اقتصاد۲۴- فعالسازی مکانیسم ماشه و بازگشت تحریمهای سازمان ملل، بازار سرمایه را با چالشهای جدی مواجه کرده است. در روز شنبه، ۲۹ شهریور، شاخص کل بورس تهران با کاهش بیش از ۵۰ هزار واحدی به دو میلیون و ۵۴۲ هزار واحد رسید و روز یکشنبه نیز با افت ۳۸ هزار واحدی مواجه شد.
این کاهشها عمدتا ناشی از نگرانی سرمایهگذاران نسبت به بازگشت تحریمهای نفتی، بانکی و تجاری است که میتواند جریان ورود ارز را محدود کرده و انتظارات تورمی را افزایش دهد. اما سوال این است که آیا بورس میتواند خود را با مکانیسم ماشه وفق دهد یا خیر؟ آیا دولت قادر خواهد بود از ریزش بورس و فرار سرمایهگذاران به بازارهای موازی جلوگیری کند؟
میتوان با حمایتهای نقدی، بورس را در کوتاهمدت از سقوط نجات داد
برزو حقشناس، کارشناس بازار سرمایه گفت: «فرض کنیم که مکانیسم ماشه به قطعیت برسد و تحریمها اجرایی شوند. این مساله قطعا روی بازار سرمایه اثرگذار خواهد بود.»
او در ادامه با تاکید بر اینکه اثر تحریمها را میتوان در کوتاهمدت، میانمدت و بلندمدت مورد بررسی قرار داد، بیان کرد: «در کوتاهمدت میتوان با تزریق حمایتهای نقدی و مالی از سوی بازارساز، بازار را از سقوط نجات داد. این اقدامات میتواند آثار منفی اولیه را جمع و جور کند.»
اگر دلار توافقی رشد نکند، حاشیه سود شرکتها پایین میآید
این کارشناس بازار سرمایه توضیح داد: «اگر سیاست بانک مرکزی و دولت در حفظ نرخ ارز توافقی ثابت باشد، فاصله نرخ دلار آزاد و توافقی افزایش مییابد. این موضوع باعث میشود که کار شرکتهای صادراتمحور سختتر شود، زیرا هزینههای انتقال پول و دور زدن تحریمها بالا میرود و حاشیه سود کاهش مییابد.»
بیشتر بخوانید:بیانیه شعام؛ ابزار فشار یا راهبرد انعطاف/ تهدید تعلیق همکاری با آژانس شمشیر دولبه دیپلماسی در آستانه مکانیسم ماشه
وی افزود: «اگر اجازه داده شود دلار توافقی رشد کند و فاصله با دلار آزاد زیاد نشود، این اتفاق میتواند در میانمدت به نفع بازار سرمایه باشد و حاشیه سود شرکتها افزایش یابد.»
تحریمها در بلندمدت آثار منفی خواهند داشت
حقشناس در جمعبندی بیان کرد: «حتی اگر در میانمدت شرایط بهبود یابد، در بلندمدت تحریمها اقتصاد را تحت تاثیر قرار میدهند و ریسکهای سیستماتیک افزایش مییابد.» وی افزود: «سرمایهگذاران، ریسکگریز خواهند بود و این موضوع باعث تشدید خروج سرمایه از بازار سرمایه خواهد شد.»
مدیریت درست سیاستها نقش کلیدی در کاهش آثار منفی مکانیسم ماشه دارد
حقشناس در پایان گفت: «در نهایت بازار سرمایه تحت تاثیر تحریمها و سیاستهای دولت و بانک مرکزی قرار خواهد گرفت و مدیریت درست این سیاستها نقش کلیدی در کاهش آثار منفی دارد.»
گفتنی است، کارشناسان اقتصادی هشدار میدهند که فعالسازی مکانیسم ماشه میتواند بورس را به سمت رکود تاریخی سوق دهد. از سوی دیگر، دولت میتواند با اتخاذ سیاستهای حمایتی مانند تزریق نقدینگی هدفمند به بازار سرمایه، تضمین شفافیت در معاملات و ارائه بستههای حمایتی برای شرکتهای بورسی، فشار روانی را کاهش داده و اعتماد سرمایهگذاران را بازگرداند. تقویت ابزارهای مالی جایگزین و مدیریت هوشمند نوسانات نرخ ارز نیز میتواند اثرات منفی تحریمها را تعدیل کند.