اقتصاد۲۴ـ شیوا سپهری: وقتی به دنیای اقتصاد فکر می‌کنیم، اغلب تصوراتی پویا از بازارهای مالی پرشور، شرکت‌های بزرگ بین‌المللی، و تولیدات گسترده صنعتی در ذهن شکل می‌گیرد. اما در این میان، نیمی از نیروی محرک پویای اقتصاد جهانی، یعنی زنان، در سایه‌هایی مبهم مانده‌اند که گاه به‌دلیل موانع فرهنگی پیچیده، تاریخی پیچ‌درپیچ یا اجتماعی پنهان‌شده است. این مطلب نقش زنان را در اقتصاد بررسی می‌کند و نشان می‌دهد چگونه قدرت‌های نهفته آنان می‌تواند دنیای اقتصادی ما را دگرگون سازد.
زنان: نیمی از معمای توسعه اقتصادی
تصور کنید که اقتصادی پرنشاط را با تنها نیمی از ظرفیت ذاتی‌اش اداره کنیم. آیا انتظار رشد و پیشرفت می‌توان داشت؟ همین استعاره به‌خوبی جایگاه فعلی زنان را در اقتصاد جهانی نشان می‌دهد. زنان، با توانمندی‌های چندگانه، خلاقیت ذاتی، و دیدگاه‌های نوآورانه به مسائل، می‌توانند نقشی کلیدی در شتاب‌بخشیدن به روند توسعه ایفا کنند. اما چرا این ظرفیت هنوز به‌طور کامل بهره‌ور نشده است؟
اقتصاد بدون زنان ناقص است
گزارش‌های بین‌المللی نشان می‌دهد که مشارکت زنان در نیروی کار جهانی به‌طور متوسط ۴۸ درصد است، در حالی که این رقم برای مردان حدود ۷۵ درصد است. این آمار گویای حقیقت تلخی است: شکاف جنسیتی هنوز هم نیروی محرک اقتصاد جهانی را ناقص می‌کند.
اگر تمام زنان در سن کار به اندازه مردان به عنوان نیروی کار فعال شوند، می‌توان تا ۲۸ تریلیون دلار به اقتصاد جهانی افزود. این رقم نه‌تنها نشان‌دهنده قدرت زنان است، بلکه پیام‌آور فرصتی برای بازسازی ساختارهای اقتصادی است.
بخش‌های زنانه‌تر اقتصاد کدام است؟
از آموزش گرفته تا سلامت و مشاوره، زنان همواره نقشی حیاتی در مشاغل مرتبط با ارتباطات انسانی داشته‌اند. این بخش‌ها، با تاکید بر همدلی و توانایی‌های بالای ارتباطی، با مهارت‌ها و توانایی‌های طبیعی بسیاری از زنان تطابق دارد.
بیشتر بخوانید: نقش آموزش در توسعه اقتصادی چیست؟
ستون خاموش اقتصاد کشورهای در حال توسعه: زنان در کشورهای در حال توسعه، اغلب به‌عنوان ستون اصلی کشاورزی شناخته می‌شوند. با وجود نقش اساسی در تولید غذا، دسترسی آن‌ها به منابع مهم مانند زمین، فناوری‌ها و امکانات مالی هنوز محدود است. ظهور زنان در عرصه‌های فناوری نشان از تحول عمیقی دارد. زنان کارآفرین و مبتکر در این حوزه، با استفاده از دیدگاه‌های تازه، آینده‌ای متفاوت برای اقتصاد دیجیتال خواهند ساخت.
زنان و اقتصادی انسان‌مدارتر
اقتصاد همواره تنها در آمارها خلاصه نمی‌شود. حضور زنان در نیروی کار، نه‌تنها باعث افزایش درآمد خانواده‌ها می‌شود، بلکه پویایی‌های اجتماعی تازه‌ای را نیز پدید می‌آورد. زنان، با رویکردی که مبتنی بر همکاری، توجه به جزئیات و ایجاد توازن است، می‌توانند اقتصاد را در مسیری انسان‌مدارانه‌تر هدایت کنند.
موانع پیشرفت در مسیر زنان
با وجود ظرفیت فراوان زنان، موانعی همچنان راه آنان را دشوار می‌سازد. مسئولیت‌های خانوادگی و مراقبت از فرزندان بیشتر بر دوش زنان است، که فرصت‌های شغلی آن‌ها را محدود خواهد کرد. در بسیاری از جوامع، هنوز باورهایی به چشم می‌خورد که نقش اقتصادی زنان را به حاشیه می‌راند. در جهان مجازی، زنان در بسیاری از مناطق به اینترنت، دانش فناوری و ابزارهای دیجیتال دسترسی کافی ندارند.
راهبردهایی برای حضور زنان در اقتصاد
برای اینکه اقتصاد جهانی بتواند ظرفیت کامل خود را به کار گیرد، باید زنان در محور تصمیم‌گیری‌ها قرار گیرند. در این راستا، راهبردهای کلیدی زیر مدنظر است:
آموزش و توانمندسازی: آموزش در زمینه‌های مختلف، می‌تواند زنان را به افرادی موفق در آینده تبدیل کند.
حمایت از کسب و کارهای زنان: زنان کارآفرین با ایده‌های نوآورانه‌ای که دارند، مشاغل تازه‌ای را راه‌اندازی می‌کنند که اقتصاد منطقه و جهان را قوی‌تر می‌کند.
ایجاد توازن بین زندگی و کار: سیاست‌هایی مانند مرخصی زایمان، انعطاف‌پذیری در کار، و حمایت از مراقبت از فرزندان، می‌تواند مشارکت زنان را افزایش دهد.
داستان‌های موفقیت زنان در اقتصاد
هرچند تاریخ، زنان را گاهی نادیده گرفته است، اما داستان‌های موفقیت آن‌ها الهام‌بخش نسل‌های بعدی است. جاسینتا آردرن، نخست‌وزیر سابق نیوزیلند با ترکیب مدیریت اقتصادی و سیاست‌های انسانی، نشان داد زنان می‌توانند در سخت‌ترین شرایط بهترین تصمیمات را بگیرند.
مایا آنجلو، شاعر، نویسنده و فعال اجتماعی با هنر و فرهنگ خود به جامعه الهام بخشید و اقتصاد خلاق را ارتقا داد. در دنیای دیجیتال، زنانی مانند شریل سندبرگ نشان دادند که خلاقیت و رهبری می‌توانند موانع را بشکنند.
آیا اقتصاد بدون زنان دوام می‌آورد؟
دنیای امروز در مکانی حساس قرار دارد. بحران‌های مختلف اجتماعی و محیط‌زیستی نیازمند راه‌حل‌های تازه‌ای است. زنان با دیدگاه‌های متفاوت و توانایی‌های ویژه‌ای که دارند، می‌توانند کلید حل بسیاری از مشکلات باشند. اما سؤال اساسی این است که آیا جوامع آماده‌اند تا از این ظرفیت عظیم استفاده کنند؟
سخن آخر
نقش زنان در اقتصاد چیزی فراتر از ارقام و آمار است. این یک انقلاب اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی است که می‌تواند جهان را به مکان بهتری تبدیل کند. اقتصادی که زنان را در مرکز توجه قرار دهد، هم قوی‌تر خواهد بود و هم انسانی‌تر، متعادل‌تر و پایدارتر. آینده‌ای است که ارزش ساختن دارد.