اقتصاد۲۴- قطار سریعالسیر یکی از فناوریهای حملونقل سریعا در حال رشد در جهان است که مدت زمان سفر را بهطور قابلتوجهی کاهش داده و موجب افزایش یکپارچگی اقتصادی میشود. اگرچه در حال حاضر تنها تعداد اندکی از کشورها دارای شبکههای گسترده سریعالسیر ریلی هستند، اما دهها کشور دیگر برای جبران عقبماندگی خود به طور سنگین در این حوزه سرمایهگذاری میکنند (سریعترین قطارهای جهان را بشناسید).
چین امروزه بیش از بیست و پنج هزار مایل خطوط قطار سریعالسیر در حال بهرهبرداری دارد که از مجموع کل خطوط موجود در سایر نقاط جهان نیز بیشتر است. کشورهایی که بیشترین ظرفیت برنامهریزیشده خطوط ریلی برای آینده را دارند عبارتاند از چین با ۶ هزار و ۹۸۳ مایل، هند با چهار هزار و ۶۴۷ مایل و ایالات متحده با سه هزار و ۱۴۵ مایل. پروژههای قطار سریعالسیر در آمریکا شامل خط سانفرانسیسکو تا لسآنجلس در ایالت کالیفرنیا، پروژه «برایتلاین وست» به مقصد لاسوگاس، قطار جدید آسلای آمترک و همچنین پروژهای مشابه قطار شینکانسن ژاپن در تگزاس است.
در اینفوگرافیهای این گزارش، کشورهایی با بیشترین خطوط قطار سریعالسیر در سال ۲۰۲۵ رتبهبندی شدهاند. قابل توجه است که میان خطوط در حال بهرهبرداری، در حال ساخت و در مرحله برنامهریزی تفاوت وجود دارد.
چین در سطح جهانی در زمینه قطار سریعالسیر پیشتاز است و بیش از بیست و پنج هزار مایل خطوط فعال دارد که بیش از دوسوم کل خطوط جهان را شامل میشود. برنامه توسعه جاهطلبانه این کشور شامل هشت هزار مایل در حال ساخت و نزدیک به هفت هزار مایل دیگر در مرحله برنامهریزی است. برای مقایسه میتواند گفت که دومین شبکه ریلی بزرگ جهان یعنی اسپانیا کمتر از دو هزار و سیصد مایل خط در حال خدمت دارد.
شهرهای پرتراکم چین از نظر فاصله جغرافیایی برای توسعه خطوط ریلی بسیار مناسب هستند و دولت این کشور از این سیستم بهعنوان ابزاری برای رشد اقتصادی و تقویت انسجام ملی استفاده میکند. همین امر یکی از دلایل آن است که چین در مقایسه با آمریکا تعداد فرودگاههای کمتری دارد.
بیشتر بخوانید:جزییات حادثه خروج قطار تهران_ مشهد از ریل
قطارهای سریعالسیر معمولا با سرعت ۱۵۵ مایل معادل ۲۵۰ کیلومتر بر ساعت حرکت میکنند، اما بسته به تکنولوژی آن این سرعت میتواند بیشتر هم باشد. سریعترین خط تجاری در چین، خط مغناطیسی شانگهای (Shanghai Maglev) است که فرودگاه بینالمللی پودونگ شانگهای را به ایستگاه «لونگیانگ رود» متصل میکند و میتواند به سرعتی برابر با ۲۶۸ مایل بر ساعت (معادل ۴۳۱ کیلومتر بر ساعت) دست یابد. این قطار توسط شرکتی مشترک از دو شرکت آلمانی، یعنی زیمنس و تیسنکروپ، ساخته شده است.
خطوط ریلی سریعالسیر در باقی کشورها
همانطور که پیشتر گفته شد، اسپانیا دومین شبکه ریلی طولانی جهان را دارد. هند و آمریکا خطوط برنامهریزیشده طولانیتری از اسپانیا دارند، اما شبکه ریلی اسپانیا در حال بهرهبرداری است.
جالب توجه است که ایران نیز از نظر طول خطوط در حال ساخت و در مرحله برنامهریزی در ده رتبه اول قرار میگیرد، اما خطوط در حال بهرهبرداری ندارد. مصر نیز از کشورهاییست که کاملا در مرحله برنامهریزی قرار دارد ولی به دلیل طولانی بودن آن در ده رتبه اول قرار میگیرد.
کانادا تنها کشور از گروه هفت (G۷) است که خطوط ریلی سریعالسیر ندارد. تنها یک شبکه ریلی برای اتصال شهر کبک به تورنتو برنامهریزی شده است.
آرزوی آمریکایی
ایالات متحده مدتهاست رویای داشتن خطوط قطار سریعالسیر برای اتصال شهرهای بزرگ خود را در سر دارد، اما پیشرفت در این زمینه بسیار کند بوده است.
به عنوان مثال، پروژه قطار سریعالسیر کالیفرنیا که قرار بود شهرهای سانفرانسیسکو و لسآنجلس را به هم متصل کند، در سال ۲۰۰۸ با وعدههای بزرگ تصویب شد، اما با افزایش شدید هزینهها، شکایتهای حقوقی و تاخیرهای مکرر روبهرو شده است. به گفته موسسه کاتو، ایالت کالیفرنیا از سال ۲۰۰۸ تاکنون میلیاردها دلار هزینه کرده است، بدون آنکه حتی یک قطعه از مسیر ریلی را احداث کند.
با این حال، پروژه خصوصی «برایتلاین وست» نقطه روشنی در میان این چالشهاست. این پروژه قرار است لاسوگاس را به جنوب کالیفرنیا متصل کند. عملیات ساخت آن در سال ۲۰۲۴ آغاز شد و انتظار میرود تا زمان برگزاری المپیک لسآنجلس به بهرهبرداری برسد.
در نقاط دیگر آمریکا نیز پروژه خصوصی «راهآهن مرکزی تگزاس» در دست اجراست که هدف آن اتصال شهرهای دالاس و هوستون است. طراحی این قطار بر اساس مدل شینکانسن ژاپن (معروف به قطار گلولهای) خواهد بود و قرار است مدت زمان سفر میان این دو شهر را به نود دقیقه کاهش دهد.