اقتصاد ۲۴ - در پی دیدار مهدی کروبی با علی اکبر ناطق نوری، روزنامه هم میهن، گفت‌و‌گو‌هایی با غلامحسین کرباسچی، فعال سیاسی اصلاح‌طلب، محمدجواد حق‌شناس، عضو شورای مرکزی حزب اعتماد ملی، و منصور حقیقت‌پور، فعال سیاسی اصولگرا داشته است که مشروح آن را در ادامه می‌خوانید:
آقایان کروبی و ناطق نوری به عنوان دو چهره از دو جریان سیاسی سه‌شنبه‌شب با هم دیدار کردند. نظرتان درباره این دیدار چیست؟
غلامحسین کرباسچی: آقای کروبی با وجود اینکه حصر هستند و یکسری ممنوعیت‌هایی وجود دارد، اما مأمورین با برخی از دیدار‌ها و ملاقات‌ها با آقای کروبی موافقت می‌کنند. آقای ناطق هم علاقه‌مند بودند که ایشان را ببینند. دو سه بار قبلاً قرار بود این دیدار انجام شود که برخی اوقات با آن موافقت صورت نگرفت و یکبار هم هماهنگ نشد، اما به هر حال سه‌شنبه‌شب این برنامه را گذاشته بودند و دوستان دو سه ساعتی خدمت آقایان بودند و آقای ناطق و کروبی هم بعد از ۱۵ سال همدیگر را دیدند.
مهدی کروبی و ناطق نوری بعد از ۱۵ سال دیدار کردند
محمدجواد حق‌شناس: برای آقای کروبی این امکان دیدار تا حدودی فراهم بود، هرچند تجربه دیدار در این سطح را نداشتیم، مبنی بر اینکه کسی در سطح رئیس یک قوه سابق همچون آقای ناطق‌نوری امکان ملاقات پیدا کند.
فکر می‌کنم از این جهت باید این دیدار را به فال نیک بگیریم و گامی رو به جلو است؛ به‌ویژه در زمانی که به نظر می‌رسد کشور درگیر بحران‌های مدیریتی و ناکارآمدی ناشی از عملکرد دولت سه‌ساله سیزدهم بوده و امروز درگیر بحران‌هایی مانند ناترازی‌های انرژی و ناترازی‌های یارانه‌ها، مسئله نان و خیلی از مسائل دیگر است، کشور دیگر تحمل برخی از رویکرد‌های سختگیرانه و نابجایی که در دو دهه گذشته بر کشور حاکم بوده را ندارد.
شاید بهتر باشد که بتوانیم از ظرفیت‌های سیاسی ملی مانند آقای ناطق نوری، آقای کروبی، آقای روحانی، آقای لاریجانی و دیگر چهره‌ها بهره ببریم تا این ظرفیت‌ها با استفاده از تجربه‌ای که در این سال‌ها اندوختند و با مقبولیت نسبی‌ای که در بخشی از حوزه‌ها دارند، بتوانند در کنار دولت آقای پزشکیان قرار گیرند و تا حدودی از پیچ‌های تند و سختی که دولت در حوزه‌های مختلف درگیر آنها است یک عبور مطمئن و کم‌هزینه را بتوانند سامان دهند.
منصور حقیقت‌پور: این اقدام حتماً خیر است. توسعه روابط به‌ویژه در بخش روحانیت و بین آقای کروبی و ناطق‌نوری که هر دو نفر آنها از گروه‌های مبارزین بودند، اقدام خوب و مبارکی است. تبادل نظر و هم‌افزایی بسیار خوب است و امیدوارم هر دو نفر بتوانند سربازان خوبی برای مقام معظم رهبری باشند و منویات ایشان را اجرایی و عملیاتی کنند.
