اقتصاد۲۴-مشکلات موی مرتبط با سن و سال معمولاً چند ویژگی متمایز دارند که یکی از آن‌ها ریزش تدریجی مو است. برخلاف آلوپسیا آره آتا (طاسی منطقه‌ای) که ناگهانی رخ می‌دهد یا آلوپسی آندروژنیک (طاسی با الگوی مردانه) که بعضاً در سنین پایین‌تر اتفاق می‌افتد، ریزش موی مرتبط با سن و سال بالا بتدریج رخ می‌دهد. این عارضه با نازک شدن، کاهش حجم و رشد کندتر مو‌ها همراه است که درنهایت باعث کم‌پشت شدن مو‌ها و نمایان شدن پوست سر می‌شود.
یکی دیگر از مشخصه‌های آن سفیدی مو است. رویش مو‌های سفید به‌طور معمول از شقیقه‌ها آغاز می‌شود و در امتداد خط مو در قسمت پیشانی ادامه می‌یابد.
مواد مغذی ضروری برای سلامت مو‌ها
ما نمی‌توانیم عوامل ژنتیکی مؤثر روی مو‌های خود را تغییر بدهیم، اما می‌توانیم با بهبود عادت‌های غذایی مشکلات مربوط به مو را به حداقل برسانیم. ۷ ماده مغذی زیر برای مو‌های سالم ضروری هستند و می‌توان آن‌ها را از طریق رژیم غذایی تأمین کرد.
پروتئین: مو در اصل از پروتئین ساخته شده و سلامت آن بدون دریافت پروتئین کافی که لازمه حفظ ساختار مو است، به شکلی اجتناب‌ناپذیر به خطر می‌افتد. ماهی، مرغ، حبوبات، آجیل، دانه‌ها و برخی از محصولات لبنی جزو منابع پروتئینی باکیفیت هستند. گوشت قرمز ارگانیک از حیواناتی که علف می‌خورند نیز مفید است، زیرا نه‌تن‌ها حاوی پروتئین است که آهن مورد نیاز بدن را هم فراهم می‌کند.
آهن: کمبود آهن می‌تواند باعث شکنندگی و ریزش مو‌ها شود. نتایج یک مطالعه نشان داد با این‌که کمبود آهن در خانم‌هایی که هنوز به یائسگی نرسیده‌اند و از ریزش مو با الگوی زنانه رنج می‌برند بیشتر مشخص است، آقایان و خانم‌هایی که با مشکل ریزش مو دست‌و‌پنجه نرم می‌کنند به یک اندازه از کمبود سرم آهن رنج می‌برند. گوشت قرمز، مرغ، ماهی، حبوبات، غلات کامل، آجیل و سبزیجات دارای برگ سبز بهترین منابع آهن هستند.
روی: روی نقش مهمی در رشد و ترمیم مو‌ها دارد. این عنصر عمدتاً در گوشت گاو، تخم کدو و صدف یافت می‌شود.
ویتامین آ: ویتامین آ یک آنتی اکسیدان ضروری است که رادیکال‌های آزاد را خنثی کرده و از فولیکول‌های مو در برابر آسیب محافظت می‌کند. مطالعه‌ای که در سال جاری در مجله ساینس منتشر شد نشان داد که ویتامین آ نقش بسزایی در تنظیم و تمایز سلول‌های بنیادی فولیکول مو دارد و کمبود آن می‌تواند فرایند رشد مو را مختل کند. هویج، طالبی، اسفناج، فلفل دلمه‌ای و کدو از جمله خوراکی‌های سرشار از ویتامین آ هستند.
ویتامین ث: ویتامین ث یک آنتی اکسیدان قوی است که به جذب آهن کمک می‌کند. مرکبات، توت فرنگی، گوجه فرنگی، اسفناج و فلفل دلمه‌ای از جمله خوراکی‌های سرشار از ویتامین ث هستند.
