اقتصاد۲۴- سما سمیران جهانباز، دختر ۲۲ ساله اهل اصفهان و دانشجوی رشته روانشناسی، در روز ۲۵ تیر ۱۴۰۱ ناپدید شد و پرونده او از آن زمان تاکنون یکی از پیچیدهترین پروندههای ناپدید شدن در ایران بوده است. او در آن روز به همراه مادرش به شیراز سفر کرده بود و در کوی معالیآباد تصمیم گرفت قطعهای طلایی را بفروشد. هنگام تماس کوتاهی با مادرش گفته بود «تا ده دقیقه دیگر برمیگردم»، اما پس از آن هیچ خبری از او به دست نیامد و گوشیاش خاموش شد.
خانواده سما تأکید دارند که دخترشان هیچ قصدی برای ناپدید شدن یا فرار نداشت و پیش از حادثه پیامی به یکی از دوستان خود فرستاده بود تا برای دریافت کمک، هماهنگ شود و وعده داده بود که خیلی زود به خانه عمهاش خواهد رسید. ناپدید شدن ناگهانی او خانواده را در شوک فرو برد و از همان لحظات نخست، جستوجو برای یافتن او آغاز شد.
نخستین بررسیها و مظنونان اولیه در پرونده سما جهانباز
بررسی تصاویر دوربینهای مداربسته نشان داد مردی با پیراهن سرخ، پیش از ورود و پس از خروج سما از محل دیده شده بود. این مرد ابتدا بازداشت شد، اما به دلیل کمبود مدارک کافی، آزاد شد. خانواده سما در طول این سالها بارها اعلام کردند که پلیس و دادسرا حدود ۱۱ مظنون را مورد بازجویی قرار دادهاند، اما تنها یکی از آنها در بازداشت موقت باقی مانده است.
در سال ۱۴۰۲، پیکری سوخته در حوالی قم پیدا شد که ابتدا تصور میشد متعلق به سما باشد، اما آزمایش DNA نشان داد که جسد هیچ ارتباطی با او ندارد. در همین دوران، چندین بار افرادی ناشناس با خانواده تماس گرفتند و درخواست دریافت پول در ازای آزادی سما را داشتند. این اتفاق، احتمال ربایش سازمانیافته را تقویت کرد و نگرانیها درباره امنیت دختران جوان در کشور را افزون کرد، بهویژه آن که خانواده همچنان در بلاتکلیفی و انتظار روشن شدن سرنوشت دخترشان به سر میبردند.
گمانهزنیها درباره قاچاق انسان و انتقال سما جهانباز به افغانستان
پدر سما بر اساس یافتهها و شواهد اولیه، بر این باور است که پرونده دخترش با شبکههای قاچاق انسان پیوند دارد. او مدعیست که سما پس از ربایش به افغانستان منتقل شده و در طول این مدت تحت آزار و تهدید قرار گرفته است. گفته شده که در نهایت دخترش به فردی در ولایت بدخشان فروخته شده است. این گمانهزنیها در رسانهها و شبکههای اجتماعی بازتاب گستردهای یافت و بحثهای زیادی را برانگیخت، هرچند بررسیهای رسمی شامل اینترپل و نهادهای مرتبط در فارس هیچ مدرک مستقیمی مبنی بر انتقال او به افغانستان ارائه نکردهاند و موضوع هنوز در مرحله فرضیه و تحقیق باقی مانده است.
دستگیری مجدد متهم پرونده سما جهانباز و شواهد تازه
در شهریور ۱۴۰۴، خانواده سما اعلام کردند که متهم اصلی پرونده که سه سال پیش بازداشت و سپس آزاد شده بود، با کشف مدارک جدید دوباره بازداشت شده است. این فرد صاحب دفتر معاملات املاک است و سما برای استخدام به عنوان منشی به او مراجعه کرده بود. بررسی دکلهای مخابراتی و سیمکارتها نشان داد که ادعای متهم درباره حضور دوستانش در شب حادثه صحیح نبوده و او سه سیم کارت داشته است، در حالی که پیشتر گفته بود تنها دو سیم کارت دارد.