به نظر شما طی این سال‌ها چه اتفاقی رخ داد که حالا شاهد نزدیکی این دو چهره در فضای سیاسی هستیم؟
غلامحسین کرباسچی: قبلاً هم آقایان خیلی به آن معنا از هم دور نبودند. بالاخره یک اختلاف‌سلیقه‌ها و اختلاف‌گفتمان‌هایی در همه وجود دارد همین سه‌شنبه‌شب هم خاطراتی که از گذشته و قبل از انقلاب نقل می‌کردند، نشان از همین داشت. قبل از انقلاب هر دو نفر عضو جامعه روحانیت مبارز بودند و در جامعه روحانیت تهران فعال بودند. از گذشته، زمان قبل از انقلاب، خاطراتی را از جا‌هایی که با نظام گذشته درگیری داشتند، می‌گفتند و از زندان‌هایی که رفته بودند و برخورد‌هایی که با آنها شده بود حرف می‌زدند.
بیشتر بخوانید: اولین واکنش فرزند مهدی کروبی به اظهارات پزشکیان
می‌خواهم بگویم اینطور نبوده که جدایی بین آنها باشد، اما در بحث اجرایی و بعد از انقلاب اختلاف‌سلیقه‌ها بود ولی من فکر می‌کنم هر چقدر زمان می‌گذرد، این اختلافات نهایتاً خیلی کمرنگ می‌شود، چون احساس می‌کنند که مسائل کشور خیلی مهم‌تر است و گرفتاری‌هایی که برای مردم وجود دارد، مهم‌تر از این است که به برخی از سلیقه‌ها توجه شود و دوستانی هم که همراه آقایان هستند، اختلافی داشته باشند.
به نظر من هر دو نفر از چهره‌هایی هستند که با توجه به سابقه دیرینه‌ای که در انقلاب و مبارزه داشته‌اند، الان نگران وضعیت کشور و مسائلی هستند که در زندگی مردم، امنیت کشور و روابط خارجی، وجود دارد. من فکر نمی‌کنم الان دیگر آن بحث‌های اختلافات سیاسی و اختلاف سلیقه خیلی پررنگ باشد. سه‌شنبه‌شب هم تا آن جایی که من بودم و صحبت‌هایی که می‌شد، بحث‌ها همه در جهت کمک به حل مسائل کشور بود و اینکه آیا می‌توان روی حل مشکلات زندگی مردم اثر گذاشت یا خیر؛ می‌توانیم کاری کنیم یا نمی‌توانیم. بحث‌ها پیرامون این مسائل بود و خیلی اختلاف سلیقه‌ای دیگر به صورت پررنگ وجود ندارد.
محمدجواد حق‌شناس: در این بخش با شما موافق نیستم که دو چهره متفاوت سیاسی با همدیگر دیدار کردند چراکه در این سال‌ها با توجه به بینش و رویکرد‌های آقای ناطق نوری نمی‌شود آقای ناطق نوری سال ۷۶ را در نظر گرفت و در این قالب ایشان را تحلیل کرد. کسی که امروز اگرچه کمتر در عرصه سیاسی فعال است، چهره‌ای است که نسبت به مسائل کشور اشراف و اطلاعات کافی دارد و رویکرد‌های دقیقی دارد و الان اگر آقای ناطق‌نوری و کروبی و خاتمی را کنار هم بگذارید، در بسیاری از موارد اختلاف‌نظر‌هایی که برای مثال در سال ۷۶ و در قالب دو جبهه کاملاً مقابل هم بودند را اکنون بتوانید در نظر بگیرید.
نه آقای ناطق آن ناطق ۷۶ است و نه آقای خاتمی. فکر می‌کنم مجموعه روند و رویکرد‌هایی که در این سال‌ها رخ داده و تجربه‌ای که اندوخته شده و مسائلی که بر کشور گذشته، امروز همه این شخصیت‌ها را نگران آینده کشور کرده است و موضوع مهم این است که شخصیت‌هایی که دغدغه دارند و نگران هستند بتوانند کنار هم قرار گیرند و تا زمانی که بتوانند به‌عنوان یک راه‌حل مطالباتی که در واقع مطالبات ملی است را با زبان مناسب و زبان واقع‌گرایانه که ناشی از اطلاع و اشراف آنها نسبت به مشکلات جامعه و منابع محدود موجود و اخلاقیات و روحیات هسته تصمیم‌گیر در کشور دارند، بتوانیم به یک برآیند ناشی از اجماع همه نیرو‌ها برسیم که این روند را بتواند به یک نقطه مطلوب هدایت کند.
