اقتصاد۲۴- سرطان مری یکی از انواع سرطانهایی است که در بافتهای مری ایجاد میشود. مری لولهای است که غذا و مایعات را از دهان به معده منتقل میکند. این عضو از بدن به طول تقریباً ۲۵ سانتیمتر در پشت قفسه سینه قرار دارد و بهعنوان یک لوله ماهیچهای عمل میکند که از حرکتهای پیچشی برای انتقال غذا به معده استفاده میکند.
علائم اولیه ابتلا به سرطان مری چیست؟
علائم اولیه سرطان مری ممکن است بهطور مشخص و واضح ظاهر نشوند، بهویژه در مراحل اولیه بیماری. با این حال، زمانی که سرطان پیشرفت میکند، علائمی ممکن است بروز پیدا کنند که نشاندهنده وجود مشکل در مری باشند. برخی از علائم اولیه که میتوانند نشاندهنده سرطان مری باشند عبارتند از:
مشکل در بلعیدن (دیسفاژی):
این شایعترین علامت اولیه است که افراد مبتلا به سرطان مری ممکن است تجربه کنند. در ابتدا، ممکن است احساس کنید که غذا یا مایعات به سختی از گلو عبور میکنند یا گیر کردهاند. این مشکل معمولاً ابتدا با غذاهای سفتتر مانند گوشت یا نان شروع میشود، اما در مراحل بعدی ممکن است حتی بلع مایعات هم مشکلساز شود.
سوزش سر دل (ریفلاکس معده):
برخی افراد ممکن است سوزش سر دل یا احساس سوزش در قفسه سینه را تجربه کنند. این نشانه میتواند به دلیل بازگشت اسید معده به مری باشد، که در بیماریهای معده مانند گاستروانتریتی ریفلاکس (GERD) رایج است. این وضعیت ممکن است زمینهساز سرطان آدنوکارسینوم مری شود.
کاهش وزن غیرمنتظره:
کاهش وزن بدون دلیل مشخص یکی دیگر از علائم هشداردهنده سرطان مری است. این کاهش وزن ممکن است به دلیل دشواری در بلعیدن غذا و کاهش اشتها باشد.
درد یا ناراحتی در قفسه سینه:
افراد مبتلا به سرطان مری ممکن است درد یا فشار در ناحیه قفسه سینه احساس کنند. این درد ممکن است به دلیل رشد تومور در مری یا فشار آن بر سایر اعضای مجاور ایجاد شود.
بیشتر بخوانید:فواید باورنکردنی کدو حلوایی
خسخس سینه یا سرفه مداوم:
یکی از علائم میتواند سرفه مداوم، بهویژه در شب باشد. این سرفهها ممکن است ناشی از تحریک مری یا درگیری ریهها با سرطان باشد.
تغییر در صدای فرد:
گاهی اوقات، سرطان مری میتواند به اعصاب اطراف مری فشار بیاورد و باعث تغییراتی در صدا یا گرفتگی صدا شود.
حس گیر کردن غذا در گلو یا سینه:
بعضی افراد مبتلا به سرطان مری احساس میکنند که غذا یا مایعات در مری گیر کرده و این مشکل بهویژه در هنگام خوردن غذاهای سخت یا حجیم قابل توجه است.
در مراحل ابتدایی، این علائم میتوانند به دلایل دیگری نیز ایجاد شوند و به همین دلیل تشخیص دقیق و بهموقع بسیار مهم است. به همین دلیل، اگر فردی علائمی مانند مشکل در بلعیدن، کاهش وزن ناگهانی یا سوزش مداوم سر دل را تجربه کند، باید به پزشک مراجعه کند تا ارزیابی دقیقتری انجام شود.
خوراکیهای مفید برای پیشگیری از ابتلا به سرطان مری
در حال حاضر هیچ خوراکی یا رژیمی به طور قطعی نمیتواند از ابتلا به سرطان مری جلوگیری کند، اما برخی تغییرات در رژیم غذایی میتوانند خطر ابتلا به این بیماری را کاهش دهند و به سلامت عمومی مری و دستگاه گوارش کمک کنند. در اینجا برخی از خوراکیهای مفید برای پیشگیری از سرطان مری آورده شدهاند:
۱. سبزیجات و میوهها
سبزیجات برگسبز مانند اسفناج، کلم، کاهو و بروکلی دارای مواد مغذی از جمله ویتامینها، مواد معدنی و آنتیاکسیدانها هستند که میتوانند به کاهش التهاب و محافظت از سلولها در برابر آسیب کمک کنند.
