اقتصاد۲۴-سیستم VAR (مخفف Video Assistant Referee یا کمک‌داور ویدئویی) یک فناوری نوین در فوتبال است که با هدف کاهش اشتباهات داوری در تصمیم‌گیری‌های حساس طراحی شده است. این سیستم از دوربین‌های پیشرفته و داوران ویدئویی برای بازبینی و تحلیل صحنه‌های مشکوک استفاده می‌کند.
چگونگی عملکرد سیستم VAR
۱. دوربین‌ها و تجهیزات ضبط ویدئو:
در ورزشگاه، چندین دوربین با زاویه‌های مختلف صحنه‌های بازی را ضبط می‌کنند. این دوربین‌ها شامل دوربین‌های مخصوصی برای موقعیت آفساید هستند.
۲. اتاق کمک‌داور ویدئویی:
تیمی از داوران متخصص در یک اتاق ویدئویی (معروف به اتاق VAR) تصاویر بازی را بررسی می‌کنند. آنها از فناوری‌های پیشرفته برای بازبینی لحظه‌ای ویدئو‌ها بهره می‌برند.
۳. موارد استفاده از VAR:
سیستم VAR تنها در ۴ موقعیت کلیدی مجاز به مداخله است:
گل‌ها: بررسی صحت گل‌ها (مانند خطای هند یا آفساید قبل از گل).
پنالتی‌ها: تأیید یا رد تصمیم‌های مرتبط با پنالتی.
کارت‌های قرمز مستقیم: بررسی صحنه‌هایی که ممکن است منجر به اخراج بازیکن شود.
اشتباهات شناسایی: تصحیح اشتباه در شناسایی بازیکن خطاکار.
۴. فرآیند استفاده:
بررسی خودکار: تیم VAR به طور مداوم بازی را نظارت می‌کند و در صورت مشاهده اشتباه یا صحنه مشکوک، داور اصلی را مطلع می‌کند.
درخواست داور اصلی: داور می‌تواند درخواست بازبینی صحنه را بدهد.
بررسی در مانیتور کنار زمین: داور اصلی، در صورت نیاز، صحنه موردنظر را در مانیتور کنار زمین مشاهده می‌کند و تصمیم نهایی را می‌گیرد.
مزایا و معایب سیستم VAR
مزایا:
کاهش اشتباهات تأثیرگذار در بازی.
افزایش عدالت و شفافیت در تصمیم‌گیری‌ها.
کمک به داور در شرایط دشوار.
معایب:
تأخیر در جریان بازی به دلیل بازبینی صحنه‌ها.
وابستگی به تفسیر انسانی که می‌تواند همچنان منجر به بحث‌برانگیز شدن تصمیم‌ها شود.
سیستم VAR یک ابزار کمکی مؤثر برای داوران است، اما همچنان نیازمند بهبود در سرعت و دقت است تا تأثیر منفی بر جریان طبیعی بازی نگذارد.
آیا سیستم VAR مبتدع یا مخترع مشخصی دارد؟
سیستم VAR به طور خاص یک مخترع یا مبتکر فردی ندارد، بلکه نتیجه همکاری‌ها و پیشرفت‌های فناوری در فوتبال و تلاش‌های جمعی چندین سازمان و متخصص در حوزه ورزش و فناوری است. توسعه این سیستم از سال‌ها مطالعه و آزمایش نشأت گرفته است.
تاریخچه و روند توسعه VAR
۱. شروع ایده:
ایده استفاده از فناوری برای کمک به داوران، اولین بار در دهه ۱۹۷۰ مطرح شد، اما عملی‌سازی آن تا اوایل قرن ۲۱ به دلیل محدودیت‌های فناوری ممکن نشد.
۲. آغاز توسعه رسمی:
اولین طرح رسمی سیستم VAR در سال ۲۰۱۰ توسط اتحادیه فوتبال هلند (KNVB) ارائه شد. این اتحادیه با همکاری فیفا شروع به آزمایش سیستم کرد.
پروژه‌ای به نام "Referee Assistance Program" (برنامه کمک به داوران) توسط KNVB و با نظارت فیفا به صورت رسمی آغاز شد.
۳. آزمایش‌ها:
آزمایش‌های اولیه در مسابقات داخلی هلند انجام شد و سپس در مسابقات بین‌المللی مانند جام جهانی باشگاه‌ها ۲۰۱۶ ادامه یافت.
۴. تصویب رسمی:
در سال ۲۰۱۸، هیئت بین‌المللی فوتبال (IFAB) که نهاد قانون‌گذاری فوتبال است، پس از بررسی موفقیت آزمایش‌ها، استفاده رسمی از سیستم VAR را تصویب کرد. این تصمیم راه را برای استفاده گسترده آن در جام جهانی ۲۰۱۸ روسیه و دیگر رقابت‌ها هموار کرد.
