اقتصاد ۲۴- نازنین خودی- بازار خودرو همیشه در فاصله مشخصی از بازار ارز نسبت به اخبار مثبت و منفی اطراف واکنش نشان می‌دهد. این بار هم از این قاعده مستثنی نبوده و فعالان بازار خودرو پس از تنش سیاسی اخیر از رکود ادامه دار آن خبر می‌دهند. با این همه، واکنش آن اگرچه دیرتر، اما گریز ناپذیر است و سرانجام ما جهشی را در قیمت این کالا خواهیم داشت. تنها امیدواری که در این برهه حساس می‌توانست وجود داشته باشد بحث واردات خودرو بود که آن هم به گواه کارشناسان بازار خودرو نشدنی است. «ابراهیم شجاعت» کارشناس این بازار با بیان این که آخرین اقدام دولت سیزدهم در این مورد عوام‌فریبانه بود، به بررسی گره‌هایی که از دهه نود تا کنون در مسیر واردات خودرو وجود داشته پرداخته است که مشروح آن را در ادامه می‌خوانید.
خاموشی معاملات بازار خودرو
ابراهیم شجاعت، کارشناس بازار خودرو در گفتگو با اقتصاد ۲۴ درباره آخرین وضعیت بازار عنوان می‌کند: هنگامی که دولت چهاردهم بر سر کار آمد و آقای پزشکیان انتخاب شدند با توجه به اینکه امید‌هایی در جامعه به وجود آمد، ما از لحاظ نرخ تورم انتظاری بهبود‌هایی داشتیم، اما در زمینه خودرو بازار به رکود رفته و معاملات کمی صورت می‌گیرد. در این مدت قیمت‌ها تقریبا یکسان و حتی رو به کاهش است و به طور کلی مردم منتظر گشایش‌هایی هستند که در این بازار اتفاق بیفتد.
بیشتر بخوانید: خودروسازان بازار پسته را مختل کردند
به گفته او به دنبال تنش اخیر هم طبق رصدی که از بازار داشتیم خودرو تقریبا واکنش زیادی نداشته است. مگر این که در آینده اتفاق جدیدتری بیفتد و قیمت‌ها صعودی شود، چرا که معمولا بازار خودرو با بازار ارز همبستگی دارد. اگر جهش جدی در بازار ارز صورت بگیرد بازار خودرو هم به همان طریق عمل خواهد کرد، ولی فعلا خبری در بازار نیست.
خودرو‌هایی که در عرشه کشتی منتظر تخصیص ارزند
این کارشناس بازار خودرو در خصوص وارداتی که دولت سیزدهم در آخرین روز‌های کاری خود آن را برای عموم مردم آزاد کرد، توضیح می‌دهد: اینکه هر کسی بخواهد و برود خودرو بیاورد فعلا اجرایی نیست. حتی همین بحث که واردات از طریق شرکت‌ها هم اجرا بشود، امکانپذیر نیست. ما امروز با چالش‌های جدی در زمینه واردات مواجهیم. چالش اصلی از روز اول بحث ارز بود. بحث اینکه بانک مرکزی زیر بار تخصیص ارز برای واردات خودرو نمی‌رفت و استدلالشان هم این است که بازار ارز ممکن است دچار تلاطم شود و قیمت ارز افزایش پیدا کند؛ لذا بانک مرکزی اصلا اجازه نمی‌دهد که واردات انبوه صورت بگیرد و مشکل ارز همچنان پابرجاست؛ لذا با اجرای اینکه ما هر کسی با هر کد ملی یا هر فرد ایرانی می‌تواند خودروی نو و دست دوم بیاورد خیلی فاصله داریم.
شجاعت در ادامه می‌افزاید: بانک مرکزی به شرکت‌های معتبر که خودروهایشان را آوردند، یا روی عرشه کشتی است یا در بنادر وجود دارد ارز تخصیص نمی‌دهد. بانک مرکزی با توجه به استدلال‌هایی که دارد فرآیند واردات را به شدت کند کرده است. اینکه بگوییم هر شخصی خواست می‌تواند خودرو وارد کند، واقعا یک بحث عوام فریبانه است. همان طور که تا الان هم اجرایی نبوده و به جز بازه‌های زمانی خیلی کوتاهی که بر اساس آن فقط افرادی می‌توانستند اقدام به وادات خودرو کنند که کارت بازرگانی داشتند نه هر فرد ایرانی.
سرانجام واردات خودرو در دهه نود چه شد؟
ابراهیم شجاعت در این باره تصریح می‌کند: این طرح مشکلات خاص خودش را داشت و در اوایل دهه نود اجرا و در دولت یازدهم از ادامه آن فرایند جلو گیری شد. فقط به شرکت‌هایی اجازه دادند که نمایندگی رسمی از یک برند معتبر باشند چرا که بحث قاچاق پیش می‌آمد و تغییراتی که روی خودرو‌ها انجام می‌دادند و خودرو را از استاندارد خارج می‌کردند. چنین بحث‌هایی شکل گرفت و باعث شد که خودرو‌هایی که به دست مشتری نهایی می‌رسد با مشکلات زیادی مواجه بشود؛ لذا حالا باید ما منتظر باشیم ببینیم که وزیر صمت جدید دولت چهاردهم چه کسی خواهد بود و سیاست‌ها و استراتژی‌هایی که برای بحث بازار خودرو و بحث واردات پی می‌گیرد چه خواهد بود.
بیشتر بخوانید: فیلم/شرط داشتن گواهینامه برای دریافت خودرو باطل شد
مشکلات خودرو‌های وارداتی در دهه نود باز هم تکرار می‌شود؟
در پی بحث‌هایی که اخیرا در فضای مجازی پیرامون کیفیت خودرو‌های وارداتی شکل گرفته و تردید‌هایی که به وجود آمده حالا این پرسش مطرح می‌شود که مشکلات خودرو‌های وارداتی در دهه نود باز هم تکرار می‌شود؟ شجاعت در پاسخ به این سوال می‌گوید: تا آنجا که من اطلاع دارم خودرو‌های وارداتی ما غالبا از کشور چین و بعضا از مبدأ امارات می‌آید و تولید کشور چین است. منتها نکته‌ای که وجود دارد این است که اکثر خودرو‌هایی که تا امروز وارد شدند، جز آن ابتدای کار که خودرو‌های وارداتی از برند‌های نامعتبری بودند، مابقی خودرو‌های وارد شده با توجه به اینکه بازار روی خوشی به آن برند‌های اولیه نشان نداد و واردکنندگان با مشکلاتی برای فروش و تبدیل آن به پول مواجه شدند، از برند‌های معتبری هستند، یعنی از همین برند‌های جهانی که در کشور چین مجموعه‌های تولیدی دارند و با شرکای تجاری‌شان هزاران خودرو تولید می‌کنند.
به گفته او بنابراین اغلب خودرو‌هایی که وارد شده از برند‌های معتبر ژاپنی و کره‌ای است که در چین تولید می‌شود و حتی برند‌های چینی هم که آمده اکثرا برند‌های معتبری هستند و کمتر خودرویی پیدا می‌شود که برند معتبری نداشته باشد، چرا که به هر حال در بازار فعلی خودرو‌های به نسبت خوبی از چین دارد مونتاژ می‌شود و اگر بخواهند برند‌های سطح چندم چینی را وارد کنند، طبیعتا مشتری ندارند.