اقتصاد۲۴- در دنیای امروز چاقی معضلیست که سبب بسیاری از بیماری‌هاست و مردم معمولا تلاش می‌کنند تا جای ممکن خود را از شر اضافه وزن رها کنند و مدام مراقب هستند تا از چاقی جلوگیری کنند. این موضوع شوربختانه در کودکان هم وجود دارد و در دنیای کنونی با گسترده‌شدن ابزار مدرن و به‌وجودآمدن و روزبه‌روز زیاد شدن استفاده از فضای مجازی معضل یک‌جا نشینی به‌ویژه در میان کودکان را افزایش داده است و همین موضوع در چاقی کودکان تاثیر زیادی گذاشته است.
به گزارش جامعه ۲۴، نرخ و آمار چاقی در کودکان در سراسر دنیا روبه افزایش است و تمام کشور‌های دنیا با این معضل دست به گریبانند. در این زمینه مطالعات و پژوهش‌های بسیاری انجام شده است. بر اساس یکی از آنها نزدیک به یک سوم کودکان کشور‌های حاشیه خلیج فارس ممکن است اضافه وزن داشته باشند، اما همان‌گونه‌که اشاره کردیم این مشکل در تمام دنیا وجود دارد و مختص به نقطه‌ای خاص در دنیا نیست.
چاقی کودکان نشانه چیست؟
چاقی کودکان می‌تواند نشانه‌ای از ترکیبی از عوامل ژنتیکی، محیطی، روانی و سبک زندگی باشد. این مسئله اغلب به دلیل تعادل منفی انرژی رخ می‌دهد، به این معنا که کالری مصرفی کودک بیشتر از میزان کالری سوزانده‌شده در فعالیت‌های روزانه اوست. یکی از دلایل عمده چاقی کودکان، تغذیه نامناسب است. مصرف بیش از حد غذا‌های پرکالری، چرب، شیرین و فرآوری‌شده و کاهش مصرف میوه، سبزیجات و مواد مغذی سالم، تأثیر قابل توجهی بر وزن کودک دارد. علاوه بر این، کمبود فعالیت بدنی و افزایش زمان نشستن پشت میز، تماشای تلویزیون یا بازی با دستگاه‌های الکترونیکی، زمینه‌ساز چاقی می‌شود.
نقش عوامل ژنتیکی را نیز نباید نادیده گرفت. کودکان دارای والدین چاق بیشتر در معرض خطر چاقی هستند، زیرا هم الگو‌های رفتاری مشابهی دارند و هم ممکن است از نظر بیولوژیکی مستعد ذخیره چربی بیشتر باشند. همچنین، عوامل روانی و اجتماعی مانند استرس، اضطراب، فشار‌های محیطی یا خانوادگی می‌توانند باعث افزایش اشتها یا خوردن احساسی شوند.
محیط خانوادگی و اجتماعی نیز اهمیت دارد. کودکانی که در خانواده‌هایی با الگو‌های غذایی ناسالم بزرگ می‌شوند، احتمال بیشتری دارد که عادات نامناسب غذایی را یاد بگیرند. همچنین، تبلیغات مواد غذایی ناسالم و دسترسی آسان به آنها، وضعیت را بدتر می‌کند. در نهایت، شرایط پزشکی خاص یا مصرف دارو‌هایی که باعث افزایش وزن می‌شوند نیز می‌توانند به چاقی منجر شوند.
چاقی در کودکان فراتر از ظاهر است و می‌تواند نشانه مشکلات جدی‌تری باشد که در صورت عدم رسیدگی، به بیماری‌های مزمنی مانند دیابت، فشار خون بالا و مشکلات قلبی در آینده منجر می‌شود. توجه به این موضوع و اتخاذ رویکرد‌های پیشگیرانه و درمانی ضروری است.
عوامل چاقی در کودکان
رژیم غذایی نامناسب
عوامل گوناگونی در چاقی کودکان موثرند، اما اگر بخواهیم به مهم‌ترین آنها اشاره کنیم می‌توانیم رژیم غذایی پر کالری، وعده‌های غذایی بدون نظارت، کمبود حرکت و خواب را جزو آنها بنامیم.
ژنتیک
عامل مهم دیگری که در چاقی اهمیت زیادی دارد بحث ژنتیک است. فهمیدن این موضوع که چاقی در خانواده شما ژنتیک است یا خیر کار چندان دشواری نیست. کافیست به اعضای خانواده و اقوام نزدیک دقت کنید. باید بدانید ژنتیک همچنین نقش مهمی در متابولیسم و توزیع چربی در بدن دارد.