سازمان‌های کلیدی مرتبط:
KNVB (اتحادیه فوتبال هلند): نقش اصلی در توسعه اولیه و آزمایش سیستم داشت.
IFAB: قوانین مربوط به استفاده از VAR را تصویب و تنظیم کرد.
فیفا: پشتیبان و ناظر بر اجرای سیستم در مسابقات بین‌المللی بود.
نتیجه‌گیری:
سیستم VAR محصول تلاش گروهی از نهاد‌ها و افراد در حوزه فوتبال و فناوری است و نمی‌توان آن را به یک شخص یا مخترع خاص نسبت داد. این فناوری نمادی از پیشرفت‌های جمعی در ورزش برای بهبود عدالت در بازی‌ها است.
ویژگی‌های فنی سیستم VAR چیست؟
سیستم VAR (کمک‌داور ویدئویی) به مجموعه‌ای از تجهیزات فنی پیشرفته و زیرساخت‌های فناوری نیاز دارد تا بتواند صحنه‌های بازی را با دقت بالا بررسی کند. این ویژگی‌های فنی برای اطمینان از دقت، سرعت، و شفافیت تصمیم‌گیری طراحی شده‌اند.
ویژگی‌های فنی سیستم VAR
۱. دوربین‌های پیشرفته:
تعداد زیاد دوربین‌ها: ورزشگاه‌ها به چندین دوربین با زاویه‌های مختلف مجهز می‌شوند که تمام نقاط زمین را پوشش می‌دهند.
دوربین‌های مخصوص آفساید: دوربین‌های با فریم‌ریت بالا و موقعیت‌یابی دقیق برای تحلیل موقعیت آفساید.
کیفیت بالا: دوربین‌ها تصاویر را با کیفیت Full HD یا ۴ K ثبت می‌کنند تا جزئیات به وضوح دیده شوند.
۲. زیرساخت نرم‌افزاری پیشرفته:
سیستم بازپخش ویدیویی: نرم‌افزار‌هایی که امکان بازبینی لحظه‌ای صحنه‌ها با سرعت آهسته (Slow Motion) و از زوایای مختلف را فراهم می‌کنند.
خطوط مجازی آفساید: برای تشخیص دقیق آفساید، از نرم‌افزار‌هایی استفاده می‌شود که خطوط مجازی روی تصویر ایجاد می‌کنند.
تحلیل خودکار: برخی سیستم‌ها از هوش مصنوعی برای تحلیل سریع صحنه‌ها استفاده می‌کنند.
۳. اتاق VAR:
محیط کنترل: اتاقی مجهز به چندین نمایشگر برای نمایش زنده تصاویر از زوایای مختلف.
ارتباط مستقیم: ارتباط صوتی و تصویری بی‌وقفه بین تیم VAR و داور اصلی زمین.
چیدمان حرفه‌ای: دسترسی سریع داوران ویدئویی به تمامی اطلاعات و صحنه‌های بازی.
۴. ارتباطات بی‌سیم:
هدست‌های داوران: ارتباط بی‌سیم بین داور زمین و تیم VAR با استفاده از هدست‌های مجهز به فناوری کاهش نویز.
شبکه بی‌وقفه: سیستم به شبکه‌های پایدار و پرسرعت برای ارسال و دریافت داده‌ها نیاز دارد.
۵. زیرساخت زمین بازی:
مانیتور کنار زمین: یک نمایشگر بزرگ در کنار زمین برای بازبینی صحنه‌ها توسط داور.
دوربین‌های خط دروازه: برای تشخیص عبور توپ از خط دروازه به طور دقیق.
۶. ویژگی‌های امنیتی:
ضبط مداوم: تمامی تصاویر به صورت مداوم ذخیره می‌شوند تا در صورت نیاز، برای بازبینی مجدد مورد استفاده قرار گیرند.
سیستم پشتیبان: وجود تجهیزات اضافی برای جلوگیری از اختلال در عملکرد سیستم.
۷. پشتیبانی فناوری‌های مکمل:
GLT (Goal Line Technology): برای تشخیص عبور توپ از خط دروازه.
هوش مصنوعی و یادگیری ماشین: برای تجزیه و تحلیل سریع‌تر صحنه‌ها و ارائه پیشنهادات دقیق.
مزایا و اهمیت ویژگی‌های فنی
این ویژگی‌های فنی باعث می‌شوند:
دقت و صحت تصمیم‌ها افزایش یابد.
زمان بازبینی صحنه‌ها کاهش پیدا کند
خطا‌های انسانی به حداقل برسند.
عدالت در بازی‌ها بیشتر تضمین شود.
چالش‌ها:
هزینه بالا برای نصب و نگهداری تجهیزات.
نیاز به آموزش داوران برای استفاده صحیح از فناوری.