میوهها به ویژه میوههایی مانند پرتقال، توتها (توت فرنگی، بلوبری)، سیب و انار که سرشار از ویتامین C و آنتیاکسیدانها هستند، به تقویت سیستم ایمنی بدن و پیشگیری از آسیبهای سلولی کمک میکنند.
۲. غذاهای غنی از فیبر
مصرف غذاهای فیبردار مانند غلات کامل، حبوبات (عدس، لوبیا، نخود) و سبزیجات به بهبود عملکرد گوارشی کمک میکند و باعث کاهش خطر ابتلا به بیماریهای گوارشی و التهاب میشود که خود از عوامل خطر سرطان مری هستند.
سبزیجات و میوههای غنی از فیبر مانند کدو، هویج، گلابی، سیب و آووکادو نیز کمک به هضم و سلامت مری میکنند.
۳. غذاهای غنی از ویتامین E
ویتامین E یک آنتیاکسیدان قوی است که میتواند به حفاظت از سلولها در برابر آسیبهای اکسیداتیو کمک کند. مغزها (بادام، فندق، گردو) و دانهها (دانه آفتابگردان، دانه کدو) منابع خوبی از ویتامین E هستند.
روغن زیتون هم به دلیل داشتن آنتیاکسیدانها و چربیهای سالم، برای کاهش التهاب و پیشگیری از آسیبهای سلولی مفید است.
۴. غذاهای غنی از فلاونوئیدها
چای سبز یکی از منابع عالی فلاونوئیدها است. این ترکیبات به کاهش التهاب و جلوگیری از رشد سلولهای سرطانی کمک میکنند.
توتها (توت فرنگی، بلوبری، تمشک) و سیب منابع خوبی از فلاونوئیدها هستند.
همچنین پیاز و سیر سرشار از ترکیبات فیتوشیمیایی (مشتقات گیاهی) هستند که میتوانند با کاهش التهاب و مبارزه با رادیکالهای آزاد از سرطانها پیشگیری کنند.
۵. غذاهای سرشار از بتاکاروتن
سبزیجات نارنجی و زرد مانند هویج، کدو تنبل و فلفل قرمز سرشار از بتاکاروتن هستند که یک نوع آنتیاکسیدان است و ممکن است در پیشگیری از سرطانهای مختلف، از جمله سرطان مری موثر باشد.
سبزیجات برگ سبز مانند اسفناج و کلم بروکلی هم دارای مقادیر خوبی از بتاکاروتن هستند.
۶. غذاهای ضد التهابی
ادویهها و گیاهان مانند زنجبیل، turmeric (زردچوبه) و سیر خواص ضد التهابی دارند که میتوانند به کاهش التهاب در مری و سایر بخشهای بدن کمک کنند.
زردچوبه بهویژه حاوی کورکومین است که یک ترکیب ضد التهابی و آنتیاکسیدانی قوی است.
۷. پروتئینهای سالم
پروتئینهای کم چرب مانند ماهی (بهویژه ماهیهای چرب مانند سالمون، که منابع خوبی از اسیدهای چرب امگا-۳ هستند) و مرغ میتوانند به تقویت سیستم ایمنی بدن کمک کنند.
مصرف حبوباتی مانند عدس و نخود نیز گزینههای خوبی برای جایگزینی گوشتهای پرچرب و افزایش مصرف پروتئینهای گیاهی است.
۸. چربیهای سالم
مصرف چربیهای سالم مانند چربیهای امگا-۳ موجود در ماهیهای چرب، گردو، و بذر کتان میتواند به کاهش التهاب و بهبود سلامت قلب و عروق کمک کند، که میتواند بر کاهش خطر سرطان مری تأثیر بگذارد.
