اقتصاد۲۴-هنوز یک‌سال از این خبر نگذشته بود که فاجعه ۱۷ اردیبهشت ماه ۱۴۰۲ رخ داد و شاخص کل بورس۹۰ هزار واحد افت کرد و زمزمه‌هایی مبنی بر اینکه این ریزش پشت پرده‌ای داشته و افرادی با اطلاعات نهانی در مورد نرخ خوراک پتروشیمی خرید و فروش کردند باز هم شایعه استعفای عشقی بر سر زبان‌ها افتاد که البته با سکوت عشقی باز هم کار خاتمه پیدا کرد و پس از آن در نمایشگاه بورس، رییس سازمان در مورد برنامه‌های خود برای نیمه دوم سال ۱۴۰۲ سخنرانی کرد؛ و در نهایت پنجشنبه هفته گذشته ۱۵ شهریور ماه ۱۴۰۳ بود که انتشار تصویر نامه سازمان بازرسی به وزیر اقتصاد با واکنش‌های بسیاری همراه شد.
محتوای نامه نشان می‌داد که پنج عضو شورای عالی بورس با مصوبه‌ای ۱۰ میلیارد و ۵۰۰ میلیون تومان به خودشان وام داده‌اند که البته بیشترین مبلغ این وام به مجید عشقی، رییس هیات‌مدیره سازمان بورس اختصاص یافته بود که مبلغ آن ٢میلیارد و ۷۰۰میلیون تومان با دوره بازگشت ۱۰ ساله و سود چهار درصد اعلام شده بود و پس از آن مجید عشقی استعفا داد و با آن موافقت شد.
کارنامه عشقی در این مدت چگونه بود؟
آن‌گونه که محاسبات نشان می‌دهد از ابتدای شروع فعالیت دولت سیزدهم تا پایان سال ۱۴۰۰ در مجموع بیش از ۴۳ هزار میلیارد تومان سرمایه حقیقی از بازار سهام و به‌طور میانگین روزانه ۲۸۸ میلیارد تومان پول حقیقی خارج شده است. در سال ۱۴۰۱ نیز در مجموع ۴۲ هزار و ۷۸۹ میلیارد تومان پول حقیقی خارج شد که به‌طور متوسط روزانه ۱۸۰ میلیارد تومان خروج پول را نشان می‌دهد. همچنین در سال ۱۴۰۲ نیز در مجموع ۳۹ هزار و ۹۱۴ میلیارد تومان پول حقیقی خارج شد که به‌طور متوسط روزانه ۱۶۵ میلیارد تومان خروج پول را نشان می‌دهد و در مجموع ۳۱ ماه فعالیت دولت سیزدهم بیش از ۱۶۷ هزار میلیارد تومان سرمایه حقیقی از بازار سهام خارج شده است.
به بیان دیگر، به‌طور متوسط روزانه ۲۶۷ میلیارد تومان فرار سرمایه ثبت شد. همچنین در این مدت بازدهی بورس نسبت به سایر بازار‌ها بسیار تامل‌برانگیز بوده است به گونه‌ای که در دوره فعالیت مجید عشقی در بورس، شاخص کل ۵۰.۴ درصد رشد داشت، این در حالی است که در همین بازه سکه ۲۶۶.۵ درصد و دلار ۱۱۸ درصد افزایش پیدا کرده است.
بیشتر بخوانید:صعود نماگر‌های بورس با سوخت بنیادی
حالا و در حالی که رییس سازمان بورس تغییر کرده است (البته هنوز خبری از انتصاب کسی در این پست نیست) پیش‌بینی می‌شود که یکی از برنامه‌های وزارت اقتصاد برای بورس، نزدیک کردن نرخ ارز نیمایی به نرخ ارز آزاد است تا با این ساز و کار، میزان سوددهی شرکت‌های صادراتی بورسی نیز بهبود پیدا کند.
فرزین آقابزرگی، کارشناس ارشد بازار سرمایه در مورد کارنامه عشقی در سازمان بورس و نزدیک کردن نرخ ارز نیمایی و نرخ ارز آزاد معتقد است؛ یکی از پتانسیل‌های رشد در بازار سرمایه کمتر شدن فاصله میان نرخ ارز نیما یا دولتی با نرخ ارز آزاد است و این اقدام از سوی دولت به مرور زمان با افزایش نرخ دلار نیمایی محقق خواهد شد.
آقابزرگی در ادامه به «اعتماد» گفت: البته یک زمانی از سوی آقای فرزین، رییس کل بانک مرکزی کنونی مصرانه تاکید می‌شد که نرخ ارز بیش از ۲۸ هزار تومان توهم است و ما مرزبان نرخ ریال هستیم و نه نرخ دلار. او تصریح کرد: این در حالی است که در حال حاضر حدود ۹۰ درصد نسبت به زمانی که این سخنان مطرح شد، نرخ ارز نیمایی رشد داشته است و این نرخ‌ها هم جا افتاده و این پتانسیلی است که برای شرکت‌های صادرات‌محور و ارزآور وجود دارد
بیش از ۶۰ درصد سوددهی مربوط به شرکت‌های صادرات‌محور است
این فعال حوزه بازار سرمایه در ادامه خاطرنشان کرد: بیش از ۶۰ درصد سود شرکت‌های بورسی و فرابورسی به شرکت‌های پتروشیمی، پالایشی‌ها، فولاد و کانه‌های فلزی مربوط می‌شود و از این جهت می‌توان به زمینه رشد و سودآوری و افزایش درآمد حاصل از فروش شرکت‌ها امید داشت. او در خصوص عملکرد مدیریت قبلی سازمان بورس و اوراق بهادار نیز گفت: متاسفانه عملکرد ایشان بسیار کمرنگ‌تر و ضعیف‌تر از آن چیزی بود که تصور می‌شد و به دلیل همراهی‌ها و همسویی که با دولت داشتند اغلب تصمیمات دولت که آسیب زننده هم بود را انجام می‌دادند و همین مساله باعث کاهش سود شرکت‌ها و درآمد آن‌ها می‌شد.
آقابزرگی تصریح کرد: البته نه تنها شرکت‌های بزرگ، بلکه سهامداران خرد هم زیان دیدند که این امر ناشی از انفعال ایشان در این جایگاه بود و به همین دلیل نارضایتی شدیدی در این خصوص به وجود آمد، این در حالی است که ایشان باید در جایگاه وکیل مدافع کل سهامداران برای استیفای حقوق آن‌ها تلاش می‌کرد و به همین دلیل بنده به عنوان یک فعال حوزه بازار سرمایه نمره ضعیفی به کارنامه ایشان در این مدت می‌دهم.
بازماندگی بازار سرمایه از سایر بازار‌ها
او ادامه داد: ضمن آنکه انتظار می‌رفت پیش از این تصمیم به جابه‌جایی ایشان در سازمان بورس گرفته می‌شد و به نظر می‌رسد رفع این معضل و این نقیصه در بازار سرمایه خود می‌تواند قدمی رو به جلو باشد. آقابزرگی گفت: به دلیل شاخص‌هایی از جمله بازماندگی بازار سرمایه نسبت به سایر بازار‌های موازی مسکن، خودرو و ارز و حتی سکه و طلا و کاهش P به E نسبت به ۴ سال گذشته و رسیدن آن از سطح ۳۸ به کمتر از ۵ و پتانسیل رشد درآمد حاصل از فروش شرکت‌هایی که ارزآور و صادرات‌محور هستند و با کوتاه شدن فاصله ارز نیمایی و ارز آزاد همچنان پتانسیل رشد درآمد و سود عملیات شرکت‌ها وجود دارد.