اقتصاد ۲۴ - پس از اجرای ممنوعیت واردات خودرو به منظور ارتقاء توان تولید داخلی، چالش‌های صنعت خودرو پررنگ‌تر و قوی‌تر شد. بخشی از این گره‌ها بر فعالیت صنعتگران و حجم عمده دیگر آن بر دوش مردم افتاد. افزایش قیمت تولیدات داخلی آن هم در شرایطی که به دلیل پایین بودن کیفیت آنها، کسی خواهان آنها نیست، روز به روز بر جیب مصرف‌کنندگان فشار را بیشتر کرد، اما این تمام ماجرا نبود.
شکل‌گیری روند واردات خط تولید یا حتی در اغلب مواقع خودروهای نیمه آماده چینی، از دیگر اتفاقات جدی در صنعت خودروی ایران طی چند سال اخیر بود. با افزایش تنوع این ماشین‌ها و بهتر بودن نسبی شرایط ظاهری و کیفی برخی از رده‌ها، تمایل مردم به خرید تولیدات چینی بیشتر شد. تا جایی که امروز در خیابان اگر ماشینی که می‌بینید پراید و امثالهم نباشد، قطعا یک مدل چینی است. برخی وجود این خط تولید و رویکرد استفاده از خودروهای چینی را جهت بهبود وضعیت صنعت داخلی و همچنین افزایش رضایت مردم می‌دانند. این درحالیست که مسئله خدمات پس از فروش و مسائلی همچون قطعات یدکی برای خودروها، تبدیل به دغدغه جدی امروز مصرف‌کنندگان شده است.
عمر تولیدات جدید خودرو کوتاه است
حامد عزیزی، کارشناس و فعال بازار خودرو در گفتگو با اقتصاد ۲۴ ، به کمبود لوازم یدکی در بازار ایران اشاره کرد و گفت: بحث تعمیر خودرو و به تبع آن نیاز به لوازم یدکی و قطعات، یک ذهن‌مشغولی جدی برای مردم است؛ به خصوص در شرایط امروز که خط تولید خودروها، چه داخلی و چه چینی، در مدت زمان کوتاه متوقف شده و عمر تولیدات به کمتر از یک دهه رسیده است. بازار با عرضه خودروهای کارکرده اما کم‌عمری مواجه شده که نه این مدل‌ها دیگر تولید می‌شوند و نه قطعات یدکی آنها به خوبی یافت می‌شود. در بسیاری از موارد هم نبود لوازم یدکی با کیفیت و تعمیرکارانی که بتوانند با پلتفرم‌های این خودروها کار کنند، باعث توقف تولید و کاهش تقاضا برای آنها شد.
وی ادامه داد: خودروهای چینی به دلیل زیبایی، تفاوت جزئی در ساختار و سایر مولفه‌های اقتصادی مثل جایگاه اجتماعی، در مدت زمان کوتاهی توانستند مشتریان خاص خود را پیدا کنند. در ابتدا نگرانی بابت خرید و فروش آنها در بازار باعث می‌شد تا افراد برای خرید آنها تردید داشته باشند، اما پس از تولید انواع مختلف آنها، سهم عمده‌ای از بازار را این تولیدات نصیب خود کرد، اما این تولیدات هم با مسئله کمبود لوازم یدکی مواجهند.
بیشتر بخوانید: بازار قطعات یدکی مونتاژی‌ها نرمال است؟
وی تصریح کرد: منظور از لوازم یدکی، قطعات پیچیده‌ای نیست که ممکن است هر چند ده سال به آن نیاز پیدا کنید. بخواهیم رو راست باشیم خودروهای چینی از نظر کیفیت در رده بالایی قرار نمی‌گیرند و تنها در برخی مواقع، یک الی دو پله از تولیدات ایرانی بالاترند؛ بنابراین نیاز به قطعات یدکی، یک الزام غیرقابل انکار است.
بالا بودن مخارج تعمیر و نگهداری خودروهای چینی
این فعال بازار خودرو در ادامه تصریح کرد: بازار امروز، خالی از ساده‌ترین قطعات فنی است و این موضوع تنها برای ماشین‌های چینی صدق نمی‌کند. یک صفحه کلاچ ساده برای پراید که جزو ارزان‌ترین و پایین‌ترین رده ماشین‌ها محسوب شده و یک تولید کاملا ایرانیست، با قیمت‌های مختلف و گران در بازار عرضه می‌شود؛ در حالی که اغلب این برند‌های موجود، تنها کفاف چند ماه رانندگان را می‌دهد. هزینه قطعات یدکی برای مردم امروز آنقدر زیاد است که گاه به خاطر همین فشار، از داشتن خودروی شخصی منصرف می‌شوند، اما در هر صورت نیاز به خودرو آن هم از نوع با کیفیت آن در بازار بالاست.
هزینه‌تراشی‌های ادامه‌دار صنعت خودرو
به گزارش اقتصاد ۲۴، رشد قیمت لوازم یدکی خودرو از یک سو و پایین بودن کیفیت خودروها، به‌ویژه خودروهای امروز که از درب کارخانه اغلب با نقص‌های مختلف تحویل مشتری داده می‌شوند، این روزها چالش‌برانگیز شده است. هر چه کیفیت تولیدات پایین‌تر باشد، نیاز به تعویض یا تعمیر قطعه بیشتر می‌شود و به دلیل ناتوانی صنعت خودرو برای تامین کیفیت، این نیاز به مراتب بیشتر از کشور‌های دیگر است. برخی معتقدند سود صنعت لوازم یدکی به حدی زیاد است که خودروسازان حتی با ارتقاء کیفیت تولیدات خود هم نمی‌توانند به چنین سودی در بازار دست پیدا کنند.
اما و اگر‌های متعدد بر سر واردات قطعات یدکی و از سویی تقویت تولیدکنندگان داخلی، مثل همیشه فشار را بر مردم بیشتر کرده و به نظر نمی‌رسد هزینه‌تراشی‌های صنعت خودرو برای مردم پایان داشته باشد. صنعت خودرو اگر نتواند سود مدنظر خود را از طریق فروش خودروها به دست آورد، به یقین چند برابر آن را از عرضه قطعات یدکی به دست خواهد آورد؛ اما همین قطعات هم در بازار نیست و دست مردم در پوست گردو مانده است.