اقتصاد۲۴- خاموشی‌های اخیر و رشد نرخ ارز باعث شده تا بازار اقلام اساسی سفره مردم با التهاب رو به رو شود، مانند گران شدن روغن پخت و پز و لبنیات که متاثرازنقش آفرینی این دو بازیگر (نرخ ارز وانرژی) در قیمتشان است.
این وضعیت که در پی مشکلات مختلف اقتصادی، مدیریتی و به‌ویژه در بخش وزارت نیرو و تصمیمات نادرست اقتصادی رخ داده، تأثیرات جدی و گسترده‌ای بر زندگی روزمره مردم و توان خرید اقشار مختلف جامعه داشته است. کارشناسان اقتصادی هشدار می‌دهند که این روند، اگر هر چه زودتر به‌طور جدی مدیریت نشود، می‌تواند تبعات سنگینی برای معیشت مردم در پی داشته باشد.
مجید گودرزی، کارشناس اقتصادی و تحلیلگر بازار در گفت‌و‌گو با رکنا، در خصوص وضعیت کنونی و عوامل مؤثر بر گرانی کالا‌ها گفت: "افزایش بی‌سابقه نرخ دلار یکی از اصلی‌ترین دلایل گرانی اقلام اساسی و خوراکی‌ها در کشور است. به طور کلی، هر زمانی که ارزش پول ملی کاهش می‌یابد، هزینه واردات افزایش می‌یابد و در نهایت این فشار به تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان منتقل می‌شود.
در این وضعیت، کالا‌هایی که به‌طور عمده وارداتی هستند، با افزایش قیمت روبه‌رو می‌شوند و همین موضوع منجر به گرانی کالا‌های اساسی می‌شود.
بیشتر بخوانید: تعیین نرخ ارز به وسیله حراج
او در ادامه افزود: "اما این تنها بخشی از بحران است. مشکل اصلی زمانی شدت می‌گیرد که تأمین انرژی برای واحد‌های تولیدی و صنایع به شدت دچار بحران شده است. ما شاهد این هستیم که صنایع به‌ویژه در بخش‌های مصرف‌کننده برق و گاز، با مشکلات شدید انرژی روبه‌رو شده‌اند و این مسئله باعث کاهش تولید و در نتیجه افزایش قیمت کالا‌ها شده است. مشکلات در تأمین برق و گاز برای این صنایع به‌خصوص در فصول سرد سال، به شدت فعالیت تولیدی را تحت‌الشعاع قرار داده است. "
سیاست‌های اشتباه وزارت نیرو و تأثیر آن بر چرخ صنایع
گودرزی با انتقاد از سیاست‌های وزارت نیرو گفت: "یکی از مشکلات اساسی در زمینه تأمین انرژی صنایع، سیاست‌های نادرست و غیرعلمی در وزارت نیرو است. در دولت سیزدهم، با وجود تلاش‌هایی برای بازگشت برخی واحد‌های تولیدی به چرخه تولید، سیاست‌های اشتباهی مانند قیمت‌گذاری غیرواقعی برق و گاز برای تولیدکنندگان، باعث ایجاد مشکلات زیادی برای این واحد‌ها شده است. این سیاست‌ها عملاً به ضرر صنایع صادراتی و تولید داخلی تمام شده است.
بیشتر بخوانید:افزایش عجیب قیمت کالا‌های اساسی در دولت چهاردهم
اوادامه داد: "نرخ پایین برق و گاز، علاوه بر اینکه انگیزه برای سرمایه‌گذاری در بخش انرژی را کاهش می‌دهد، باعث ایجاد ناترازی در عرضه و تقاضای انرژی می‌شود. این در حالی است که قیمت تمام‌شده برق برای صنایع در ایران بسیار پایین‌تر از بسیاری از کشور‌های منطقه است، به طوری که این نرخ پایین موجب می‌شود که تولید در برخی صنایع دیگر صرفه اقتصادی نداشته باشد. به عنوان مثال، در صنعت فولاد که انرژی الکتریکی سهم بالایی از هزینه تولید را به خود اختصاص می‌دهد، بهای پایین برق به تولیدکنندگان ضرر می‌زند. "
ورود سیاست‌مداران به وزارت نیرو، آسیب‌های غیرقابل جبران
گودرزی در ادامه با اشاره به سیاست‌های سیاسی در وزارت نیرو و تأثیر آن بر عملکرد این وزارتخانه و صنایع مختلف گفت: "در سال‌های اخیر، متأسفانه سیاست‌های زیادی در وزارت نیرو به دلیل شبکه‌سازی‌های سیاسی اتخاذ شده است. این شبکه‌سازی‌ها نه تنها به آسیب‌های اقتصادی منجر شده، بلکه باعث شده که بسیاری از نیرو‌های متخصص و ماهر از وزارت نیرو خارج شوند یا به بیکاری پنهان دچار شوند. در نتیجه، بسیاری از پروژه‌های زیرساختی انرژی که نیاز به نیروی متخصص دارند، با مشکل روبه‌رو شده‌اند و این آسیب‌ها به‌طور مستقیم بر تولید و اقتصاد کشور تأثیر گذاشته است.