بیشتر بخوانید: سرطان مغز چیست و راه های درمان آن کدامند؟
ویتامین ای: ویتامین‌ای نه‌تن‌ها یک آنتی اکسیدان قوی است، بلکه به تقویت گردش خون در پوست سر کمک می‌کند که نقش بسزایی در رفع مشکلات مربوط به مو دارد.
امگا-۳: امگا-۳ یک اسید چرب ضروری با خواص ضد التهابی و آنتی اکسیدانی است که به حفظ انعطاف و درخشندگی مو کمک می‌کند. ماهی‌های چرب، دانه کتان و گردو سرشار از امگا-۳ هستند. تحقیقات نشان داده که روغن ماهی می‌تواند به تقویت رشد مو کمک کند.
افزودن غذاهای سرشار از مواد مغذی در وعده‌های غذایی به بهبود تدریجی سلامت مو کمک می‌کند. با این‌حال، این‌که این خوراکی‌ها را همیشه در وعده‌های غذایی خود بگنجانید می‌تواند چالش‌برانگیز باشد. مشکلات جذب نیز ممکن است از دریافت مقادیر کافی جلوگیری کند. در این موارد می‌توانید براساس نیاز‌های فردی مکمل مصرف کنید. از نظر بالینی، ویتامین د، روی و امگا-۳ جزو آن دسته از مواد مغذی هستند که معمولاً از کمبودشان رنج می‌بریم.
استرس و سفیدی مو
گذشته از تنظیم رژیم غذایی، مدیریت استرس روانی نیز بسیار حائز اهمیت است. ما باید سعی کنیم که دیدگاه و رویکرد خود را تغییر بدهیم تا نگاه مثبت‌تری به مشکلات داشته باشیم و ذهنیت و احساسات سازنده را در خود پرورش دهیم. این امر مستلزم تلاش مستمر و توسعه فردی است. بهبود روابط با دیگران نیز ضرورت دارد، زیرا مشکلاتی که در روابط خود با آن‌ها مواجه می‌شویم، یکی از منابع اصلی استرس در زندگی مدرن هستند. ورزش منظم، مراقبه، سبک زندگی سالم و روتین ثابت نیز به همان اندازه اهمیت دارند.
مطالعه انتشاریافته در مجله پزشکی بالینی در سال ۲۰۲۳ نشان داد که اقدامات روان‌شناختی مانند کاهش استرس براساس ذهن‌آگاهی، هیپنوتیزم‌درمانی و روان‌درمانی می‌توانند به بهبود سلامت روان و کیفیت زندگی افراد مبتلا به آلوپسیا کمک کنند. این اقدامات فواید بسیاری در کاهش اضطراب، افسردگی و استرس دارند و برخی شواهد نشان می‌دهند که باعث رشد مجدد مو نیز می‌شوند. این اقدامات ممکن است به‌طور مستقیم علل ریشه‌ای ریزش مو را برطرف نکنند، اما به کاهش بار روانی مرتبط با بیماری‌هایی نظیر آلوپسیا کمک می‌کنند که نشان می‌دهد کاهش استرس با بهبود تندرستی ارتباط مستقیم دارد.
برخی افراد در دوران پراسترس زندگی با سفید شدن سریع مو‌های خود مواجه می‌شوند. مطالعه‌ای که در سال ۲۰۲۰ در مجله نیچر منتشر شد، نشان داد که استرس در موش‌ها باعث بیش‌فعالی دستگاه عصبی سمپاتیک می‌شود که به نوبه خود تولید مفرط سلول‌های بنیادی ملانوسیت را به دنبال دارد. این امر به مرور زمان منجر به کاهش ملانوسیت‌ها و در نتیجه سفید شدن مو‌ها می‌شود. تأیید این‌که این نتایج در آزمایشات انسانی هم رؤیت می‌شوند، مستلزم انجام مطالعات بیشتر است.
