اقتصاد۲۴- صنعت نشر ایران حال و احوال مناسبی ندارد؛ هزینههای تولید بالا رفته، قدرت خرید پایین آمده و خواندن کتاب بیش از هر زمان دیگری به عوامل اقتصادی گره خورده است.
میانگین تیراژ کتاب طی یک سال گذشته تا ۸۹۶ نسخه سقوط کرده. عددی که حوالی دهه هشتاد به ۳ هزار نسخه میرسید. میانگین قیمت کتابهای چاپ جدید هم به حدود ۳۳۰ هزار تومان رسیده (افزایش ۲۶درصدی). این درحالی است که هزینه چاپ، لیتوگرافی و صحافی در همین بازه ۵۵ تا ۶۵ درصد بالا رفته است. رشد افسارگسیخته نرخ کاغذ هم به این بلبشو دامن زده؛ هر بند کاغذ تحریر از ۱.۲ میلیون در خرداد به ۱.۶۸ میلیون تومان در تیر ۱۴۰۴ رسیده است. بدین ترتیب، جهشی ۱۳درصدی قیمت کاغد آنهم تنها در یک ماه، اثر خود را تا آخرین لایههای بازار کتاب رسانده: افت ۲۵درصدی فروش کتاب.
ویترین کتابفروشیهای میدان انقلاب همانقدر که رنگ فرهنگ دارند، بوی تورم هم میدهند. مثلا کتاب «برادران کارامازوف» داستایفسکی در دو جلد (۱۱۸۳ صفحه) حدود یکمیلیون و ۴۷۵ هزار تومان قیمت دارد و «ابله» (۱۰۱۹ صفحه) به حدود یکمیلیون و ۳۰۰ هزار تومان رسیده است.
از میان آثار کلاسیک هم نسخه دوجلدی «آناکارنینا» (۱۰۰۴ صفحه) یکمیلیون و ۶۵۰ هزار تومان برچسب خورده.
در فهرست آثار ایرانی نیز «بامداد خمار» (۴۴۸ صفحه) با قیمت ۵۲۹ هزار تومان عرضه میشود و «سمفونی مردگان» (۳۵۲ صفحه) نزدیک ۳۵۰ هزار تومان قیمت دارد.
قیمت کتاب «طاعون» آلبر کامو (۲۸۸ صفحه) حدود ۳۹۰ هزار تومان و «چهار میثاق» (۹۸ صفحه) ۲۰۰ هزار تومان است. حتی «بوف کور» صادق هدایت هم که در همه ادوار پرفروش بوده، این روزها با قیمت ۲۴۰ هزار تومان در قفسهها جا خوش کرده.
همین اعداد و ارقام هستند که کتاب خریدن را به امری لاکچری بدل کردهاند. همان کیسههایی که روزی لبریز از کتاب به خانه میرسید حالا جای خود را با گوشت و مرغ کرده.
یک کیلو گوشت، یک جلد کتاب
تورم فرهنگی و تورم معیشتی رسما به نقطه تلاقی رسیده؛ قیمت مصوب هر یک کیلوگرم مرغ ۱۳۵ هزار تومان اعلام شده؛ بنابراین مرغ کامل دو کیلویی در محدوده ۲۷۰ هزار تومان به فروش میرسد. رقمی که در برخی فروشگاهها از ۳۰۰ هزار تومان هم عبور کرده است.
همچنین بهای یک کیلو گوشت گوساله تازه حدود ۹۳۰ هزار تومان است. کمی ارزانتر از یک جلد «برادران کارامازوف» (هر یک جلد ۷۳۷ هزار تومان). نرخ ماهیچه گوساله هم (۱.۲ میلیون تومان) با قیمت پشت جلد «ابله» برابری میکند.
بیشتربخوانید:قیمت کتاب از تورم سبقت گرفت؛ زنگ خطر برای صنعت نشر/ قیمتها ۴۳ درصد بالا رفت، شمارگان ۳ درصد پایین آمد
قیمت کتاب حتی از برنج هم جا نمانده؛ قیمت یک کیلو برنج هاشمی گیلان امروز برابر با ۳۱۵ هزار تومان است. رقمی که برای برنج دودی دم سیاه به ۴۱۵ هزار تومان میرسد. حتی برنج قهوهای طارم هم با قیمت ۳۳۰ هزار تومان به فروش میرسد.
از کتاب الکترونیکی تا پادکست
افت ۲۵ درصدی فروش کتابهای چاپی، مسیر کتابخوانی را آرامآرام از روی کاغذ به گوشیهای موبایل منتقل کرده. آمارها نشان میدهد فروش نسخههای الکترونیکی و فایلهای پیدیاف در یک سال گذشته تا ۴۰ درصد رشد داشته است. حالا میتوان بسیاری از کتابها را با مبلغی اندک یا حتی رایگان خواند و دانلود کرد. پس نه سود حاصل از فروش کتاب الکترونیکی به پای بازار فیزیکی میرسد و نه ضرر و زیان فروش نرفتن کتابهای چاپی را جبران خواهد کرد.
حتی گزینههای دیگری مانند پادکست و کتاب صوتی هم بیش از ورق زدن کتاب به دل نسل جوان نشسته و تجربهای آسانتر و کمهزینهتر را برای آنان رقم زده است.