۹. رژیم غذایی با نمک و شکر کم
مصرف کم نمک و شکر میتواند به کاهش التهاب و پیشگیری از مشکلات گوارشی کمک کند. مصرف زیاد نمک بهویژه در غذاهای فرآوریشده میتواند منجر به تحریک بافتهای مری و افزایش خطر ابتلا به سرطان شود.
نکات بیشتر:
اجتناب از مصرف زیاد الکل: مصرف الکل بهویژه در مقادیر زیاد میتواند خطر ابتلا به سرطان مری را افزایش دهد. کاهش مصرف الکل به پیشگیری از این بیماری کمک میکند.
سیگار نکشید: سیگار کشیدن یکی از عوامل خطر اصلی برای سرطان مری است. ترک سیگار میتواند تأثیر قابل توجهی در کاهش خطر ابتلا به این بیماری داشته باشد.
به طور کلی، رژیم غذایی غنی از مواد مغذی، فیبر، آنتیاکسیدانها، و چربیهای سالم میتواند به بهبود سلامت کلی بدن کمک کند و خطر ابتلا به سرطان مری و سایر بیماریهای مزمن را کاهش دهد. همچنین، انجام تغییرات در سبک زندگی مانند ترک سیگار و کنترل مصرف الکل نیز بسیار مهم است.
چه خوراکیهایی باعث تشدید سرطان مری میشود؟
مصرف برخی خوراکیها و عادات غذایی میتواند خطر ابتلا به سرطان مری را افزایش دهد یا علائم آن را تشدید کند. این غذاها و نوشیدنیها معمولاً به دلیل تحریک یا آسیب به بافتهای مری، التهاب، یا ایجاد شرایطی که به رشد سلولهای سرطانی کمک میکنند، میتوانند به پیشرفت بیماری منجر شوند.
در اینجا برخی از خوراکیها و عادات غذایی که میتوانند باعث تشدید سرطان مری شوند، آورده شده است:
۱. الکل
مصرف زیاد الکل یکی از عوامل خطر اصلی برای سرطان مری است، به ویژه نوع سرطان سلول سنگفرشی (Squamous Cell Carcinoma). الکل میتواند به بافتهای مری آسیب برساند و همچنین به طور مستقیم سلولهای سرطانی را تحریک کند.
ترکیب الکل با سیگار نیز خطر ابتلا به سرطان مری را به طور چشمگیری افزایش میدهد.
۲. سیگار و دخانیات
مصرف سیگار و سایر محصولات دخانیاتی نه تنها عامل اصلی سرطان مری است، بلکه همچنین باعث التهاب، آسیب به سلولها و کاهش قدرت ترمیم بافتها میشود. سیگار کشیدن باعث تشدید سرطان مری میشود و در کنار مصرف الکل این خطر را بیشتر میکند.
۳. غذاهای پرچرب و فرآوریشده
غذاهای چرب (به ویژه چربیهای ترانس) و غذاهای فرآوریشده مانند انواع فستفود، غذاهای سرخکردنی و خوراکیهای بستهبندیشده که حاوی مواد شیمیایی و نگهدارنده هستند، میتوانند به افزایش التهاب در بدن و تحریک رشد سلولهای سرطانی کمک کنند.
همچنین، مصرف بیش از حد چربیهای اشباع شده ممکن است باعث ایجاد شرایطی مانند چاقی شود که خود به عنوان یک عامل خطر برای سرطان مری به ویژه نوع آدنوکارسینوم شناخته میشود.
۴. غذاهای داغ (گرم)
مصرف غذاهای بسیار داغ یا نوشیدنیهایی که دمای بالایی دارند، میتواند باعث تحریک و آسیب به پوشش داخلی مری شود. تحقیقات نشان میدهند که مصرف مداوم غذا و نوشیدنیهای داغ میتواند خطر ابتلا به سرطان مری را افزایش دهد، به ویژه نوع سرطان سلول سنگفرشی.
غذاهایی مانند سوپهای داغ، چای و قهوه با دمای بسیار بالا میتوانند به بافتهای مری آسیب بزنند.
