اقتصاد۲۴- پرونده بورس ۱۴۰۳ حدود دو هفته دیگر (۱۶ روز معاملاتی) بسته میشود؛ کارنامه‌ای که تا اینجای کار بازدهی بیشتر از ۲۸درصدی را به دنبال نداشته است. اما آیا بورس‌بازان در میان کوران اخبار و سناریو‌های مختلف سیاسی و اقتصادی می‌توانند به جابه‌جایی رکورد‌ها امیدوار باشند؟ در روز‌های گذشته و همزمان با عقبگرد اسکناس آمریکایی از سطوح تاریخی، شاخص‌های سهامی بلافاصله تغییر مسیر دادند، به‌طوری‌که هم صعود کردند و هم رشد قیمت را ثبت کردند. آمار‌ها می‌گویند بورس برای کم کردن فاصله بازدهی خود با ابررقبایش، یعنی طلا و دلار، کار سختی در پیش دارد.
بررسی بازدهی بازار‌ها از ابتدای سال نشان می‌دهد هر گرم طلای ۱۸عیار از ابتدای سال رشد بیش از ۱۰۰درصدی را تجربه کرده و پرچمدار کسب بازدهی در میان بازارهای موازی لقب گرفته است. از سویی خبر مثبتی از ناحیه وضعیت سیاسی خارجی کشور شنیده نمی‌شود.
بورس‌بازان از بهمن‌ماه با احتیاط زیادی عمل و استراتژی خود را بر مبنای فروش و خروج از بازار تبیین کردند. این رویکرد گره‌خورده به تردید و هراس، ناشی از اماواگر‌هایی است که بازگشت ترامپ به همراه داشته است. اما در روز گذشته شاهد فضای متفاوتی در جریان دادوستد‌های تالار شیشه‌ای بودیم. عقبگرد دلار آزاد از کانال ۹۳هزار تومان در روز دوشنبه و همچنین پیش‌فروش سکه‌های جدید ضرب ۱۴۰۳ توسط بانک مرکزی، منجر به تخلیه نسبی حباب انواع قطعات سکه و افت تب تقاضا در این بازار شده است. ازاینرو همان‌طور که در روز‌های اخیر نیز مشاهده کردیم، از شدت تقاضای سوداگرانه در بازارهای ارز، طلا و سکه کاسته شد. طبیعتا در چنین شرایطی پول سرگردان می‌تواند راهی بازار سهام شود.
از سوی دیگر تعدد مناقشه‌ها و گمانه‌زنی‌ها درباره روابط ایران و آمریکا همچنان در سطح بالایی قرار دارد و این موضوع نیز تاثیر بسزایی در افزایش تقاضا در بازار ارز و طلا داشته است. در‌حال‌حاضر بورس تهران گرفتار سلسله‌ای از ناترازی‌ها (همچون ناترازی بودجه و ناترازی انرژی) و تحریم در زمینه‌های مختلف است که در ماه‌های اخیر به کاهش رغبت برای ورود پول به تالار سهام منجر شده است. اساسا شوک‌های این‌چنینی سبب تشدید سرعت خروج پول از بازار مذکور میشود؛ امری که ناامیدی از بازار سهام و رونق بازارهای موازی را در پی داشته است.
بر اساس اظهارات کارشناسان بازار سرمایه، بی‌اعتمادی حاکم بر بورس از تعدد ریسک‌های سیستماتیک نشات می‌گیرد و مختص ماه‌های اخیر نیست. از ابتدای سال با افزایش سطح تنش‌های خاورمیانه و همچنین افزایش بهای طلای جهانی، سرمایه‌گذاران برای در امان ماندن از گزند تورم و ریسک‌های دیگر، به خرید طلا روی آوردند که منجر به سیری‌ناپذیری عطش خرید طلا در بازار داخلی شد.
بورس در مسیر تردید
از ابتدای سال دارایی‌های مبتنی بر طلا با استقبال از سوی سرمایه‌گذاران همراه شدند. بررسی‌های «دنیای اقتصاد» نشان می‌دهد طی این مدت صندوق‌های طلا با ورود پول ۳۸هزار و ۷۵۷میلیارد تومانی همراه بودند. در همین مسیر، وضعیت مبهم متغیر‌های اثرگذار بر بازار سهام نمی‌گذارد به طور قاطع چشم‌انداز مشخصی در خصوص وضعیت بازار‌ها به تصویر کشید. سرنوشت نرخ دلار آزاد و ریسک‌های سیاسی کنونی، به عنوان دو متغیر اثرگذار بر عدم‌قطعیت‌های بورسی، از شرایط پیچیده بازار سهام در روز‌های آینده حکایت می‌کند.
