اقتصاد۲۴- تجاس مارک یک (Tejas Mark ۱)، یک هواپیمای جنگنده چندمنظوره مافوق صوت، سبک وزن و مدرن نسل ۴.۵ ساخت هند است. این جنگنده در جولای ۲۰۱۶ وارد خدمت نیروی هوایی هند شد.
آژانس توسعه هوانوردی سازمان تحقیقات و توسعه دفاعی با شرکت هال در طراحی و توسعه این هواپیما تحت پروژه هواپیما‌های رزمی سبک مشارکت داشتند.
جزئیات توسعه جنگنده تجاس
اولین هواپیما اولین پرواز خود را در ژانویه ۲۰۰۱ انجام داد و پس از آن پرواز دومین هواپیما در ژوئن ۲۰۰۲ انجام شد. نوع آموزشی این هواپیما در نوامبر ۲۰۰۹ به آسمان پرواز کرد.
در جولای ۲۰۱۶، نیروی هوایی هند دو هواپیمای تجاس را از هال تحویل گرفت. تجاس مارک ۱ در می ۲۰۲۰ وارد خدمت شد. هال اولین پرواز تجاس مارک ۱A را در مارس ۲۰۲۴ به پایان رساند.
تجاس یک جنگنده تاکتیکی است که در دو نوع به ویژه جنگنده تک سرنشین و هواپیمای آموزشی دو سرنشینه موجود است.
طراحی یک هواپیمای دارای دماغه اصلاح شده با ارابه فرود تقویت شده در سال ۱۹۹۹ تایید شد. این نسخه دارای کانارد‌های جمع شونده است.
طراحی و جزئیات هواپیمای تجاس مارک ۱
تجاس مارک ۱ دارای طراحی پلت فرم دلتا با بال‌های دلتا است. این جنگنده دارای باله است، اما فاقد دم افقی است. وزن این هواپیما تقریباً ۵۴۵۰ کیلوگرم و حداکثر وزن برخاست ۱۳۵۰۰ کیلوگرم است.
در ساخت این جنگنده از مواد سبک وزن، از جمله آلومینیوم، آلیاژ‌های لیتیوم و تیتانیوم و کامپوزیت‌های کربن استفاده شده است. ساختار بال شامل قطعات یدکی و دنده‌های کامپوزیت با پوسته پلاستیکی تقویت شده با فیبر کربن است.
این هواپیما به ۹ نقطه سخت خارجی بر روی بال‌ها و بدنه برای حمل تجهیزات و سلاح‌های مختلف مجهز شده است. تجاس نوع مارک ۱A دارای مخازن بال و بدنه و همچنین یک کاوشگر سوخت‌گیری حین پرواز در سمت راست جلو برای سوخت‌گیری هوا به هوا است. این جنگنده می‌تواند مخازن با ظرفیت حداکثر ۴۰۰۰ لیتر را بر روی هاردپوینت‌های بال داخلی و میانی و خط مرکزی بدنه حمل کند.
کابین خلبان تجاس مارک ۱
این هواپیما دارای کابین شیشه‌ای سازگار با دید در شب با صندلی‌های جهشی صفر ساخت مارتین بیکر بریتانیا است. تجاس مارک ۱ دارای دو نمایشگر چند منظوره رنگی ۷۶mm × ۷۶mm ساخت بهارات الکترونیکز، یک نمایشگر هدآپ ساخت سازمان ابزار‌های علمی و یک پنل کریستال مایع با صفحه کلید است.
کابین خلبان همچنین شامل یک صفحه نمایش و دید روی کلاه ایمنی و یک سیستم دریچه گاز برای کاهش حجم کار خلبان و افزایش آگاهی از موقعیت است.
تجاس دارای سیستم ناوبری اینرسی ژیروسکوپ لیزری حلقه Sagem SIGMA ۹۵N به همراه جی پی اس است. مجموعه ارتباطی آاین جنگنده رادیو‌های VHF به UHF با اقدامات متقابل، پیوند‌های داده برای عملیات هوا به هوا و هوا به زمین و یک سیستم تشخیص دوست یا دشمن ساخته هال است.
مجموعه جامع اویونیک این جنگنده شامل یک سیستم نظارت بر سلامت، سیستم‌های ناوبری نزدیک به زمین و ارجاع به زمین، سیستم فرود ابزار، جی پی اس، سیستم مدیریت فروشگاه‌ها و سه کامپیوتر مأموریت ۱۵۵۳B ۳۲ بیتی است.
تسلیحات و اقدامات متقابل تجاس مارک ۱
جنگنده تجاس دارای یک تفنگ ۲۳ میلی متری دو لول GSh-۲۳ با سرعت شلیک انفجاری ۵۰ گلوله در ثانیه و سرعت دهانه ۷۱۵ متر در ثانیه است که در یک تاول فیرینگ زیر ورودی هوای سمت راست نصب شده است.
این جنگنده همچنین می‌تواند با موشک‌های هوا به هوا مانند ویمپل R-۷۳ و همچنین موشک‌های هوا به زمین و ضد کشتی، مهمات هدایت شونده دقیق، راکت و بمب مسلح شود. همچنین موشک دربی BVR-AAM از سیستم‌های دفاعی پیشرفته رافائل برای این جنگنده خریداری شده که می‌تواند اهدافی در برد ۵۰ کیلومتری را هدف قرار دهد.
سنسور‌ها و رادار تجاس مارک ۱
مجموعه رادار این جنگنده که در یک رادوم کولار نصب شده دارای حالت‌های عملیات جستجوی چندگانه هدف، اسکن مسیر در حین حرکت و نقشه برداری زمینی است.
بسته حسگر مارک ۱A شامل فن‌آوری رادار جنگنده اسکن‌شده الکترونیکی هوابرد و مجموعه جنگ الکترونیک، شامل گیرنده هشدار رادار و مسدودکننده، هشداردهنده لیزری، هشداردهنده نزدیک شدن موشک، شعله افکن، مولد نقشه دیجیتال و ارتفاع سنج رادیویی پیشرفته است.
موتور و عملکرد تجاس مارک ۱
این هواپیما مجهز به یک موتور توربوفن ایرواسپیس F۴۰۴-GE-IN۲۰ GE است که نیروی رانش ۱۹۰۰۰ پوندی و ۱۵۳ پوند بر ثانیه جریان هوا را تولید می‌کند. این هواپیما می‌تواند با حداکثر سرعت ۱.۶ ماخ (۱۹۷۵ کیلومتر در ساعت) در حداکثر ارتفاع ۱۵۲۴۰ متر پرواز کند. برد این جنگنده آن ۳۰۰۰ کیلومتر است.
مشخصات فنی کلی تجاس مارک ۱
نوع پروژه: هواپیمای سبک جنگی
سازنده: هال هندوستان
طول: ۱۳.۲ متر
عرض: ۸.۲ متر
ارتفاع: ۴.۴ متر
حداکثر وزن برخاست: ۱۳۵۰۰ کیلوگرم
موتور: GE F۴۰۴-IN۲۰
اپراتورها: نیروی هوایی و نیروی دریایی هند