بیشتر بخوانید:واکنش حزب اعتماد ملی به خبر درگذشت مهدی کروبی
شاید نقطه مشترکی که امروز می‌توان گفت بین آقای کروبی، آقای ناطق، آقای خاتمی، آقای لاریجانی و آقای روحانی وجود دارد، دوری از خشونت‌ورزی و رویکرد‌های افراط‌گرایانه‌ای است که در دیدگاه‌های جبهه پایداری و چهره‌های نزدیک به آن مجموعه رخ داده است. از طرفی نیز دوری از آسیب‌هایی که به‌خاطر سیاست‌های منطقه‌ای در این سال‌ها داشتیم و امروز شاهد مشکلاتی هستیم که برای نیرو‌های حزب‌الله و حماس پیش آمده است و اتفاقاتی که در سوریه رخ داد و دیگر مشکلاتی که باعث تقویت تحریم‌ها شده، همه اینها مواردی است که می‌تواند به یک فصل مشترک تبدیل شود که به‌جای اینکه در خیابان و فضای عمومی و به صورت خشونت‌آمیز مطرح شود، بهتر است که در پای میز گفت‌و‌گو و در اتاق‌ها و سالن‌های گفت‌و‌گو صورت گیرد.
نماد روشن این مسئله بحث تعلیق مصوبه حجاب است که با توجه به مطالبات ملی به جای اینکه تبدیل به یک بحران ملی شود تدبیری صورت گرفت و لایحه قرار است اصلاح شود تا به نقطه مناسبی برسیم. فکر می‌کنم به جای اینکه نظرات این بزرگان در نشست‌های خصوصی اعلام شود، بهتر است در هماهنگی با هم به سمع و نظر تصمیم‌گیران هسته اصلی قدرت برسد و سپس بیان عمومی و به وفاق تبدیل شود و این پشتوانه‌های سیاسی به کمک دولت بیایند و برای عبور از بحران‌های پیش‌رو کمک دولت باشد.
منصور حقیقت‌پور: از نظر من الان و در این مقطع اصلاً زمان پیگیری این اتفاقات نباید باشد. الان مملکت نیازمند یک عزم قاطع برای حفظ وحدت و یکپارچگی است. باید اتفاقات را به موقع بررسی کرد؛ ببینید زمانی به آقای لاریجانی هم تهمت‌های زیادی زدند و دو دوره هم ایشان را ردصلاحیت کردند، اما الان به عنوان یک سرباز دارد کار می‌کند.
من فکر می‌کنم این آقایان باید به‌عنوان یک سرباز دست به دست هم دهند و برای حفظ اقتدار نظام در این شرایط بسیار سخت با همدیگر متحد شوند. این اقدامی که انجام دادند را خیر می‌بینم. اقدام بعدی هم باید این باشد که آقای ناطق‌نوری، آقای کروبی، آقای خاتمی بروند پیش آقا و با ایشان صحبت کنند، دیدگاه‌های ایشان را بشنوند و نظرات خود را بدهند و این اقدامی بسیار موثر و مفید خواهد بود.
چهارده سال از شروع حصر سه چهره سیاسی می‌گذرد. نگاه‌تان به ادامه حصر چیست؟
غلامحسین کرباسچی: من نمی‌دانم اصلاً حصر وجود دارد یا نه. چون آقای پزشکیان در مصاحبه گفتند که آقای کروبی دیگر مشکلی ندارند و آقای اژه‌ای هم به خانواده تقریبا همین را گفتند، منتها هنوز آن محدودیت‌ها برداشته نشده است.