بیشتر بخوانید:چرا کودکان چاق‌تر شده‌اند؟
در مورد چاقی و اضافه وزن در کودکان مانند هر موضوع دیگر پدر و مادر نقشی اساسی دارند و این آنها هستند که باید از بروز چاقی در فرزند خود جلوگیری کنند. پدرومادر باید پیش از هر چیز فضایی آرام را در خانه به‌وجود آورند ضمن این‌که برای حرکات ورزشی و داشتن تحرک هم برنامه‌ای منظم ترتیب دهند.
نقش پدر و مادر در جلوگیری از چاقی کودکان
همان‌گونه‌که اشاره کردیم پدرومادر در زندگی فرزندان نقشی مهم و اساسی دارند و بر روی تمام زندگی آنها اثرگذارند بنابراین موضوع چاقی و نقش والدین در این میان هم چیزی نیست که بتوان آن را نادیده گرفت. پدرومادر باید آگاهی خود را بالا برند و از چاقی تعریفی درست و علمی داشته باشند و بر همان اساس برنامه غذایی سالمی را در پیش گیرند برنامه‌ای که از بروز چاقی در فرزندانشان جلوگیری می‌کند.
در واقع هر خانواده برنامه خاص خود را دارد که عوامل زیادی از جمله شناخت و فرهنگ در آن اثر فراوانی دارد. هیچ کودکی از ابتدا نمی‌داند باید چه موادی بخورد و از چه محصولات غذایی دوری کند. در این‌جا نقش پدر و مادر بسیار کلیدیست. آنها باید بتوانند با داشتن برنامه غذایی سالم و سرشار از مواد مورد نیاز بدن فرزندان و همچنین خود را به داشتن برنامه غذایی مناسب عادت دهند.
راه‌کار‌هایی برای کنترل چاقی در کودکان
جدای از تهیه وعده‌های غذایی متعادل در خانه، کاهش چربی و دوری از فست فودها، افزایش فعالیت و کاهش زمان استفاده از تلویزیون و موبایل می‌تواند گام‌های مهمی در این مورد باشد. فراموش نکنید یکی از عادات بدی که کودکان دارند خوردن غذا جلوی تلویزیون است کاری که سبب بروز چاقی در کودکان و نداشتن تمرکز در آنها می‌شود پس تا جای ممکن از انجام این کار جلوگیری کنید.
داشتن خواب کافی و منظم
یکی دیگر از عوامل در چاقی و اضافه بدن در کودکان داشتن خوابی منظم است. پژوهش‌ها نشان می‌دهند کودکانی که تا پاسی از شب بیدارند بیشتر در معرض اضافه وزن قرار دارند ضمن این‌که دچار اختلالات دیگری هم می‌شوند. بهترین ساعت خواب برای کودکان ۷ شب تا ۷ صبح است زمانی که هورمون رشد در بدن ترشح می‌شود و کودک می‌تواند خود را برای روزی پرانرژی آماده کند.
آیا فرزند من چاق است؟
یکی از موارد مهم این است که بدانیم چاقی چه تعریفی دارد و به چه کسی چاق می‌گویند. ممکن است کودکی چاق نباشد، اما دید پدرومادر نسبت به این موضوع کاملا متفاوت باشد بنابراین نسبت به این موضوع حساس باشید و دقت کنید.
چاقی کودکان از طریق شاخص توده بدنی تشخیص داده می‌شود و پس از آن پزشک معاینه فیزیکی کاملی از جمله آزمایشات قند خون، فشار خون و چربی در کبد را انجام می‌دهد. همچنین باید یک سابقه خانوادگی کامل از این کودکان گرفته شود، از جمله افرادی که بیماری قلبی عروقی، کلسترول بالا و دیابت داشته‌اند.
سخن پایانی
نکته مهم در جلوگیری از چاقی کودکان، داشتن الگویی مناسب برای زندگی و رژیم غذایی در خانواده است و همه اعضای خانواده باید از آن پیروی کنند و نه فقط کودکان. در واقع داشتن سبک زندگی سالم باید شعار خانواده باشد. هر رویکردی که در خانواده وجود دارد باید برای همه یکسان و متمرکز روی همه و به‌ویژه برای پدرومادر باشد تا بتواند تاثیرگذاری لازم روی فرزندان هم داشته باشد.