اقتصاد۲۴-بانک مرکزی فهرست بدهکاران کلان بانکی تا پایان شهریورماه امسال را منتشر کرد. این فهرست شامل تسهیلات کلان غیرجاری است. تسهیلات کلان غیرجاری به تسهیلاتی گفته می‌شود که زمان سررسید آنها بیشتر از ۲ماه گذشته، اما هنوز تسویه نشده باشد.
آمار‌های بانک مرکزی نشان می‌دهد بیشتر بدهکاران کلان بانکها، شرکت‌های خدمات‌رسان دولتی هستند. مثلا شرکت بازرگانی دولتی ازجمله بدهکاران بزرگ بانکی است، اما بدهی این شرکت به‌معنای تخلف نیست، بلکه شرکت بازرگانی دولتی از آنجا که مسئول تامین کالا‌های اساسی و مایحتاج ضروری مردم است، برای انجام این امور به ناچار از بانکها قرض می‌کند. مثلا برای خرید تضمینی گندم از کشاورزان، این شرکت مجبور به وام گرفتن از بانکها می‌شود و بعد‌ها با تامین بودجه از سوی دولت، این بدهی تسویه می‌شود.
در سوی مقابل، برخی شرکت‌های خصوصی و خانوادگی هم به چشم می‌خورند که حضور آنها در لیست ابربدهکاران بانکی نشان از تخلفات کلان دارد. برخی از این افراد به‌دلیل عدم‌پرداخت وام‌های کلانی که دریافت کرده‌اند، هم‌اکنون در زندان هستند و برخی دیگر هم پرونده تخلفات آنها در دستور بررسی است.
وظیفه بانکها چیست؟
بانکها موظف هستند درصورتی‌که نسبت تسهیلات بدهی به یک شخص حقیقی یا حقوقی از حدی فراتر رود، جزئیات تسهیلات پرداخت شده را تحت عنوان تسهیلات کلان بانکی اعلام کنند. میزان تسهیلات غیرجاری (NPL) معیاری برای ارزیابی کیفیت دارایی‌های بانکها تلقی می‌شود. افزایش تسهیلات غیرجاری در بانکها موجب افزایش ریسک بانکها می‌شود و می‌تواند بانک را به‌شدت در معرض ریسک اعتباری و ریسک نقدینگی قرار دهد که درنهایت به ایجاد مشکلاتی برای بانک منجر خواهد شد. افزایش تسهیلات غیرجاری از مهم‌ترین چالش‌های نظام بانکی کشور است. ساختار نهادی نامناسب در پرتو ضعف در قوانین، منجر به انباشت تسهیلات معوق شده است، تسهیلاتی که غالبا در پرداخت آنها، فرایند‌های لازم برای کسب اطمینان از بازگشت وجوه طی نشده و از طریق وام‌دهی‌های رانتی، عدم‌اعتبارسنجی دقیق مشتریان و تسهیلات تکلیفی دولت حجم بالایی از تسهیلات غیرجاری در نظام بانکی انباشت شده است.
بزرگ‌ترین بدهکار خصوصی به بانکها
در بین شرکت‌های خصوصی، بزرگ‌ترین بدهکار بانکی شرکت ایران‌مال است. این شرکت درواقع زیرمجموعه بانک آینده است و نزدیک به ۴۰هزار میلیارد تومان از این بانک، وام دریافت کرده و پس نداده است.