اقتصاد۲۴- برنج یک محصول پرمصرف در ایران و به‌ویژه در استان‌های شمالی ایران است که کم و زیاد شدن قیمت این محصول استراتژیک نگرانی‌هایی را برای تولیدکننده و مصرف‌کننده در پی دارد.
هر ساله بعد از برداشت محصول برنج چه کشت اول و چه رتون یا کشت دوم در فصل پاییز، فروش این محصول هم توسط کشاورزان آغاز می‌شود. کشاورزان اکثر کار‌های اقتصادی و پر خرج خود مانند جشن‌های ازدواج و عروسی و یا خرید جهیزیه و خرید خانه و ماشین و حتی سفر‌های زیارتی خود را به پاییز ماه که فصل فروش محصول کشاورزی است موکول می‌کنند.
برای همین با وارد شدن برنج نو به بازار و آغاز فروش برنج در شمال کشور آغاز ریزش قیمت این محصول نیز شروع می‌شود، اما در فصل بعدی یعنی زمستان که محصول از دست کشاورز خارج و به دستان پر طمع واسطه‌ها می‌افتد قیمت برنج هم قد می‌کشد و همزمان با قد کشیدن کمیاب هم می‌شود.
بررسی‌های میدانی در بازار‌های شمال کشور نشان می‌دهد که برنج در ارقام مختلف در چند مرحله و با چند قیمت به فروش می‌رسد. البته قیمت برنج با توجه به نوع و محل کشت و همچنین کیفیتی که این محصول دارد متغیر است.
مثلا برنج طارم محلی در اوایل برداشت یعنی مرداد ماه تقریبا ۸۵ هزار تومان به فروش می‌رسید، اما در اوایل زمستان و با خارج شدن محصول از دست کشاورز و مصرف شدن برنج توسط مصرف‌کننده و تقاضای زیاد بازار و کم شدن این محصول و طمع برخی از واسطه‌ها برای بالا بردن قیمت این محصول و دپو در انبار‌ها قیمت نیز افزایشی می‌شود.
تا جایی که قیمت طارم محلی در دی و بهمن ماه به ۱۱۰ هزار تومان در بازار هم می‌رسد. البته این افزایش تا چند مرحله هم ادامه پیدا خواهد کرد. هر چند این قیمت در شهر‌های مختلف کشور فرق دارد؛ افزایش قیمت برنج با توجه به تورم و گرانی قیمت کارگر و کود و سم و لوازم جانبی بسیار طبیعی و عادی است.
واسطه‌ها از این محصول سود کلانی به جیب می‌زنند
رضا نیری کشاورز برنج کار بابلی به تسنیم گفت: من هشت هزار متر زمین شالیزاری دارم که خودم سر این زمین آبا و اجدادیم کار می‌کنم. چون تنها هستم و پسری ندارم برای نشا و وجین و برداشت حتما باید از کارگر استفاده کنم. امسال از کارگر خانم استفاده کردم و روزی ده کارگر برای نشا کاری استخدام کردم که برای هر کارگر روزی ۷۰۰ هزار تومان پرداخت کردم کارگر مرد هم روزی یک میلیون تومان بود البته تیم چینی یا جدا کردن بوته شالی از خزانه برنج گرانترین نرخ را در بین کارگران دارد، چون در تمام طول روز باید روی صندلی تیم چینی که به لاک کتل معروف است بنشینی و خزانه را از نشا خالی کنی.
بیشتر بخوانید:کاهش بی سابقه قیمت برنج هندی در بازار امروز
این برنج کار افزود: نهاده‌های کشاورزی برای امسال تا ۵۰ درصد افزایش داشته و قیمت دستمزد کارگر هم برای مراحل کاشت داشت و برداشت تا ۳۰ درصد اضافه شده است. امسال قصد دارم از دستگاه نشاکاری استفاده کنم، چون برای کارگر باید ناهار و صبحانه و ... هم تهیه کنید که این هم دردسر‌های خاص خودش را دارد. نشا برنج را باید از بانک نشا تهیه کنم، چون نشا برای استفاده دستگاه نشا کار باید یکدست باشد و ما نمی‌توانیم در خزانه این بوته‌ها را به‌عمل بیاوریم.
نیری افزود: اگر همه این مسائل سختی که برنج به‌عمل می‌آید را در نظر بگیریم تنها کسانی که از این محصول سود کلانی به جیب می‌زنند واسطه‌ها هستند نه کشاورز زحمت کش که فقط دردسر‌های این مراحل را به دوش نحیف خود حمل می‌کند.
با کمبود برنج مواجه هستیم
سید تقی جعفری که خود از تولید کنندگان برنج و از شالیکوبی‌داران و نماینده یک شرکت زنجیره‌ای بزرگ در ایران است به تسنیم گفت: من، چون خودم هم تولیدکننده و هم خریدار برنج هستم دغدغه هر دو قشر تولیدکننده و مصرف‌کننده را از نزدیک لمس کرده‌ام؛ در شرایط اقتصادی سختی که کشور در آن قرار دارد با وفاق و همدلی باید این راه را با هم با وحدت و انسجام طی کنیم و نگذاریم دشمن از این شرایط سوء‌استفاده کند.
