اقتصاد۲۴- شیوا سپهری: صندوق‌های سرمایه‌گذاری با درآمد ثابت، یکی از محبوب‌ترین انواع صندوق‌های سرمایه‌گذاری برای افراد با ریسک‌پذیری پایین به شمار می‌روند. این صندوق‌ها به گونه‌ای طراحی شده‌اند که بازدهی نسبتاً پایدار و پیش‌بینی‌پذیری را برای سرمایه‌گذاران فراهم کنند. در این مطلب، به بررسی ماهیت صندوق‌های درآمد ثابت، ترکیب دارایی‌ها، مزایا و معایب آنها و نحوه سرمایه‌گذاری در این صندوق‌ها می‌پردازیم.
تعریف صندوق‌های درآمد ثابت
صندوق‌های درآمد ثابت به نوعی از صندوق‌های سرمایه‌گذاری اشاره دارند که بازدهی آنها نوسان زیادی ندارد و معمولاً به سود ثابت و مشخصی منجر می‌شود. دارایی‌های اصلی این صندوق‌ها شامل اوراق بهادار کم‌ریسک مثل اوراق مشارکت، سپرده‌های بانکی، و سایر اوراق با درآمد ثابت است. هدف از تشکیل این صندوق‌ها، ارائه یک گزینه سرمایه‌گذاری با ریسک کم برای افرادی است که نمی‌خواهند سرمایه‌شان در معرض نوسانات شدید بازار‌های پرریسک قرار گیرد.
ترکیب دارایی‌های صندوق‌های درآمد ثابت
ساختار دارایی‌های صندوق‌های درآمد ثابت به گونه‌ای است که بین ۷۰ تا ۹۰ درصد از سرمایه این صندوق‌ها در دارایی‌های بدون ریسک مثل اوراق مشارکت و سپرده‌های بانکی سرمایه‌گذاری می‌شود. این امر باعث می‌شود احتمال زیان‌دهی در این صندوق‌ها به حداقل برسد و در عین حال، سود آنها نیز از سقف مشخصی فراتر نرود. حدود ۱۰ تا ۳۰ درصد باقی‌مانده ممکن است در دارایی‌های دارای ریسک پایین‌تر یا متوسط سرمایه‌گذاری شود؛ هرچند که این درصد بر اساس تصمیم مدیر صندوق متغیر است و معمولاً به سمت دارایی‌های مطمئن گرایش دارد.
انواع صندوق‌های درآمد ثابت
دو نوع اصلی صندوق‌های درآمد ثابت عبارتند از صندوق‌های قابل معامله در بورس (ETF) و صندوق‌های صدور و ابطال.
صندوق‌های خارج بورسی (صدور و ابطالی): این به صورت مستقیم توسط شرکت‌های سرمایه‌گذاری مدیریت می‌شوند. در این صندوق‌ها، سرمایه‌گذاران برای سرمایه‌گذاری یا خروج از سرمایه‌گذاری نیاز به دریافت کد بورسی ندارند و معمولاً با ثبت‌نام در سایت صندوق، می‌توانند واحد‌های صندوق را خریداری یا بفروشند. سود این نوع صندوق‌ها به صورت دوره‌ای (ماهیانه، شش‌ماهه یا سالانه) بین سرمایه‌گذاران تقسیم می‌شود.
صندوق‌های قابل معامله در بورس (ETF): این صندوق‌ها در بازار بورس معامله می‌شوند و واحد‌های آنها نماد بورسی دارند. خرید و فروش واحد‌های این صندوق‌ها همانند خرید و فروش سهام صورت می‌گیرد و قیمت واحد‌ها بر اساس عرضه و تقاضا در بازار بورس تغییر می‌کند. این نوع از صندوق‌ها معمولاً جذابیت بیشتری برای سرمایه‌گذاران دارند که تمایل به خرید و فروش روزانه دارند، چرا که می‌توانند به نسبت رشد قیمت، سود کسب کنند.
مزایای صندوق‌های درآمد ثابت
ریسک پایین: یکی از اصلی‌ترین مزایای صندوق‌های درآمد ثابت، ریسک پایین آنهاست. به دلیل ماهیت دارایی‌های این صندوق‌ها و تمرکز بر سرمایه‌گذاری در اوراق کم‌ریسک، احتمال زیان‌دهی تقریباً به صفر می‌رسد و این امر برای سرمایه‌گذارانی که از ریسک‌های بازار‌های پرنوسان نظیر بورس و ارز دیجیتال دوری می‌کنند، جذاب است.
سود پیش‌بینی‌پذیر: صندوق‌های درآمد ثابت به دلیل ماهیت دارایی‌های ثابت و مشخصی که در اختیار دارند، معمولاً سود مشخص و قابل پیش‌بینی ارائه می‌دهند. این سود معمولاً در بازه‌های زمانی تعیین‌شده‌ای به سرمایه‌گذاران پرداخت می‌شود و می‌تواند منبع درآمدی مطمئن برای افراد باشد.