این متهم سابقه پروندههای متعددی شامل نزاع و درگیری با سلاح سرد، جعل اسناد و کلاهبرداری دارد و خانواده سما امیدوارند با توجه به مدارک جدید، پرونده به سرعت به مرحله دادرسی برسد.
بیشتر بخوانید: رد پای گروه سیاهپوشان افغانستان در پرونده سما جهانباز/ ارتباط پرونده ربایش وحیده نیازی و پرونده مفقودی سما چیست؟
روند قضایی پرونده سما جهانباز
معاون دادستان عمومی و انقلاب استان فارس اعلام کرده است که پرونده سما جهانباز به مرحله صدور «قرار جلب به دادرسی» رسیده و کیفرخواست این پرونده طی روزهای آینده صادر و ابلاغ خواهد شد. پس از صدور کیفرخواست، پرونده به دادگاه کیفری یک شیراز ارجاع خواهد شد تا مطابق مقررات قانونی رسیدگی شود. پدر سما تاکید کرده است که در این پرونده بیش از پنج هزار صفحه مدارک جمعآوری شده و بیش از ۱۵ مظنون مورد بررسی قرار گرفتهاند.
با تکمیل مدارک فنی و شهادتها، متهم اصلی پرونده اکنون در اختیار اداره آگاهی شیراز قرار دارد. او هنوز اعتراف نکرده، اما خانواده سما امیدوارند که با این مدارک و شواهد تازه، حقیقت هر چه سریعتر روشن شود و پاسخ مناسبی به سالها بلاتکلیفی و نگرانی داده شود. این پرونده، فراتر از یک پرونده شخصی، نمادی از ضرورت توجه جدی به امنیت و حمایت از زنان و دختران جوان در جامعه است.
واکنشها و کارزار اجتماعی در پرونده سما جهانباز
پرونده سما جهانباز بازتاب گستردهای در شبکههای اجتماعی داشت و کارزاری با عنوان #عدالت_برای_سما راه افتاد که خواستار روشن شدن حقیقت و اقدام پیگیرانهتر نهادهای قضایی و امنیتی بود. خانواده او بارها اعلام کردهاند که سالها بلاتکلیفی فشار روانی فراوانی بر آنها وارد کرده و خواهان رسیدگی سریع و شفاف هستند.
زندگی شخصی و تأثیر پرونده سما جهانباز بر خانواده
سما فرزند دوم خانواده جهانباز و ساکن اصفهان است، اما عمه او در شیراز زندگی میکند و خانواده برای دیدارهای معمول به این شهر سفر میکردند. ناپدید شدن سما تأثیر عمیقی بر زندگی خانواده گذاشت و تمام اعضا، بهویژه خواهر و پدر او، بارها درباره اضطراب و نگرانیشان با رسانهها صحبت کردهاند. پدر سما بارها گفته است که اگر متهم اعتراف کند و دخترش زنده باشد، هر کاری از دستش برآید برای او انجام خواهد داد و اگر شواهد و علم قاضی نشان دهد که متهم مرتکب جرم شده است، هیچ بخششی نخواهد داشت.
با ورود پرونده سما جهانباز به مرحله دادرسی، خانواده او و فعالان اجتماعی امیدوارند که سرنوشت دخترشان روشن شود و هر چه سریعتر عدالت در این پرونده اجرا شود. این پرونده نهتنها دغدغه شخصی یک خانواده، بل بازتاب مسائل گستردهتر امنیتی و اجتماعی در جامعه است؛ موضوعاتی که میتوانند توجه دولت، رسانهها و مردم را به لزوم حمایت از زنان و دختران جوان جلب کنند. پرونده سما یادآور اهمیت اقدامات پیشگیرانه، آموزش و مراقبت از شهروندان در برابر خطرهای اجتماعی و سازمانیافته است و نشان میدهد که قصور یا کوتاهی در این زمینه میتواند زندگی افراد و خانوادهها را برای سالها تحت تأثیر قرار دهد.