اقتصاد۲۴- یک ماده شیمیایی که هنگام پختن غذاهای حاوی میزان بالای کربوهیدرات در دمای بالا مانند سرخ کردن سیب‌زمینی یا برشته کردن غلات ایجاد می‌شود، آکریلامید و یک سم عصبی است که ماده‌ای سرطان‌زا شمرده می‌شود.
برای اینکه بتوان چیپس ترد سیب‌زمینی تهیه کرد، دمای روغن را به بالای ۱۲۰ درجه سانتی‌گراد می‌رسانند. سرخ کردن سیب‌زمینی در این دمای بالا باعث ایجاد مقدار زیادی آکریلامید می‌شود که برخی بررسی‌ها مقدار آن را در حد ۷۷۹ تا ۱۲۹۹ میکروگرم در کیلوگرم در سیب‌زمینی سرخ‌کرده برآورد کرده‌اند.
دود سیگار هم می‌تواند حاوی مقدار زیادی آکریلامید باشد که یک بررسی میزان را ۲.۳ میکروگرم به ازای هر نخ سیگار برآورده کرده است؛ بنابراین به نظر می‌رسد میزان آکریلامید ایجادشده در سیب‌زمینی سرخ‌کرده می‌تواند از دود سیگار هم بیشتر باشد.
اما بررسی‌های دیگر نشان داده‌اند که میزان آکریلامید ایجادشده بسته به رنگ سیب‌زمینی سرخ‌کرده و دمایی که در آن پخته‌شده و مدت زمان پخت می‌تواند از حدود ۵۰ میکروگرم تا بالای ۲۰۰۰ میکروگرم در هر کیلوگرم آن متفاوت باشد؛ بنابراین گرچه میزان آکریلامید سیب‌زمینی سرخ‌کرده می‌تواند بسیار بالا باشد، اما میزان آکریلامید تشکیل‌شده بر حسب شیوه و دمای پخت و از یک سیب‌زمینی تا سیب‌زمینی دیگر متفاوت است. از سوی دیگر تنها بررسی‌هایی که رابطه میان آکریلامید و سرطان را نشان می‌دهند، بررسی‌های حیوانی بوده‌اند که در آن‌ها مقادیر زیاد این ماده شیمیایی به کار رفته بود.
بیشتر بخوانید: غذاهای ممنوعه برای کودکان
بررسی‌هایی که انسان‌ها را در طول زمان پیگیری کرده‌اند نتوانسته‌اند رابطه میان خوردن غذاهای حاوی آکریلامید و ایجاد سرطان پیدا کنند.
در مقابل اندازه‌گیری میزان آکریلامید در خون افراد سیگاری نشان می‌دهد که میزان این ماده در خون افراد سیگاری سه تا پنج برابر افراد غیر سیگاری است.
در مجموع بهتر است به جای مقایسه آکریلامید سیب‌زمینی سرخ‌کرده با آکریلامید دود سیگار با انجام اقداماتی از ورود آکریلامید از هر دو منبع به بدن جلوگیری کنیم.
اگر سیگاری هستید، سیگارتان را ترک کنید. اگر سیگاری نیستید، از استنشاق دود سیگار محیطی (دود سیگار دست‌دوم) و دود سیگار دست سوم (دود رسوب کرده روی سطوح و لباس‌ها) پرهیز کنید.
در مورد سیب‌زمینی سرخ‌کرده غذاهای مشابه بهتر است مدت زمان سرخ کردن را کاهش دهید، سرخ کردن خشک (dry fry) درون اجاق انجام دهید، سیب‌زمینی را پیش از سرخ کردن اندکی بجوشانید و از نگه‌داشتن سیب‌زمینی درون یخچال خودداری کنید؛ و بالاخره میزان مصرف سیب‌زمینی سرخ‌کرده‌تان را کم کنید.