اقتصاد ۲۴- بازار ارز طی روز‌های گذشته شاهد دومین تنش سیاسی خود از ابتدای سال جاری بوده است، تنش‌هایی که در غیر منتظره‌ترین روز‌های سال اتفاق افتاده و موجی از واکنش‌های شدید را در بازار‌های ارز و طلا و بورس به دنبال داشته است. اولین بار در تاریخ سیزدهم فروردین درست زمانی که کشور با تمام شدن تعطیلات نوروز به استقبال از روز‌های جدید کاری می‌رفت، دلار در پی حمله اسرائیل به کنسولگری ایران یک جهش قیمتی را تجربه کرد و به کانال ۶۸ هزار تومانی رسید.
اما در ماجرای اخیر و ترور اسماعیل هنیه در پایتخت که انتظار می‌رفت دلار واکنش شدیدتری را نشان دهد، تا این لحظه دلار از ۶۲ هزار تومان فراتر نرفته است. جو روانی بازار هنوز تحت تاثیر این خبر و واکنش تقابلی ایران است، اما ظاهرا سیاستگذار به طرز قوی در بازار فعال است. بر این اساس به گفته «فرشید شکرخدایی» رییس کمیسیون سرمایه گذاری و تامین مالی اتاق بازرگانی ایران دلار بر اساس تورم جاری کشور ۷۰ هزار تومان است و دیر یا زود باید گردن بگذاریم و آن را بپذیریم.
فرمول محاسبه دلار از مسیر تورم
فرشید شکرخدایی، عضو اتاق بازرگانی ایران در گفتگو با اقتصاد ۲۴ عنوان می‌کند: مطمئنا وقتی ما در کشور تورم داریم و تورم جهانی کمتر از این شاخص در کشور ماست، مابه‌التفاوت این تورم می‌شود ارزان‌تر شدن ریال. این چیزی است که در بلند مدت اتفاق می‌افتد حتی اگر در کوتاه مدت جلوی آن را بگیریم. این همان فنر معروف ارزی است که از آن صحبت می‌کنند. به نظر من با توجه به اینکه تورم نقطه به نقطه ما همین حالا نزدیک ۳۵ است، قاعدتا نرخ ارز هم باید ۳۵ درصد بالا برود.
به گفته او دیر یا زود این اتفاق خواهد افتاد، مگر اینکه ما با تزریق ارز به بازار و گشایش فضای اقتصادی ریسک‌های کشور را کاهش دهیم. کاهش ریسک‌ها باعث توانمندی ریال می‌شود، مثل موضوع برداشتن تعهد ارزی صادرات، حل شدن مشکل انتقال بانکی و کاهش هزینه مبادله و دیگر موارد که راهکار اصلی آن بهبود وضعیت ریال در مقابل ارز‌های خارجی است. ما اگر عوامل بنیادی را تغییر ندهیم تورم منجر به تضعیف بیش از پیش پول ملی خواهد شد.
بیشتر بخوانید: پیش‌بینی فعالان بازار از نرخ ارز طی روز‌های آینده چیست؟
او می‌افزاید: در طول ۶ ماه گذشته قیمت دلار حدود ۶۰ هزار تومان بود؛ اگرچه بالا و پایین‌هایی نیز داشته است، اما در همین زمان حداقل تورم ۱۵-۲۰ درصدی در این مدت داشتیم، یعنی اگر قیمت دلار بر مبنای تورم افزایش می‌کرد الان باید نزدیک ۷۰ هزار تومان می‌بود. اگر همین طور با ارزپاشی جلوی آن گرفته شود، درنهایت ناچاریم یک جا گردن بگذاریم و نرخ واقعی را بپذیریم.
آماری از میزان ارزپاشی بانک مرکزی وجود ندارد
ارزپاشی همواره یکی از ابزار‌های بانک مرکزی برای کنترل بازار ارز در دولت‌های مختلف بوده است، موردی که پیش‌تر رئیس کل بانک مرکزی آن را انکار کرده و گفته بود این مهم با دیپلماسی پولی و بانکی و افزایش وصول درآمد‌های نفتی و گازی کشور و نیز کمّیت و کیفیت دارایی‌های ارزی کشور اتفاق افتاده است. این گفته‌ها در حالی است مشاهدات میدانی فعالان بازار خلاف آن را ثابت می‌کند.
شکرخدایی در این باره می‌گوید: متاسفانه آماری رسمی از بانک مرکزی در این مقوله‌ها منتشر نمی‌شود، اما با توجه به مشاهدات میدانی و با توجه به این که بانک مرکزی به بازار می‌آیند و دلار به صورت کاغذی عرضه می‌کنند، تزریق ارز به صرافی‌ها در حال انجام است و قیمت‌ها پایین می‌آید. کار بدی هم نیست، اما پایدار نخواهد ماند. با برداشتن موانع صادرات ارز بیشتری وارد کشور می‌شود و قیمت‌ها کاهش می‌یابد.
ارزپاشی‌های اخیر در حالی است که به گفته این فعال اقتصادی، دولت چهاردهم طبق آخرین آماری که ارائه شده ظاهرا خزانه را تنها با ۳۰ هزار میلیارد تومان تحویل گرفته است. این مقدار خرج ۵ روز کشور است. از نظر ذخایر ارزی نیز اوضاع خوبی ندارد. حجم زیادی از منابع خارجی بانک مرکزی ما نیز کاهش داشته است.
برگشت دلار به کریدور ۵۰ هزار تومانی ممکن است؟
شکرخدایی در پاسخ به این سوال که آیا بازگشت دلار به کریدور ۵۰ هزار تومانی ممکن است؟ می‌گوید: بزرگترین دارنده ارز در کشور که دولت باشد، همیشه از بالا رفتن نرخ ارز سود می‌برد. ارز حاصل از فروش نفت را دریافت و سپس تبدیل به ریال می‌کند و هزینه‌های جاری را پرداخت می‌کند. دلار ارزان باعث افزایش ناترازی بودجه می‌شود. برای همین دولت اگرچه راضی به کاهش نرخ ارز از یک قیمتی به پایین‌تر نیست؛ اما احتمال برگشت دلار به کانال ۵۰ هزار تومانی وجود دارد.
به باور وی ریسک اخیر موقتی است و ظرف دو سه هفته آتی برطرف خواهد شد و ما کاهش ریسک سیاسی را با توجه به قولی که رئیس جمهور هنگام انتخابات داد شاهد خواهیم بود. برای بعد از آن شرایط بازار ارز به پایمردی دولت مردان برمی‌گردد که آیا به توسعه ارتباطات تجاری با جهان معتقد می‌مانند یا خیر. من امیدوارم که قول آقای پزشکیان عملی شود.