بیشتر بخوانید:بوی دردسر تازه از باشگاه استقلال به مشام می‌رسد
سیستم VAR با این زیرساخت‌های فنی به یکی از فناوری‌های پیشرفته و پرهزینه در ورزش فوتبال تبدیل شده است.
پیشروترین کشور‌ها در استفاده از سیستم VAR کدام کشور‌ها هستند؟
کشور‌های مختلف جهان با توجه به زیرساخت‌های فوتبالی و تمایل به استفاده از فناوری، در پذیرش و اجرای سیستم VAR پیشرو بوده‌اند. برخی از این کشور‌ها به دلیل سرمایه‌گذاری‌های کلان و زیرساخت‌های قوی، در توسعه و به‌کارگیری VAR پیشگام بوده‌اند. در زیر، به پیشروترین کشور‌ها در استفاده از این فناوری اشاره می‌شود:
۱. هلند (Netherlands)
دلیل پیشرو بودن:
اتحادیه فوتبال هلند (KNVB) نخستین بار در سال ۲۰۱۰ توسعه VAR را آغاز کرد.
آزمایش‌های اولیه این فناوری در لیگ هلند (Eredivisie) انجام شد.
نقش:
هلند به عنوان کشوری که ایده VAR را مطرح کرد، در تاریخچه این فناوری نقشی کلیدی داشته است.
۲. آلمان (Germany)
زمان شروع:
بوندس‌لیگا (لیگ فوتبال آلمان) از فصل ۲۰۱۷/۲۰۱۸ استفاده از VAR را آغاز کرد.
ویژگی‌ها:
سیستم VAR در آلمان به دلیل دقت در اجرای قوانین و کاهش اشتباهات داوری شناخته می‌شود.
آلمان در هماهنگی بین اتاق VAR و داور زمین بسیار موفق بوده است.
۳. ایتالیا (Italy)
زمان شروع:
سری آ (Serie A) از فصل ۲۰۱۷/۲۰۱۸ سیستم VAR را به طور رسمی پیاده‌سازی کرد.
ویژگی‌ها:
لیگ ایتالیا به دلیل استفاده از فناوری‌های پیشرفته و تحلیل دقیق صحنه‌ها یکی از بهترین نمونه‌ها در استفاده از VAR است.
۴. اسپانیا (Spain)
زمان شروع:
لالیگا از فصل ۲۰۱۸/۲۰۱۹ سیستم VAR را اجرا کرد.
ویژگی‌ها:
VAR به کاهش بحث‌های داوری در این لیگ کمک شایانی کرده است.
اسپانیا در ترکیب VAR با فناوری‌های دیگر مانند خط دروازه (GLT) پیشرو بوده است.
۵. انگلستان (England)
زمان شروع:
لیگ برتر انگلیس (Premier League) از فصل ۲۰۱۹/۲۰۲۰ به سیستم VAR مجهز شد.
چالش‌ها:
استفاده از VAR در انگلیس با چالش‌های زیادی همراه بود، اما به مرور زمان بهبود یافت.
ویژگی‌ها:
تمرکز بر شفافیت در تصمیم‌گیری و استفاده از خطوط آفساید دقیق.
۶. برزیل (Brazil)
زمان شروع:
سری آ برزیل اولین لیگ در آمریکای جنوبی بود که در سال ۲۰۱۸ سیستم VAR را به کار گرفت.
ویژگی‌ها:
اجرای VAR در مسابقات بین‌المللی و لیگ داخلی به شکل گسترده.
۷. آمریکا (USA)
زمان شروع:
لیگ فوتبال حرفه‌ای آمریکا (MLS) از سال ۲۰۱۷ سیستم VAR را اجرا کرد.
ویژگی‌ها:
یکی از اولین لیگ‌های خارج از اروپا که VAR را پذیرفت.
استفاده گسترده از فناوری برای ارتقاء تجربه تماشاگران.
۸. فرانسه (France)
زمان شروع:
لیگ ۱ فرانسه (Ligue ۱) از فصل ۲۰۱۸/۲۰۱۹ سیستم VAR را معرفی کرد.
ویژگی‌ها:
هماهنگی مؤثر بین داوران زمین و کمک‌داوران ویدئویی.
کشور‌های دیگر:
ژاپن: لیگ J۱ به عنوان یکی از لیگ‌های آسیایی که از فناوری VAR استفاده می‌کند.
چین: به دلیل سرمایه‌گذاری‌های کلان، VAR را در لیگ خود به کار گرفته است.
کشور‌های آفریقایی: جام ملت‌های آفریقا (AFCON) نیز از VAR در مراحل حساس استفاده می‌کند.
کشور‌هایی مانند هلند، آلمان، ایتالیا، و اسپانیا در اروپا و برزیل و آمریکا در سایر قاره‌ها، پیشروترین کشور‌ها در استفاده از سیستم VAR هستند. این کشور‌ها با سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌های پیشرفته، نقش مهمی در بهبود عدالت در فوتبال داشته‌اند.