عدم نیاز به تخصص و تحلیل بازار: در صندوق‌های درآمد ثابت، سرمایه‌گذاران نیازی به تحلیل دقیق بازار یا دانش پیچیده مالی ندارند. مدیریت این صندوق‌ها توسط متخصصان مالی انجام می‌شود که با توجه به شرایط اقتصادی و مالی، بهترین ترکیب دارایی‌ها را برای کاهش ریسک و افزایش بازدهی تنظیم می‌کنند.
دسترسی آسان: برای سرمایه‌گذاری در این صندوق‌ها نیازی به دریافت کد بورسی نیست. همچنین، ثبت‌نام در سایت‌های صندوق‌های درآمد ثابت به‌راحتی قابل انجام است و بسیاری از افراد می‌توانند به‌سرعت و بدون نیاز به دانش پیچیده وارد سرمایه‌گذاری شوند.
انعطاف در انتخاب دوره پرداخت سود: برخی از صندوق‌های درآمد ثابت امکان انتخاب دوره‌های زمانی پرداخت سود را برای سرمایه‌گذاران فراهم می‌کنند؛ مثلاً برخی صندوق‌ها سود را ماهانه، شش‌ماهه یا سالانه پرداخت می‌کنند.
معایب صندوق‌های درآمد ثابت
سود محدود و پایین‌تر از تورم: از آنجا که دارایی‌های اصلی صندوق‌های درآمد ثابت شامل اوراق با نرخ سود ثابت هستند، میزان سود این صندوق‌ها معمولاً کمتر از نرخ تورم است. بنابراین، افرادی که به دنبال سود بیشتر از تورم هستند، ممکن است این صندوق‌ها را گزینه مناسبی نیابند.
عدم توانایی در مقابله با نوسانات بازار: صندوق‌های درآمد ثابت به دلیل دارایی‌های کم‌ریسک، توانایی بهره‌برداری از نوسانات مثبت بازار را ندارند. به عبارت دیگر، در صورتی که بازار بورس یا سایر بازار‌های مالی رشد کنند، صندوق‌های درآمد ثابت نمی‌توانند سود بیشتری از این رشد کسب کنند.
محدودیت در سوددهی نسبت به صندوق‌های با ریسک بالاتر: افرادی که تحمل ریسک بیشتری دارند و به دنبال کسب سود‌های بیشتر هستند، معمولاً صندوق‌های با درآمد ثابت را جذاب نمی‌دانند؛ زیرا سوددهی این صندوق‌ها محدود به بازدهی کم‌ریسک است و از سود‌های بالقوه بازار‌های پرنوسان محروم می‌مانند.
هزینه مدیریت و کارمزد: صندوق‌های درآمد ثابت نیز معمولاً کارمزد‌های مدیریت دارند که این کارمزد‌ها از سود صندوق کسر می‌شود. این هزینه‌ها ممکن است در طولانی‌مدت بر روی بازدهی سرمایه‌گذار تاثیر منفی بگذارد.
نحوه سرمایه‌گذاری در صندوق‌های درآمد ثابت
برای سرمایه‌گذاری در صندوق‌های درآمد ثابت، ابتدا باید نوع صندوق مورد نظر (قابل معامله در بورس یا صدور و ابطال) را انتخاب کنید. اگر تصمیم به سرمایه‌گذاری در صندوق‌های صدور و ابطال دارید، کافی است به سایت صندوق مورد نظر مراجعه کنید و با ثبت‌نام و احراز هویت، سرمایه‌گذاری خود را آغاز کنید. برای این نوع صندوق‌ها نیاز به کد بورسی نیست. اما در صورت تمایل به سرمایه‌گذاری در صندوق‌های قابل معامله، باید از طریق بورس و با استفاده از کد بورسی اقدام کنید.
کلام پایانی
صندوق‌های درآمد ثابت به دلیل ویژگی‌های منحصر به فردی، چون ریسک پایین، بازدهی پیش‌بینی‌پذیر و نیاز به دانش تخصصی کم، به گزینه‌ای محبوب برای سرمایه‌گذاران با ریسک‌پذیری پایین تبدیل شده‌اند. اما در مقابل، محدودیت سود و ناتوانی در پوشش نرخ تورم نیز از معایب این صندوق‌ها به شمار می‌رود. برای افرادی که به دنبال سوددهی بیشتری هستند و تحمل ریسک بالاتری دارند، صندوق‌های درآمد ثابت ممکن است گزینه مناسبی نباشند، اما برای افرادی که به دنبال حفظ ارزش سرمایه و دریافت سود مشخص و ثابت هستند، صندوق‌های درآمد ثابت می‌توانند انتخابی مناسب باشند.