اقتصاد۲۴- ایران، سرزمینی گرفتار میان دو اقلیم است؛ یکی خشکیِ دشتها و دیگری آسمانی آکنده از غبار. سالهاست که گردوغبار، بیهیچ ملاحظهای بر زندگی مردم سایه انداخته و با هر وزش باد، زخم تازهای بر صورت زمین و جان انسان مینشاند. ریزگردها دیگر فقط مهمان ناخوانده جنوب و غرب کشور نیستند؛ آنها ساکن دائمی آسمان ایران شدهاند.
روزهایی که آسمان خوزستان، ایلام، کرمانشاه و سیستان رنگ آبی به خود میدید، حالا به خاطرهای محو بدل شده. به طور میانگین، سالانه بیش از ۲۵۰ روز ناسالم در بیشتر شهرهای غربی ثبت میشود؛ اما آنچه خطرناکتر از این طوفانهای سمی است، بیعملی نهادهای مسئول در برابر این فاجعه است. درست زمانی که مردم خوزستان نفسشان به شماره افتاده بود، واکنش رسمی بعضی مسئولان تنها به یک جمله ختم شد: دعا کنید باد بوزد. سازمانهای متولی محیطزیست و منابع طبیعی یا بودجه کافی ندارند یا اراده لازم را.
دیپلماسی محیطزیستی ایران برای حل بحران با کشورهای همسایه هم، عملاً به محافل بینتیجهای بدل شده که بیشتر به عکس یادگاری شبیهاند تا مذاکرات مؤثر.
این در حالیست که طبق آمار رسمی، در سالهای اخیر بیش از ۷۰ درصد تالابهای مرزی خشک شدهاند و سدسازی بیرویه، مدیریت نادرست منابع آب و برداشت بیضابطه از سفرههای زیرزمینی، کفه داخلی بحران را سنگینتر کرده. نتیجه آن شده که ایران حالا در فهرست یکی از ۱۰ کشور اولِ بحرانخیز از نظر ریزگردها قرار دارد؛ و مناطق جدیدی نظیر یزد، اراک و حتی تهران نیز به فهرست آسیبدیدگان پیوستهاند.
بحران ریزگردها دیگر مسئلهای اقلیمی نیست؛ این یک تهدید امنیتی، بهداشتی و اقتصادی است که تا استخوان نفوذ کرده. مدارس تعطیل، پروازها لغو، بیماران تنفسی خانهنشین، کشاورزی فلج و کوچ اجباری در برخی مناطق آغاز شده است.
با ادامه این روند، اگر کسی صدای هشدارها را نشنود، شاید دیگر چیزی نماند که بتوان نجاتش داد. امروز ایران با زبان ماسه و خاک سخن میگوید؛ زبانی بیصدا، اما پرهزینه، با میلیاردها تومان خسارتی که در باد محو میشود.
منبع: امتداد