اقتصاد ۲۴- نازنین خودی- پس از آن که دلار به دنبال ترور اسماعیل هنیه در تهران به بالای ۶۰ هزار تومان رفت، تصور می‌شد که این بار دیگر دلار با کریدور ۵۰ هزار تومانی خداحافظی کندT اما شرایط تا امروز، در واپسین روز‌های مرداد ماه به گونه‌ای رقم خورده که بازار ارز یکبار دیگر در سرازیری قیمت بیفتد. دلار در روز‌های گذشته حتی تا کانال ۵۷ هزار تومان هم رفت.
گفته می‌شود برطرف شدن ریسک‌های سیاسی خارجی از یک طرف و بازارگرمی شرکت ایران خودرو برای فروش محصولاتش به نرخ کارخانه از طرف دیگر پول‌ها را به سمت این بازار برده و تقاضای سوداگرانه را از بازار ارز حذف کرده است. در نتیجه دلار همچنان در کانال ۵۸ هزار تومانی رنج می‌زند.
حفظ دلار در حوالی این نرخ طبق اظهارات «مرتضی افقه»، اقتصاددان تلاش وزرای صمت و نفت را برای تولید بیشتر می‌طلبد. در غیر این صورت بیدار شدن محرکی، چون نرخ نقدینگی که طبق آخرین گزارش‌ها در خرداد ماه امسال بیش از ۲۶ درصد افزایش یافته، می‌تواند جهش دلار را رقم بزند.
خوشبینی دلار به مذاکره اسرائیل و غزه
مرتضی افقه، اقتصاددان در گفتگو با اقتصاد ۲۴ حرکات رنج دلار را این طور تحلیل می‌کند: قیمت ارز در حال حاضر که از منظر متغیر‌های حقیقی اتفاقی نیفتاده، یعنی نه صادرات افزایش پیدا کرده و نه سیاست‌های دولت مشخص است، تحت تاثیر انتظارات و عوامل بیرونی است؛ بنابراین می‌توانیم حدس بزنیم که از یک طرف تحولات منطقه که دارد به سمت مذاکره بین اسرائیل و غزه می‌رود اثرگذار بوده و از طرف دیگر خوشبینی‌هایی که برای توافق ایجاد شده تاثیرات خوبی گذاشته است.
به گفته او در داخل نیز شروع به کار دولت و بررسی کابینه آن در مجلس که با هدف کاهش اختلافات داخلی و خارجی و پیگیری مساله تحریم آمدند به لحاظ روانی تاثیر مثبت داشت، یعنی کارگزاران بازار ارز هم به لحاظ بیرونی و تاثیرات منطقه‌ای و هم در داخل یک مقداری نسبت به آینده خوشبین هستند.
رفع تحریم و رشد تولید دو نیاز اساسی مهار بازار ارز است
این کارشناس اقتصادی با اشاره به تاثیرگذاری تیم اقتصادی دولت در آینده دلار توضیح می‌دهد: در وهله اول می‌توانم بگویم که تیم فعلی هم متخصص‌تر و هم پرتجربه‌تر از تیم قبلی هستند. آقای همتی تخصص مرتبط دارد و هم به لحاظ تجربی تفاوت قابل ملاحظه‌ای با وزیر قبلی که تازه کار بود دارد. این می‌تواند تاثیر مثبت بگذارد و تجارب خیلی کمک خواهد کرد، اما از نظر من به لحاظ اقتصادی تاثیرگذاری این افراد وقتی است که در وهله اول وزیر خارجه و سیاست خارجی ما باور به رفع تحریم داشته باشد.
بیشتر بخوانید: رقص بازار طلای تهران به ساز آمارهای اقتصادی آمریکا/ کف قیمتی طلای ۱۸ عیار به این رقم رسید
او می‌افزاید: الان متغیر اصلی تاثیرگذار در کوتاه مدت، مساله تحریم است. اگر مسئله تحریم حل نشود سیاست گذار داخلی خیلی قدرت مانور ندارد. در وهله بعد از نظر من وزیر اقتصادی الزاما فقط وزیر اقتصاد نیست. بلکه وزرای تولیدی نقش اصلی و اساسی در متغیر‌های اقتصاد را دارند. مثل وزیر صمت و وزیر نفت که امیدوارم بتوانند موانع تولید در داخل را رفع کنند، چون در غیاب حل مشکل تحریم‌ها اگر موانع تولید داخل را نتوانند برطرف کنند تیم اقتصادی خیلی قدرت مانوری در شرایط تداوم تحریم ندارند. ممکن است کمبود ارز باعث شود که روند یک مقداری افزایشی بشود.
رشد نقدینگی؛ محرک رشد دوباره دلار
ضرورت توجه به رفع موانع تولید زمانی پررنگ می‌شود که بدانیم نقدینگی به سرعت در حال افزایش است. بنا بر داده‌های بانک مرکزی رشد نقطه به نقطه نقدینگی در خردادماه به ۲۶.۸ درصد و رشد نقطه به نقطه پایه پولی نیز به ۲۳.۳ درصد رسیده است.
مرتضی افقه ضمن توضیح ارتباط دو متغیر نرخ تولید و نرخ نقدینگی به اقتصاد ۲۴ می‌گوید: این آمار تقریبا خلاف آن چیزی است که دولت سیزدهم مرتب ادعا می‌کرد و وزرایش که هنوز سر کار هستند، آن را به عنوان یک موفقیت ذکر می‌کنند. در نبود افزایش تولید، افزایش نقدینگی، هم نرخ تورم و هم نرخ دلار را بالا می‌برد. اگر همین روند ادامه پیدا کند یعنی افزایش نقدینگی بدون افزایش تولید اتفاق بیفتد یا حداقل با یک سرعت و یک نرخ حرکت نکنند و هماهنگ نباشند طبیعی است که منجر به نرخ تورم و افزایش نرخ ارز می‌شود.
او یادآور می‌شود: نرخ ارز می‌تواند تابع تجارت خارجی نیز باشد، یعنی هرچه ما صادرات بیشتری داشته باشیم چه نفت چه کالا‌های دیگر، عرضه ارز بیشتر می‌شود و می‌تواند تاثیر کاهنده روی نرخ ارز بگذارد و اثر افزایشی ناشی از افزایش نقدینگی را یک مقداری خنثی کند.
رشد دلار در نیمه دوم سال
این کارشناس اقتصادی در پاسخ به این سوال که آیا دلار امسال هم در نیمه دوم سال رشد می‌کند یا خیر می‌گوید: اگر چه افزایش نرخ ارز در نیمه دوم سال لزوما فرآیند معمولی نیست، اما بله احتمال افزایش قیمت ارز در نیمه دوم سال وجود دارد، آن هم از سمت انتخابات آمریکا. در شرایط فعلی انتخابات آمریکا و اینکه چه کسی سر کار بیاید و تاثیرش بر مذاکرات رفع تحریم چیست، می‌تواند تاثیرگذار باشد. اگر نظرسنجی‌ها به سمت این بروند که احتمال انتخاب ترامپ که بانی تشدید تحریم‌ها در سال ۹۷ بوده بالا برود، قیمت ارز افزایش پیدا می‌کند، اما اگر نتایج این نظرسنجی‌ها به سمت کاملا هریس برود، قیمت ارز الزاما کاهنده نمی‌شود، اما افزایشی هم نخواهد شد. تا زمان انتخابات ریاست جمهوری آمریکا روند دلار به همین ترتیب خواهد بود.