اقتصاد۲۴- روزهای اخیر رئیس جمهور در هشداری بیسابقه از جیرهبندی آب و احتمال تخلیه تهران در صورت نباریدن باران سخت گفت.
همزمان در همین شهری که تا زانو در بحران فرونشست و کمآبی فرو رفته شهرداری پایتخت کارناوال راه میاندازد و با بودجههای میلیاردی در پی لبخندسازی مصنوعی است.
در کشور پهناوری که بیش از ۸۰٪ آن در اقلیم خشک یا نیمهخشک جای دارد، این سکوت ابرها نهتنها نشانهٔ کمبود باران، بلکه هشداری از فروپاشی تدریجی حفاظ آبی است. سازمان هواشناسی اعلام کرده است که این پاییز، «بدترین پاییز ۵۰ سال اخیر» در ایران و خاورمیانه خواهد بود
یعنی نه فقط رودخانهها و سدها که رگِ حیات کشاورزی، معیشت روستایی و حتی امنیت غذایی کشور در معرض تهدید قرار دارد.
کاهش چشمگیر بارش، تنش آبی در ۱۱ استان و افت شدید ذخایر سدها، ایران را به آستانه بحران منابع آب رسانده است. براساس دادههای سازمان هواشناسی، بارش در ایران تا سیودومین روز (۱۲ آبانماه) از سال آبی جاری (۱۴۰۴-۱۴۰۵) ۸۱.۸ درصد کمتر از میانگین بلندمدت است.
در حالی که نرمال بارش در بلندمدت ۱۲.۸ میلیمتر بوده، میانگین بارش سطح کشور از ابتدای مهر ۱۴۰۴ تاکنون فقط ۲.۳ میلیمتر است. دادههای سازمان هواشناسی نشان میدهد در هفت روز گذشته تا پایان ۱۲ آبان، ایران ۰.۷ میلیمتر بارش دریافت کرده که نسبت به میانگین بلندمدت، ۸۵.۷ درصد کاهش یافته است؛ چراکه ایران در بلندمدت، در طول هفت روز گذشته ۴.۷ میلیمتر بارش دریافت میکرد.
باید گفت از ابتدای فصل جاری که مطابق با آغاز سال آبی بود نیز ایران فقط از ۲.۳ میلیمتر بارش برخوردار بوده است که این مقدار در مقایسه با میانگین بلندمدت ۸۱.۸ درصد کمتر است. در حالی که ایران در مدت مشابه (اول مهر تا ۱۲ آبان) و بلندمدت، حدود ۱۲.۸ میلیمتر بارش دریافت میکرد، بارش سال آبی کنونی بهطور چشمگیری کمتر از نرمال است.
بیشتر بخوانید:مرغداریها در گیلان آب مردم را بلعیدند
کل منطقه خاورمیانه در وضعیت هشدار اقلیمی قرار دارد. از اردن تا عربستان، از سوریه تا ایران، بارشها کاهش یافته و موجهای گرما طولانیتر شدهاند. اما تفاوت در نحوه برخورد کشورهاست. ترکیه در دهه اخیر سرمایهگذاری عظیمی در سامانههای پایش اقلیم، اصلاح کشاورزی و بازچرخانی آب انجام داده است.
سیستمهای آبیاری هوشمند، هشدارهای اقلیمی زودهنگام و شبکه کنترل سدها باعث شده حتی با کاهش بارش، بتواند منابعش را مدیریت کند. قطر و امارات با فناوری شیرینسازی و بازچرخانی گسترده، امنیت آبی خود را تا حدی حفظ کردهاند. در ایران، اما هنوز بیش از ۸۵ درصد آب کشور در کشاورزی مصرف میشود، آن هم با روشهای غرقآبی و پرهدر. خشکسالی امروز ایران، فقط فقدان باران نیست؛ از دست رفتن آینده است.
ایران بهتدریج از اقلیم قدیم خود عبور کرده است. آن آسمانی که در نیمهی آبان برف میبارید، دیگر برنمیگردد. ما وارد سرزمینی جدید شدهایم — سرزمین گرما، عطش و سکوت ابرها.
منبع: امتداد