۵. غذاهای شور و نمکدار
مصرف زیاد نمک و غذاهای شور مانند چیپس، ترشیها، سوسیس و کالباس، میتواند به تحریک بافتهای مری و افزایش خطر سرطان کمک کند. نمک زیاد همچنین میتواند باعث سوزش معده و مشکلات گوارشی مانند ریفلاکس معده به مری (GERD) شود که یکی از عوامل خطر سرطان آدنوکارسینوم مری است.
۶. غذاهای پر شکر و شیرینیجات
شیرینیجات، شکلات، نوشیدنیهای شیرین و غذاهای پرشکر به طور مستقیم با چاقی و دیابت مرتبط هستند. چاقی و دیابت به ویژه میتوانند خطر ابتلا به سرطان آدنوکارسینوم مری را افزایش دهند.
مصرف زیاد قند همچنین باعث افزایش التهاب در بدن و اختلال در عملکرد سیستم ایمنی میشود که میتواند باعث تشدید روند بیماری شود.
۷. غذاهای حاوی نیتراتها و نیتریتها
غذاهای فرآوریشده و گوشتهای دودی یا شور مانند سوسیس، کالباس، بیکن و گوشتهای خشک شده حاوی نیتراتها و نیتریتها هستند که در بدن به ترکیبات نیتروزامینی تبدیل میشوند. این ترکیبات میتوانند سرطانزای قوی باشند و احتمال ابتلا به سرطانهای گوارشی، از جمله سرطان مری را افزایش دهند.
۸. غذاهای حاوی مواد شیمیایی و افزودنیهای مصنوعی
برخی از مواد افزودنی مانند نگهدارندهها و رنگهای مصنوعی که در غذاهای بستهبندیشده و فرآوریشده یافت میشوند، میتوانند به ایجاد التهاب و آسیب به سلولهای بدن کمک کنند. مواد شیمیایی که به مواد غذایی افزوده میشوند، میتوانند منجر به تغییرات در DNA سلولها شوند و در نتیجه رشد سلولهای سرطانی را تحریک کنند.
۹. غذاهای سرخشده و دارای هیدروکربنهای آروماتیک چندحلقهای (PAHs)
غذاهای سرخشده یا گریلشده، به ویژه گوشتهایی که در دمای بالا پخته میشوند، میتوانند هیدروکربنهای آروماتیک چندحلقهای (PAHs) تولید کنند. این ترکیبات سرطانزا هستند و ممکن است به آسیب DNA و رشد سلولهای سرطانی کمک کنند.
۱۰. کافئین (به میزان زیاد)
نوشیدنیهای کافئیندار مانند قهوه و نوشابهها میتوانند باعث تحریک و افزایش ترشح اسید معده شوند که در صورت برگشت اسید به مری (ریفلاکس) میتواند به تشدید علائم سرطان مری کمک کند. اگرچه کافئین بهطور مستقیم عامل سرطان نیست، اما میتواند شرایطی را ایجاد کند که خطر ابتلا به آن را افزایش دهد.
۱۱. غذاهای حاوی آسپارتام و سایر شیرینکنندههای مصنوعی
برخی از شیرینکنندههای مصنوعی مانند آسپارتام ممکن است به تحریک بافتهای داخلی بدن و افزایش التهاب کمک کنند. تحقیقات درباره تأثیر این مواد هنوز در حال بررسی است، اما برخی مطالعات نشان دادهاند که مصرف این مواد میتواند با افزایش خطر بیماریهای مختلف از جمله سرطان ارتباط داشته باشد.
نکات تکمیلی:
کنترل وزن و رژیم غذایی متعادل بسیار مهم است. چاقی یک عامل خطر قابل توجه برای سرطان مری است، به ویژه سرطان آدنوکارسینوم.
حفظ سلامت دستگاه گوارش و جلوگیری از بیماریهایی مانند ریفلاکس معده به مری (GERD) که از عوامل خطر اصلی سرطان مری هستند، باید در اولویت قرار گیرد.
