اقتصاد۲۴- زِد ۱۰ (Z-۱۰)، یک هلیکوپتر تهاجمی است که توسط گروه صنایع هواپیماسازی چانگه (CHAIG) و موسسه تحقیقات و توسعه هلیکوپتر چین (CHRDI) برای ارتش خلق چین ساخته شده است.
هلیکوپتر تهاجمی Z-۱۰ می‌تواند در ماموریت‌های ضد زره و بازدارندگی میدان نبرد مستقر شود. این هلیکوپتر همچنین می‌تواند عملیات رزمی محدود هوا به هوا را انجام دهد. این اولین هلیکوپتر تهاجمی مدرن است که توسط جمهوری خلق چین در داخل کشور طراحی و تولید شده است.
تاریخچه توسعه هلیکوپتر تهاجمی Z-۱۰
توسعه هلیکوپتر تهاجمی Z-۱۰ در اواسط دهه ۱۹۹۰ در سایت‌های موسسه تحقیقات و توسعه هلیکوپتر چین و گروه صنایع هواپیماسازی چانگه در جینگدیجن چین آغاز شد.
سکوی آزمایشی در مقیاس کامل تا پایان سال ۲۰۰۱ تکمیل شد. آزمایش‌های اولیه پرواز در سال ۲۰۰۳ تکمیل شد و مرحله دوم آزمایش‌ها تا سال ۲۰۰۴ به پایان رسید.نخستین پرواز هلیکوپتر Z-۱۰ در آوریل ۲۰۰۳ انجام شد. اولین هلیکوپتر در سال ۲۰۰۹ به ارتش چین تحویل داده شد. Z-۱۰ برای اولین بار در سال ۲۰۰۹ در نهمین نمایشگاه بین المللی هوانوردی و هوافضای در ژو‌های چین به نمایش گذاشته شد.
Z-۱۰ را می‌توان با همتایان غربی خود از جمله اِی اچ-۱ کبرا، هلیکوپتر‌های‌ای اچ-۶۴ آپاچی و تایگر مقایسه کرد. این بالگرد می‌تواند برای استفاده از موشک هدایت شونده ضد تانک جدید HJ-۱۰ سازگار شود.
در ژوئن ۲۰۱۲، یونایتد تکنولوژی و شرکت‌های تابعه آن پرت‌اند ویتنی کانادا و همیلتون ساندسترند به دلیل نقض قانون کنترل صادرات تسلیحات و اظهارات نادرست در مورد صادرات غیرقانونی نرم افزار نظامی ساخت ایالات متحده برای توسعه زد-۱۰ اعتراف کردند. این شرکت‌ها موافقت کردند که بیش از ۷۵ میلیون دلار به عنوان بخشی از تسویه حساب جهانی مربوط به نقض صادرات تسلیحات به چین به دولت ایالات متحده بپردازند.
ویژگی‌های Z-۱۰
Z-۱۰ دارای یک طرح هلیکوپتر تهاجمی معمولی با کابین‌های پشت سر هم پلکانی است. بدنه، با یک سمت شیبدار، برای کاهش سطح مقطع راداری به سمت عقب مخروطی شده است. این هلیکوپتر مجهز به روتور اصلی پنج پره و روتور دم چهار پره است. دو موتور در پشت کابین نصب شده است. طول این هلیکوپتر ۱۴.۱ متر، قطر روتور آن ۱۳ متر و ارتفاع آن ۳.۸ متر است. حداکثر وزن برخاست زد-۱۰، ۸ تن است.
کابین خلبان و اویونیک Z-۱۰
کابین خلبان پلکانی پشت سر هم یک توپچی را در جلو و خلبان را در عقب جای می‌دهد. کابین خلبان توسط زره کامپوزیت محافظت می‌شود. سایبان شیشه‌ای ضد گلوله کابین خلبان می‌تواند در برابر گلوله‌های ۷.۶۲ میلی متری مقاومت کند.
کابین شیشه‌ای مدرن مجهز به نمایشگر‌های چند منظوره، یک دوربین روی کلاه ایمنی با عینک دید در شب و یک سیستم کنترل پرواز با سیم است. این هلیکوپتر می‌تواند به یک مادون قرمز آینده نگر و یک تلویزیون در نور کم و همچنین سیستم‌های راداری مجهز شود.
تسلیحات Z-۱۰
برجک نصب شده روی Z-۱۰ را می‌توان با یک توپ خودکار ۲۰ یا ۳۰ میلی متری مجهز کرد. دو بال خرد چهار نقطه سخت برای نگه داشتن سلاح‌های خارجی فراهم می‌کند. معماری استاندارد دیتابیس GJV۲۸۹A امکان ادغام سیستم‌های تسلیحاتی با منشاء شوروی و غربی را فراهم می‌کند.
این هلیکوپتر همچنین می‌تواند برای استفاده از موشک هدایت شونده ضد تانک جدید HJ-۱۰ سازگار شود. گمان می‌رود این موشک معادل AGM-۱۱۴ هلفایر ساخت آمریکا باشد. این هلیکوپتر می‌تواند تا هشت ATGM برای نقش ضد زره، هشت موشک هوا به هوا TY-۹۰ و چهار موشک هوا به هوا PL-۵، PL-۷ و PL-۹ را حمل کند.
موشک TY-۹۰ به طور خاص برای هلیکوپتر‌هایی طراحی شده است که ماموریت‌های جنگی هوایی را انجام می‌دهند. Z-۱۰ همچنین می‌تواند غلاف‌های موشک هدایت نشده چند لوله‌ای را برای ماموریت‌های حمله زمینی حمل کند. در مجموع چهار غلاف زیر بال‌های فرعی می‌توانند موشک‌های ۵۷-۹۰ میلی متری را در خود جای دهند.
اقدامات متقابل Z-۱۰
مجموعه اقدامات متقابل الکترونیکی زد-۱۰ شامل یک گیرنده هشدار رادار، یک گیرنده هشدار لیزری، یک مسدود کننده مادون قرمز و سیستم پرتاب فریب شعله ور است. طراحی مدولار همچنین جدیدترین سیستم‌ها را تطبیق می‌دهد و جایگزین سیستم‌های پارازیت و پرتاب فریب موجود می‌شود.
موتورZ-۱۰
Z-۱۰ از دو موتور توربوشفت پرت‌اند ویتنی کانادا PT۶C-۶۷C استفاده می‌کند. موتور‌ها مجهز به سیستم کنترل دیجیتال کامل موتور هستند. هر موتور حداکثر توان پیوسته ۱۱۴۲ کیلووات را تولید می‌کند.
مشخصات فنی کلی هلیکوپتر Z-۱۰
نوع: هلیکوپتر تهاجمی
خدمه: دو
سازنده: گروه صنایع هواپیماسازی چانگه
اپراتور: ارتش خلق چین
اول پرواز: آوریل ۲۰۰۳
موتو: دو عدد توربوشفت PT۶C-۶۷C