وی افزود: "متأسفانه ما شاهد بودیم که برخی از نیرو‌های ماهر و با مدارج علمی بالا که سال‌ها در این وزارتخانه مشغول به کار بودند، به‌طور ناگهانی حذف شدند و به جای آنها افرادی با مدارج پایین‌تر وارد وزارتخانه شدند. این تغییرات و تصمیمات غلط نه تنها به کاهش کیفیت خدمات وزارت نیرو منجر شد، بلکه باعث بروز مشکلات بزرگی در تأمین انرژی برای صنایع شد. "
طرح‌های اقتصادی نادرست و پیامد‌های آن برای صنایع
گودرزی در ادامه به مشکلات اقتصادی ناشی از طرح‌های غیرعملیاتی وزارت نیرو اشاره کرد و گفت: "در کنار مشکلات مدیریتی، برخی از طرح‌های اقتصادی که در وزارت نیرو تصویب شده، کاملاً غیرعملیاتی و نادرست بوده‌اند. به عنوان مثال، تصمیمات اشتباه در زمینه سیاست‌گذاری در بخش گاز و برق، باعث شده که بسیاری از صنایع نتوانند به‌طور مداوم و پایدار تولید کنند. در واقع، بسیاری از تولیدکنندگان به دلیل عدم تأمین مناسب انرژی، یا مجبور به تعطیلی خطوط تولید خود شده‌اند یا به‌شدت کاهش ظرفیت تولید داشته‌اند که این مسئله به افزایش قیمت‌ها و مشکلات معیشتی مردم دامن زده است. "
نیاز فوری به اصلاحات در سیاست‌گذاری‌های انرژی
این کارشناس اقتصادی با اشاره به وضعیت بحرانی کنونی، تأکید کرد: "برای مقابله با این بحران و کاهش قیمت‌ها، نیاز به اصلاحات فوری در سیاست‌گذاری‌های انرژی داریم. یکی از اقدامات فوری که باید انجام شود، افزایش بهره‌وری در بخش انرژی و رفع ناترازی برق و گاز است. باید قیمت‌های واقعی انرژی برای صنایع تعیین شود و از سیاست‌گذاری‌های غیرواقعی که باعث ورشکستگی تولیدکنندگان می‌شود، پرهیز کرد. همچنین باید تدابیری برای جذب نیرو‌های متخصص و کارآمد در وزارت نیرو اتخاذ شود تا از این طریق بتوان به بهبود وضعیت تأمین انرژی و تولید داخلی کمک کرد. "
بیشتر بخوانید:خبر مهم بانک مرکزی درباره کالا‌های اساسی
این گزار ش اضافه می‌کند، در شرایط کنونی، که افزایش نرخ دلار و مشکلات تأمین انرژی برای صنایع باعث افزایش شدید قیمت کالا‌های اساسی شده است، توجه به سیاست‌های اقتصادی و انرژی و اصلاحات اساسی در این حوزه‌ها از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. کارشناسان اقتصادی معتقدند که اگر این مشکلات به‌طور جدی و عاجل مدیریت نشود، فشار اقتصادی بیشتری بر مردم وارد خواهد شد و مشکلات معیشتی اقشار کم‌درآمد و متوسط شدت خواهد یافت.
برای رفع این بحران، نیاز به تصمیمات عملی، شفاف و کارآمد در بخش انرژی و اقتصادی کشور وجود دارد تا بتوان به تدریج مشکلات موجود را حل کرده و به رونق تولید و کاهش قیمت‌ها کمک کرد.