مسابقه طراحی این مجموعه شرکت کردند و ۴۲ اثر به دبیرخانه مربوطه تحویل داده شد. این موزه نهایتا در شهریور ماه سال ۱۳۹۱ افتتاح شد و در اواخر سال ۱۳۹۵ با تغییرات در ساختار و اهداف نامش به موزه انقلاب اسلامی و دفاع مقدس تغییر کرد.
معماری و محل باغ موزه دفاع مقدس
باغ موزه دفاع مقدس در تپه‌های عباس‌آباد تهران واقع شده و با مساحت بالغ بر ۲۱ هکتار، یکی از بزرگ‌ترین موزه‌های جنگی در خاورمیانه محسوب می‌شود. این موزه با طراحی مدرن و منحصر به فرد، از فضای باز و باغ‌های زیبایی برخوردار است که با المان‌های معماری و هنری متناسب با موضوع دفاع مقدس تزئین شده‌اند.
بخش‌های باغ موزه دفاع مقدس
باغ موزه دفاع مقدس دارای چندین بخش مختلف است که هر کدام به نمایش جنبه‌های متفاوتی از تاریخچه جنگ ایران و عراق اختصاص دارند:
تالار‌های موزه: شامل تالار‌های مختلفی است که هر کدام به نمایش موضوعات خاصی از جنگ تحمیلی می‌پردازند. این تالار‌ها شامل:
• تالار پروانه‌ها: در میان تالار‌های مختلف این باغ موزه تنها تالار پروانه‌ها جنبه موزه‌ای دارد.
• تالار آستانه: تالار آستانه بخش دائمی موزه و نمایش‌دهنده مجموعه وقایعی است که در فاصله سال ۵۷ تا آغاز جنگ منجر به پیروزی انقلاب اسلامی شد.
• تالار حیرت و واقعیت: تالار حیرت و واقعیت نمایش‌دهنده حیرت مردم ایران از شوک جنگ تحمیلی است.
• تالار دفاع: تالار دفاع نمایش‌دهنده ساختار دفاعی کشور، از ارتش و بسیج گرفته تا نیرو‌های مردمی، است.
• تالار آرامش: تالار آرامش روایتگر روز‌های جنگ و دفاع از ناموس و خاک میهن است.
• تالار شهادت: تالار شهادت به هفت مرحله تقسیم می‌شود. در این تالار شهادت از نیت تا عروج به تصویر کشیده شده است.
• تالار پیروزی: تالار پیروزی پیروزی‌های دلاورانه جوانان ایرانی در روز‌های جنگ را به تصویر می‌کشد.
• تالار سرانجام: تالار سرانجام آخرین تالار باغ موزه است. این تالار فضایی متفاوت دارد از آنچه تاکنون درباره جنگ گفته شد.
گالری‌ها: نمایشگاه‌هایی از آثار هنری، عکس‌ها، نقاشی‌ها و مستندات تصویری مرتبط با دفاع مقدس.
بخش فضای باز: شامل نمایش تجهیزات نظامی، تانک‌ها، هواپیما‌ها و ادوات جنگی در فضای باز موزه.
بخش یادمان‌ها: شامل یادمان‌های شهدا و بخش‌هایی که به گرامیداشت خاطره شهدای جنگ اختصاص دارند.
سالن‌های چندرسانه‌ای: این سالن‌ها با استفاده از تکنولوژی‌های پیشرفته، فیلم‌ها و مستندات جنگی را به نمایش می‌گذارند و تجربه‌ای چندرسانه‌ای و تعاملی را برای بازدیدکنندگان فراهم می‌کنند.
مجموعه‌های باغ موزه دفاع مقدس
موزه دارای مجموعه‌های متنوع و ارزشمندی از آثار و مستندات مرتبط با دوران دفاع مقدس است که شامل موارد زیر می‌شوند:
اسناد و مدارک تاریخی: مجموعه‌ای از اسناد، نامه‌ها، گزارش‌ها و مکاتبات اداری مربوط به دوران جنگ.
تجهیزات و ادوات جنگی: نمایش مجموعه‌ای از تجهیزات نظامی و جنگی مورد استفاده در دوران جنگ ایران و عراق.
تصاویر و عکس‌ها: مجموعه‌ای از عکس‌ها و تصاویر تاریخی که لحظات مهم و برجسته‌ای از جنگ تحمیلی را به تصویر می‌کشند.
آثار هنری و فرهنگی: نمایش آثار هنری مرتبط با دفاع مقدس، شامل نقاشی‌ها، مجسمه‌ها، شعر‌ها و ادبیات جنگ.
اهمیت فرهنگی و تاریخی باغ موزه دفاع مقدس
باغ موزه دفاع مقدس به عنوان یکی از مهمترین مراکز فرهنگی و تاریخی در زمینه جنگ تحمیلی، نقش بسزایی در حفظ و معرفی تاریخچه دفاع مقدس ایران ایفا می‌کند. این موزه با ارائه اطلاعات جامع و نمایش آثار ارزشمند، به بازدیدکنندگان این فرصت را می‌دهد که با فداکاری‌ها و شجاعت‌های رزمندگان ایرانی در دوران جنگ آشنا شوند و از دستاورد‌های فرهنگی و تاریخی کشور قدردانی کنند.
فعالیت‌های آموزشی و فرهنگی باغ موزه دفاع مقدس
باغ موزه دفاع مقدس علاوه بر نمایش مجموعه‌های خود، به عنوان یک مرکز آموزشی و فرهنگی نیز فعالیت می‌کند. این موزه با برگزاری کارگاه‌ها، سمینارها، نمایشگاه‌های مختلف و برنامه‌های آموزشی، به ترویج و گسترش دانش و آگاهی در زمینه دفاع مقدس کمک می‌کند.
دسترسی و بازدید از باغ موزه دفاع مقدس
باغ موزه دفاع مقدس در تپه‌های عباس‌آباد، نزدیکی پل طبیعت، تهران واقع شده است. دسترسی به این موزه از طریق وسایل نقلیه عمومی و شخصی به راحتی امکان‌پذیر است. این موزه همه‌روزه به جز ایام تعطیل رسمی برای بازدید عموم باز است و بازدیدکنندگان می‌توانند از مجموعه‌های متنوع و فضای تاریخی آن بهره‌مند شوند.