بیشتر بخوانید:ورود پول به‌بورس رکورد زد
فردین آقابزرگی، کارشناس بازار سرمایه، می‌گوید: بورس در هفته‌های اخیر متاثر از برخی سیاستگذاری‌های مسبوق به سابقه در راستای جذب پول سرگردان، از جمله پیش‌فروش سکه و مباحث مرتبط با فروش خودرو، با اصلاح طولانی‌مدت مواجه شد. در این میان آن دسته از سرمایه‌گذاران کوتاه‌مدت با فروش سهام راهی بازارهای موازی شدند. به نظر می‌رسد بخش عمده‌ای از پول‌های خارج‌شده از گردونه سهام به سمت خرید طلا و ارز هدایت شده‌اند. اتخاذ این استراتژی اگرچه از سوی سرمایه‌گذاران اجتناب‌ناپذیر است، اما در صورت تداوم می‌تواند به ضرر بورس و رونق بازارهای موازی تمام شود. ریسک‌گریزی سرمایه‌گذاران با توجه به ریسک‌های سیاسی مانع از ورود پول قدرتمند به بورس خواهد شد. در میان این تضاد‌ها (ارزندگی و تعدد ریسک‌ها)، به نظر می‌رسد سناریوی جهش بورس و کاهش فاصله بازدهی آن با رقبایش سناریویی محتمل خواهد بود.
به گفته آقابزرگی، بورس تهران از هر نظر آماده ورود پول قدرتمند است. کاهش ارزش دلار بازار، کاهش نسبت P/E و اشباع قیمتی در بازارهای رقیب سبب خواهد شد سرمایه‌گذاران چاره‌ای جز خرید سهام نداشته باشند. از ابتدای سال تاکنون شاخص کل در حدود ۲۸درصد بازدهی را ثبت کرده و شاخص هموزن که بیانگر وضعیت نماد‌های کوچک است، در حدود ۱۳درصد رشد را ثبت کرده است که بازدهی ناامیدکننده‌ای محسوب میشود. اوضاع فرابورس نیز بسیار نامساعد و عجیب است. شاخص کل این بازار تنها ۳درصد بازدهی را به ثبت رسانده است.
نکته حائز اهمیت در این میان آن است که جاماندگی بازار مذکور در نهایت راه ورود پول به بورس را باز می‌کند. برخلاف برخی گمانه‌زنی‌ها نسبت به رونق احتمالی مسکن در سال ۱۴۰۴، حتی می‌توان این‌طور بیان کرد که بازار سهام به دلیل ارزندگی نسبت به بازار مسکن در وضعیت مطلوب‌تری به سر می‌برد. این کارشناس با اشاره به وضعیت نقدشوندگی بازار سهام افزود: خبرمحور بودن بورس تهران بر نقدشوندگی بازار افزوده است. عامل مذکور از جمله مواردی است که سناریوی رونق بورس را محتمل جلوه می‌دهد. بررسی‌های آماری نیز گویای آن است که بورس در بلندمدت می‌تواند بازدهی قابل‌قبولی را ارائه کند؛ بنابراین سرمایه‌گذاری در بازارهای خودرو و مسکن به امید کسب بازدهی کوتاه‌مدت دور از انتظار است و سرمایه‌گذاران باید به سمت بورس حرکت کنند.
فردین آقابزرگی در پایان تاکید کرد: محتمل‌ترین سناریو تا پایان سال برای بازار سهام حول محور روند متعادل است، چرا که روند تاریخی نیز حکایت از یک رونق در اسفندماه دارد؛ به‌خصوص آنکه به لحاظ تکنیکال نیز اکثر سهام بازار در قیمت خوبی هستند. براساس P/E نیز بازار در ارزندگی کافی قرار داشت. ازاینرو انتظار می‌رود علاوه بر ۱۶روز باقی مانده، در روز‌های ابتدایی بهار نیز فضای خوبی برای جولان بورس فراهم شود.