سلامت مو و تندرستی
براساس طب سنتی چینی، سلامت مو نشان‌دهنده وضعیت اندام‌های داخلی و سیستم انرژی بدن است. طب سنتی چینی می‌گوید «مو‌ها زاده خون هستند» که یعنی مو برای تغذیه به خون نیاز دارد. اگر گردش خون ضعیف باشد یا خون فاقد مواد مغذی ضروری باشد، بدن محافظت از اندام‌های داخلی را در اولویت قرار می‌دهد و سلامت مو‌ها را قربانی می‌کند که باعث ریزش مو می‌شود.
تقریباً همه اندام‌ها در ساخت و گردش خون نقش دارند، اما کلیه‌ها بیشترین ارتباط را با رشد مو‌ها دارند.
بیشتر بخوانید:۱۴ فایده شگفت انگیز چای دارچین
طب سنتی چینی می‌گوید «کلیه‌ها محل ذخیره جوهره انسان هستند و این جوهره خون‌ساز است.» جوهره انسان شامل جوهره مادرزادی- از والدین- و جوهره اکتسابی- از رژیم غذایی و تنفس- است که بیشتر آن در کلیه‌ها ذخیره می‌شود.
چی (انرژی کلیه‌ها) و جوهره کلیه‌ها اساساً بر رشد، تولیدمثل و روند پیری تأثیر می‌گذارند. از دیدگاه طب سنتی چینی، جلوگیری از پیری به منزله حفظ چی و جوهره کلیه است. به تعبیر دیگر، وضعیت موی انسان نشان‌دهنده وضعیت چی و جوهره کلیه‌های او خواهد بود.
قلب، ریه، کبد و طحال و سیستم‌های انرژی آن‌ها نیز برای سلامت مو‌ها ضروری هستند. طب سنتی چینی می‌گوید «قلب بر عروق خونی حکمرانی می‌کند» که یعنی گردش خون و سلامت عروق به عملکرد قلب بستگی دارد.
با توجه به دیگر اندام‌ها، باور بر این است که «ریه بر پوست و مو حکمرانی می‌کند» و در این راستا از جوهره حیاتی و چی موجود در خون برای تغذیه پوست و مو بهره می‌گیرد. طحال هضم غذا را مدیریت می‌کند و نقش بسزایی در خون‌سازی دارد. همچنین طب سنتی چینی می‌گوید «کبد بر گردش آزاد حکمرانی می‌کند» که یعنی جریان چی و خون را تنظیم کرده و تضمین می‌کند که انرژی در کل بدن از جمله پوست سر توزیع می‌شود.
وقتی طب سنتی چینی از قلب، کبد، طحال، ریه‌ها و کلیه‌ها می‌گوید، صرفاً به اندام‌های فیزیکی اشاره نمی‌کند، بلکه سیستم انرژی گستردهتری را که پیرامون آن‌ها وجود دارد در نظر می‌گیرد. بدین ترتیب، سلامت مو را می‌توان آیینه تندرستی دانست.
این مسئله توضیح می‌دهد که چرا استرس روانی و عوامل عاطفی تأثیر قابل‌توجهی بر سلامتی و موی انسان دارند. چنان‌که در طب سنتی چینی آمده است، عواطف منفی می‌توانند سیستم‌های انرژی بدن را مختل کنند: عصبانیت به کبد آسیب می‌زند، ترس روی کلیه‌ها تأثیر می‌گذارد، نگرانی طحال را ضعیف می‌کند، شادی مفرط قلب را تحت فشار قرار می‌دهد و غم و اندوه ریه‌ها را درگیر می‌کنند. شاید احساس شادی منفی به نظر نرسد، اما هیجان مفرط زیان‌بار خواهد بود.
از این‌رو، جلوگیری از ریزش و سفیدی مو‌ها از منظر طب سنتی چینی بخشی از اقدام جامعی است که با هدف بهبود تندرستی انجام می‌گیرد و مو یکی از شاخص‌های آن است.
درمجموع، رعایت یک رژیم غذایی متعادل و مدیریت استرس می‌تواند به شکل قابل‌توجهی به بهبود سلامت مو و تندرستی کمک کند.