در مجموع، مصرف غذاهای سالم، غنی از فیبر، و آنتیاکسیدانها همراه با پرهیز از غذاهای مضر میتواند به کاهش خطر ابتلا به سرطان مری کمک کند. همچنین، تغییرات در سبک زندگی مانند ترک سیگار و محدود کردن مصرف الکل نیز تأثیر زیادی در پیشگیری از این بیماری دارند.
چگونه به فرد مبتلا به سرطان مری کمک کنیم؟
مساعدت به فرد مبتلا به سرطان مری، هم از نظر جسمی و هم از نظر روحی، میتواند تأثیر زیادی بر روند درمان و بهبود کیفیت زندگی او داشته باشد. در اینجا چندین روش وجود دارد که میتواند به فرد مبتلا به سرطان مری کمک کند:
۱. پشتیبانی عاطفی و روانی
گوش دادن و همدلی: یکی از مهمترین چیزهایی که میتوانید برای یک فرد مبتلا به سرطان مری انجام دهید، شنیدن و همراهی با او است. سرطان میتواند به شدت از نظر روانی فرد را تحت فشار قرار دهد و داشتن یک نفر که به او توجه کند، احساس امنیت و آرامش ایجاد میکند.
حمایت از تصمیمات درمانی: در صورتی که فرد بخواهد در مورد درمانهای مختلف مشورت کند، میتوانید از او حمایت کنید تا تصمیمات درمانی بهتری بگیرد. این کار به فرد کمک میکند که احساس نکند به تنهایی با مشکلات روبهرو است.
کمک به مقابله با اضطراب و افسردگی: افراد مبتلا به سرطان ممکن است دچار اضطراب، افسردگی یا احساس ناامیدی شوند. حمایت روانی یا حتی مراجعه به مشاور میتواند کمککننده باشد.
حضور در جلسات درمانی: اگر فرد تمایل داشته باشد، میتوانید او را در جلسات درمانی همراهی کنید تا احساس تنهایی نکند.
۲. مراقبتهای جسمی و پشتیبانی از درمان
تسهیل در رفت و آمد به بیمارستان و کلینیکها: درمانهای سرطان مری ممکن است شامل شیمیدرمانی، رادیوتراپی یا جراحی باشد که نیاز به مراجعه مکرر به بیمارستان دارد. کمک به فرد در زمینه حمل و نقل و هماهنگی برای مراجعه به پزشک میتواند مفید باشد.
کمک به تغذیه و مدیریت علائم:
افراد مبتلا به سرطان مری ممکن است در بلعیدن غذا مشکل داشته باشند. در این صورت، تهیه غذاهای نرم و قابل بلع مانند سوپها، پورهها و اسموتیها میتواند مفید باشد.
همچنین، توجه به رژیم غذایی ویژه با توجه به توصیههای پزشک میتواند به جلوگیری از کاهش وزن شدید و حفظ انرژی بدن کمک کند.
برخی از افراد ممکن است نیاز به تغذیه از طریق لوله معده یا تغذیه وریدی داشته باشند. اگر این نوع تغذیه مورد نیاز است، آماده کردن مواد غذایی خاص یا هماهنگی برای تحویل مواد غذایی میتواند کمککننده باشد.
مدیریت درد: درد یکی از علائم شایع در بیماران مبتلا به سرطان مری است. کمک به فرد در استفاده از داروهای مسکن یا روشهای دیگر برای کاهش درد میتواند به بهبود کیفیت زندگی او کمک کند.
۳. کمک به مدیریت مشکلات بلع (دیسفاژی)
انتخاب غذاهای مناسب: اگر فرد در بلعیدن مشکل دارد، میتوانید به او کمک کنید تا غذاهایی را انتخاب کند که راحتتر بلعیده میشوند، مانند غذاهای نرم و پورهای. در برخی موارد، استفاده از مکملهای غذایی یا اسموتیها میتواند کمک کند.
کمک به تمرینات بلع: گاهی اوقات، تمرینات بلع میتوانند به فرد کمک کنند تا قدرت بلعیدن خود را بهبود بخشد. مشاوره با پزشک یا گفتاردرمان میتواند در این زمینه مفید باشد.