جعفریان افزود: همه ما باید به دولتمردان در پیشبرد اهداف نظام کمک کنیم و باید تدابیری اتخاذ کنیم که تولید کننده و مصرف کننده آسیبی نرسد جرا که کشور برای همه ایرانیان است؛ سال قبل در همین زمان همین شرکت که مخصوص تولید و خرید و بسته بندی برنج است پر بود از برنج، اما در سه ماه اخیر برنج کم شده است و ما با کمبود برنج مواجه هستیم.
این فعال اقتصادی حوزه برنج با اشاره به اینکه برنج تولید شده ولی در انبار‌ها دپو شده است افزود: باید بازرسین و کارشناسان مربوطه به میدان بیایند و علت کمبود برنج را ریشه یابی کنند. امسال در ایران هر چند با ۲۵ درصد کاهش تولید برنج مواجه بودیم ولی محصول تولید شده و اکنون ۲۰ روز است که من برای بسته‌بندی برنج دنبال برنج از هر نوع با هر قیمت هستم ولی برنج در شمال کمیاب شده است.
جعفریان در ادامه به علل افزایش قیمت برنج اشاره کرد و افزود: برخی از افراد که مشخص نیست چه کسانی هستند برای بالابردن و کم نشان دادن برنج داخلی دست به این کار می‌زنند و اینجا حتما دستگاه قضا و تعزیرات باید وارد عمل شوند و افراد خاطی که دوست دارند وضعیت کشور را جور دیگری نشان دهند دستگیر کنند.
می‌توانیم در تولید برنج خودکفا شویم
قربانزاده رئیس اتحادیه شالیکوبی‌داران شهرستان بابل هم در گفت‌و‌گو با تسنیم اظهار کرد: ما در شهرستان بابل ۴۷ هزار و ۵۰۰ هکتار شالیزاری داریم که فقط زیر کشت برنج می‌رود و ۲۵ درصد سطح تولید برنج مازندران به شهرستان بابل اختصاص دارد و با این رقم بابل رتبه نخست استان را به خود اختصاص داده است. اگر مسئولین کشور همت کنند و با کشاورز همراهی کنند ما می‌توانیم در تولید برنج خودکفا شویم.
بیشتر بخوانید:اعلام قیمت جدید برنج ایرانی و خارجی
رئیس اتحادیه شالیکوبی‌داران شهرستان بابل افزود: ما در تامین و تهیه برنج کشور در زمان کنونی هیچ مشکلی نداریم و هر فرد یا شرکتی به هر میزان برنج لازم دارد به اتحادیه ما مراجعه کند تا برنج او را تامین کنیم. وارد کردن فروشگاه‌های زنجیره‌ای به عنوان خریداران برنج کشور کار اشتباهی است، زیرا باعث کاهش قیمت برنج داخلی در کشور می‌شود. این فروشگاه‌های زنجیره‌ای اول اقدام به کاهش قیمت برنج و سپس اقدام به خرید می‌کنند. این اقدام باعث می‌شود تا داد کشاورز در بیاید.
چرا قیمت برنج افزایش یافت؟
سید‌علی‌طاهری اطاقسرا رئیس اتحادیه برنج‌فروشان بابل هم در گفت‌و‌گو با تسنیم بیان کرد:در امسال یکی از شرکت‌های بزرگ اقدام به خرید برنج در انبارمانده کرده بود که باعث افزایش قیمت برنج داخلی شد.
طاهری با بیان اینکه برخی از افراد سود جو با انبار کردن برنج باعث کمبود این محصول استراتژیک شده‌اند گفت: در یک ماه اخیر برنج به دست برخی از افراد سودجو افتاده و این افراد با انبار کردن محصول باعث کمبود آن در بازار کشور شده‌اند که امیدوارم مسئولین پیگیری و این مشکل را بر طرف کنند.
نیازمند واردات ۷۰۰ هزار تن برنج هستیم
رضا حاجی‌پور نماینده مردم آمل در مجلس هم در برنامه رادیو میزان تولید برنج کشور را ۲ میلیون و ۷۰۰ هزار تن اعلام کرده بود و افزود: از ۸۰ میلیون جمعیت ایران، ۶۰ میلیون نفر برنج مصرف می‌کنند و اگر میزان مصرف داخلی ۳ میلیون و ۴۰۰ هزار تن باشد ۲ میلیون و ۷۰۰ هزار تن در داخل تولید می‌شود و تنها ۷۰۰ هزار تن باید وارد شود.
حاجی‌پور با اشاره به اینکه کشور در خوش‌بینانه‌ترین حالت نیازمند واردات ۷۰۰ هزار تنی برنج است افزود: کشور به یک میلیون و ۷۰۰ هزار تن و یا بیشتر واردات در زمینه برنج نیاز ندارد.