البته اظهارنظر آقای کروبی این بود که ما با مهندس موسوی هر دو به حصر رفتیم و خوب است برای هر دوی ما رفع ممنوعیت‌ها صورت گیرد ولی خب حالا اگر حصر برطرف شده، دیگر ادامه این ممنوعیت‌ها معنا ندارد، واقعا نمی‌فهمم چرا هنوز محدودیت برای آقای کروبی ادامه دارد و هر کسی که می‌خواهد برود باید از قبل به مامورین اعلام کند و آنها هم اسامی را بررسی می‌کنند و با برخی موافقت می‌کنند. با دیدارِ آقای ناطق هم قبلاً موافقت نکرده بودند، اما بالاخره این موافقت انجام شد.
محمدجواد حق‌شناس: این موضوع از نظر من از دو بُعد قابل بحث و بررسی است. یک بحث، تداوم اقدام غیرقانونی حصر است که متاسفانه در این سال‌ها رخ داده و شاهد اقدامی بودیم که هیچ پشتوانه قانونی و بررسی عادلانه نداشته و منجر به ایجاد یک محرومیت گسترده و قابل تأمل این‌چنینی شده است.
طبیعتاً ادامه این روند با هیچ معیاری؛ چه از موضع منافع ملی و چه از موضع حقوق اساسی و حقوق عمومی قابل دفاع نیست. یکی از انتظاراتی که در انتخابات سال ۹۲ مطرح شد و از خواسته‌های عمومی جامعه بود، مبنی بر این بود که این حصر غیرقانونی پایان یابد و بعد از آن نیز در انتخابات سال جاری نیز یکی از خواسته‌ها از آقای پزشکیان تدبیر در این زمینه بود که این روند هرچه زودتر پایان پیدا کند.
فکر می‌کنم اقدامی در چند ماه گذشته آغاز شد و حتی به آقای کروبی هم این پیام داده شد که آمادگی برداشتن حصر وجود دارد، اما ایشان منوط بر این دانستند که این رویکرد مشمول حال آقای مهندس موسوی و همسر ایشان هم بشود. متاسفانه این روند با اختلال روبه‌رو شد و دست‌اندرکاران این رویکرد نتوانستند راه‌حل مناسبی را برای پایان حصر بیابند و به نقطه مناسبی که موجب رضایت خانواده‌های محصورین و مردم و علاقه‌مندان به ایجاد یک فضای آرام در جامعه منجر شود نرسیدند. این گفتمان وفاقی که امروز از آن یاد می‌شود طبیعتاً نیازمند حل و فصل مسائلی از جمله این موضوع نیز بود که باید به آن توجه شود.
منصور حقیقت‌پور: حتماً نظام اجازه خواهد داد که اینها دوباره برگردند و به‌عنوان یک ستون در اختیار نظام باشند و کمک کنند. گذشته هرچه که بوده به نظرم الان نباید خیلی موشکافی کرد و این اقدام، اقدام بسیار خوب و مبارکی بوده و به هر دو بزرگوار (آقای ناطق نوری و آقای کروبی) تبریک می‌گویم و همین رویکرد را باید ادامه دهند و استمرار دهند و جبهه‌گیری‌ها و مواضع باید برای بعد باشد.
ادامه این معاشرت‌ها هیچ اشکالی ندارد، اینها زمانی زحمات سنگینی برای نظام کشیده‌اند، هر کسی هم در زندگی سیاسی خود افت و خیز‌هایی دارد و الان وقت بررسی آنها نیست. الان آقایان باید یک نامه بدهند که رهبر عزیز انقلاب ما در خدمت شما هستیم و دیدگاه‌های خود را نیز مشخص کنند. من صلاحیت اینکه درباره ادامه روند حصر نظری بدهم را ندارم، اما این گفت‌و‌گو‌ها خوب است و هرچقدر به حضرت آقا نزدیک‌تر شوند ضرر نمی‌کنند و نظام هم ضرر نمی‌کند.