۴. حمایت در مدیریت عوارض جانبی درمان
شیمیدرمانی و رادیوتراپی میتوانند عوارض جانبی مختلفی داشته باشند، از جمله تهوع، خستگی، ریزش مو و مشکلات گوارشی. برخی از روشهای کمککننده به کاهش این عوارض عبارتند از:
فراهم کردن محیطی راحت و آرام برای استراحت.
تهیه داروهای ضد تهوع (اگر توسط پزشک تجویز شده) و کمک به مدیریت سایر عوارض جانبی.
پیشنهاد فعالیتهای آرامبخش مانند مطالعه کتاب، تماشای تلویزیون یا گوش دادن به موسیقی برای کمک به کاهش استرس.
خستگی یکی از مشکلات رایج در بیماران سرطانی است. میتوانید به فرد کمک کنید تا برنامهای برای استراحت داشته باشد و به فعالیتهای روزمره کمتر فشار بیاورد.
۵. پشتیبانی در انجام فعالیتهای روزانه
افراد مبتلا به سرطان مری ممکن است به دلیل خستگی یا مشکلات جسمی دیگر نتوانند فعالیتهای روزمره خود را به راحتی انجام دهند. در این موارد، میتوانید کمک کنید تا در کارهای خانه مانند تمیز کردن، خرید یا آشپزی کمکی باشد.
بیشتر بخوانید:ماجرای خروج داروهای سرطانی از بیمارستان شریعتی
کمک در مدیریت داروها: افراد مبتلا به سرطان ممکن است داروهای مختلفی برای کنترل علائم یا درمان سرطان مصرف کنند. کمک به مدیریت صحیح داروها و یادآوری زمانهای مصرف آنها میتواند مفید باشد.
۶. کمک به حفظ روحیه و امید
حمایت از امیدواری و انگیزه: تشویق فرد به حفظ امید و انگیزه میتواند تأثیر مثبتی در روحیه او داشته باشد. تأکید بر پیشرفتهای درمانی و موفقیتهای کوچک میتواند به فرد کمک کند تا احساس کند که در حال مبارزه با بیماری است.
فعالیتهای اجتماعی و سرگرمی: تشویق فرد به مشارکت در فعالیتهای اجتماعی و تفریحی به قدر تواناییاش میتواند کمک کند تا احساس تنهایی نکند و از بهبود روحیه برخوردار شود. ممکن است فرد به ملاقات با دوستان، خانواده یا شرکت در گروههای حمایتی نیاز داشته باشد.
۷. آموزش و اطلاعرسانی
آگاهسازی در مورد بیماری: کمک به فرد برای درک بیشتر از وضعیت پزشکی خود، روند درمان، عوارض جانبی و علائم پیشرفت بیماری میتواند در کاهش اضطراب و اضطرابهای ناشی از عدم قطعیت مفید باشد. شما میتوانید همراه فرد به پزشک بروید تا اطلاعات دقیقتری کسب کنید و به او کمک کنید که تصمیمات آگاهانهتری بگیرد.
۸. حمایت در مواجهه با مسائل مالی و بیمه
هزینههای درمان سرطان میتواند فشار مالی زیادی را بر بیمار و خانواده وارد کند. کمک به فرد در دسترسی به منابع مالی، بیمه درمانی و برنامههای حمایتی اجتماعی میتواند در این زمینه بسیار مفید باشد.
۹. آمادگی برای مواجهه با مرگ و اتمام مراحل زندگی
در صورتی که وضعیت بیمار رو به وخامت باشد و درمانهای موجود مؤثر نباشند، حمایت در زمینه برنامهریزی برای مراقبتهای تسکینی (پالیاتیو) و تسهیل فرآیند تصمیمگیری درباره مراقبت در مراحل پایانی زندگی ضروری است. کمک به بیمار در این مسیر به او احساس آرامش و عزت نفس میدهد.
کمک به فرد مبتلا به سرطان مری نیاز به یک رویکرد جامع و حساس دارد که هم به جنبههای جسمی و درمانی و هم به نیازهای روانی و عاطفی او توجه کند. این افراد در مواجهه با چالشهای زیادی هستند و حمایت و همراهی شما میتواند تاثیر زیادی در بهبود کیفیت زندگی و فرآیند درمان آنان داشته باشد.