اقتصاد۲۴- ضرورت اصلاح قیمت حاملهای انرژی این روزها به کرات از سوی کارشناسان انرژی و اقتصاددانان مطرح میشود، دولت نیز گرچه با این تحلیلها همصدایی و همراهی دارد، اما بارها تاکید کرده است افزایش قیمت بنزین و دیگر حاملهای انرژی در دستور کار نیست.
بنزین در ایران از آبان ماه سال ۱۳۹۸ تاکنون با قیمت آزاد ۳ هزار تومان و سهمیهای ۱۵۰۰ تومان عرضه میشود. اعتراضات ناشی از گران شدن بنزین در آن سال عملا ورود دولتها به دور جدید افزایش قیمتها را منتفی کرده است و تا به امروز چه دولت روحانی و رئیسی چه پزشکیان بخاطر نگرانی از بروز اعتراضات تن به این مهم ندادهاند.
اقتصادنیوز در این باره نظر ۵ کارشناس حوزه انرژی را درباره «بهترین شیوه برای افزایش قیمت بنزین» به گونهای که شوک اقتصادی و اجتماعی وارد نشود، «تاثیر اصلاح قیمت بنزین بر جلوگیری از قاچاق سوخت» و «نقش بخش خصوصی» در این زمینه جویا شده است.
شفافیت در تصمیم دولت برای افزایش قیمت بنزین
حمیدرضا صالحی عضو کمیسیون انرژی اتاق ایران میگوید: «مهمتر از مسئله افزایش قیمت بنزین، شفافیت و توضیح دادن به افکار عمومی است. هیچ چیزی بدتر از آن نیست که مردم صبح از خواب بیدار شوند و بدون اطلاع قبلی با چنین تصمیمی مواجه شوند. باید با مردم صادقانه صحبت کرد. باید درآمدهای حاصل از افزایش قیمت را محاسبه و اعلام کنند.»
وی میگوید؛ «دولت باید بگوید این درآمدها چقدر است و صرف چه اموری خواهد شد. مثلاً بخشی صرف بهداشت و درمان میشود، بخشی به دهکهای پایین جامعه اختصاص مییابد تا به آنها کمک شود، بخشی صرف آموزش، زیرساختهای انرژی یا کاهش آلایندگی هوا میشود.»
بهترین روش برای افزایش قیمت بنزین چیست؟
مهدی حسینی کارشناس انرژی، درباره بهترین روش برای افزایش قیمت بنزین میگوید: «قیمت بنزین ما با ارزش واقعی آن مطابق نیست و نسبت به قیمت ارز بی ربط است. در حالی که قیمت بنزین را ۱۵۰۰ و سه هزار تومان به مردم میفروشیم، اما قیمت آب معدنی ۱۰ هزار تومان است.»
در جدول زیر نظرات ۵ کارشناس حوزه انرژی در پاسخ به این سوال که «بهترین مدل برای افزایش قیمت بنزین چیست و چگونه باید اجرایی شود که منجر به شوک اقتصادی و اعتراضات اجتماعی نشود» آمده است.
«افزایش قیمت بنزین میتواند جلوی مصرف بی رویه و قاچاق بنزین را بگیرد؟» این سوال دیگری بود که با این کارشناسان در میان گذاشتیم.
بیشتر بخوانید:پاسخ دولت به افکار عمومی درباره افزایش قیمت بنزین
هاشم اورعی کارشناس انرژی بر این باور است: «اگر به روش فعلی که تثبیت قیمت هاست ادامه دهیم، قطعاً افزایش تقاضا ادامه مییابد و از آن بدتر، قاچاق نیز بیشتر میشود؛ در نتیجه نمیتوانیم آن را مدیریت کنیم.»
به گفته این کارشناس انرژی، «وقتی قیمت بنزین تغییر کند، درک مردم از تورم تغییر میکند حتی اگر ربط مستقیمی نداشته باشد. این اثر روانی موجب انتظار تورمی میشود و نتیجه اش این است که وقتی قیمت بنزین را بالا میبریم، تورم دامن زده میشود و بعد از یک سال میبینیم که اثر افزایش قیمت از بین رفته و انگار هیچ اقدامی نکردهایم، وارد یک چرخه معیوب میشویم.»
«بخش خصوصی چطور میتواند در جریان افزایش قیمت سوخت به دولت کمک کند؟» ۵ کارشناس در گفتوگو با اقتصادنیوز به این سوال نیز پاسخ دادند. آنچنان که محمود خاقانی مدیرکل پیشین وزارت نفت و کارشناس انرژی میگوید: اگر رقابت سالم و واقعی باشد نقش خصوصی قطعا میتواند ایفای نقش کند.
حسن مرادی کارشناس حوزه انرژی هم تاکید دارد؛ «بخش خصوصی میتواند به دولت کمک کند، مخصوصاً در مرزها و مناطق کم عرضه. حتی در کشورهای اروپایی، پمپ بنزینهای خصوصی کوچک با چند تلمبه وجود دارند که قیمتها کمی بالاتر است و سود آن به خود بخش خصوصی میرسد. این مدل میتواند انگیزهای برای عرضه مناسب سوخت باشد و دولت را در مدیریت بازار یاری کند.»