اقتصاد۲۴- ویتالیک بوترین را معمولاً با عنوان «نابغه دنیای بلاک چین» میشناسند؛ جوانی لاغراندام با چهرهای آرام که توانست بزرگترین تحول پس از بیتکوین را رقم بزند. او بنیانگذار اتریوم است؛ پلتفرمی که قراردادهای هوشمند و هزاران پروژه غیرمتمرکز امروز مدیون آن هستند. داستان زندگی او، از کودکی در روسیه تا ساخت دومین ارز دیجیتال بزرگ جهان، روایتی از نبوغ، پشتکار و نگاه متفاوت به آینده فناوری است.
ویتالیک دیمیتریویچ بوترین در ۳۱ ژانویه ۱۹۹۴ در شهر کوچک کولومنا در نزدیکی مسکو به دنیا آمد. والدین او برای آیندهای بهتر، زمانی که ویتالیک تنها ۶ سال داشت، تصمیم گرفتند به کانادا مهاجرت کنند و همین مهاجرت مسیر زندگی او را تغییر داد. در همان سالهای ابتدایی، استعدادهای عجیبوغریب ویتالیک آشکار شد؛ بهطوریکه در کلاس سوم وارد برنامه استعدادهای درخشان شد و از همان زمان در ریاضی و محاسبات ذهنی سرآمد همسالانش بود.
اما این استعداد فوقالعاده، برای او هزینههایی هم داشت. ویتالیک از همان ابتدا نسبت به دیگر کودکان متفاوت بود؛ او در جمعهای اجتماعی راحت نبود، زمان زیادی را صرف فکر کردن و یادگیری میکرد و حتی معلمانش هم گاهی نمیتوانستند با سرعت ذهنش همراه شوند. علاقهاش به اعداد، اقتصاد و کامپیوتر به شکلی طبیعی و غریزی در او رشد کرد.
سالهای دبیرستان برای ویتالیک دوره مهمی بود. او در مدرسه خصوصی آبلارد در تورنتو درس خواند؛ مدرسهای که به گفته خودش نگاه او به آموزش و یادگیری را متحول کرد. در این دوران، علاوه بر پیشرفت در ریاضی و علوم، بهشدت درگیر بازی «ورلد آف وارکرفت» شد؛ اما یک تغییر کوچک در این بازی زندگی او را وارد مسیر تازهای کرد.
در سال ۲۰۱۰ شرکت بلیزارد، سازنده بازی، یکی از قابلیتهای شخصیت ویتالیک را حذف کرد. این اتفاق به اندازهای روی او تأثیر گذاشت که تمام شب گریه کرد؛ اما همین ناراحتی باعث شد برای اولین بار با مفهوم «کنترل متمرکز» روبهرو شود و بفهمد که چطور شرکتهای بزرگ میتوانند بهسادگی همه چیز را تغییر دهند. شاید همین اتفاق اولین جرقه علاقه او به سیستمهای غیرمتمرکز بود.
بیشتر بخوانید: اتریوم چیست؟/ آشنایی با ارز دیجیتال اتر و بلاک چین آن
ویتالیک در دانشگاه واترلو وارد رشته رمزنگاری شد؛ اما مسیر زندگیاش بار دیگر از جایی غیرمنتظره تغییر کرد. پدرش اولین کسی بود که درباره بیتکوین با او صحبت کرد؛ اما ویتالیک ابتدا این ایده را جدی نگرفت. با این حال، وقتی چند بار دیگر نام بیتکوین به گوشش خورد، کنجکاو شد و شروع به تحقیق کرد.
در سال ۲۰۱۱، هنگامی که تنها ۱۷ سال داشت، وارد انجمنهای بیتکوینی شد و شروع به نوشتن مقاله درباره این فناوری کرد. این نوشتهها توجه میهای آلیسی را جلب کرد و نتیجه آن تأسیس مجله بیت کوین بود؛ اولین نشریه تخصصی بیتکوین که ویتالیک در آن هم نویسنده بود و هم سردبیر.
او همزمان در واترلو پنج درس پیشرفته میگذراند و برای رمزنگار مشهور «ایان گلدبرگ» به عنوان دستیار پژوهشی کار میکرد. اما علاقهاش به بیتکوین آنقدر رشد کرد که در نهایت دانشگاه را رها کرد تا تمام وقت به بلاک چین بپردازد.
در سال ۲۰۱۳ ویتالیک تصمیم گرفت با بیتکوینهایی که از مقالهنویسی به دست آورده بود، سفرهای جهانی آغاز کند تا پروژههای مرتبط با بلاک چین را ببینید. از کافههای کوچک برلین گرفته تا خودپردازهای بیتکوین در نیویورک و جوامع کوچک در اروپا، همه این تجربهها دیدگاه او را درباره ظرفیتهای بلاک چین گستردهتر کرد.
اما سفر به اسرائیل اتفاق مهمتری را رقم زد. او با پروژههای «کالرکوینز» و «مسترکوین» آشنا شد؛ پروژههایی که سعی داشتند کاربردهای بلاک چین را فراتر از پول دیجیتال ببرند. همین دیدارها باعث شد ویتالیک به این فکر برسد که میتوان یک بلاک چین ساخت که زبان برنامهنویسی کامل داشته باشد؛ جایی که هر نوع اپلیکیشن غیرمتمرکز قابل ساخت باشد. این همان لحظه تولد ایده اتریوم بود.
ویتالیک در اواخر ۲۰۱۳ وایتپیپر اتریوم را منتشر کرد؛ سندی ۱۹ صفحهای که در آن توضیح داده بود چطور بلاک چین میتواند چیزی فراتر از یک پول دیجیتال باشد. دوستانش این سند را مطالعه کردند و خیلی زود گروهی ۳۰ نفره شکل گرفت که درباره آن بحث میکردند. از دل همین جلسات اولیه، تیم اصلی اتریوم شکل گرفت: میهای آلیسی، گاوین وود، چارلز هاسکینسون، آنتونی دییوریو و جوزف لوبین.
در ژانویه ۲۰۱۴ اتریوم رسماً معرفی شد و ویتالیک همان ماه در کنفرانس میامی این فناوری جدید را روی صحنه توضیح داد.
برای شروع کار، تیم اتریوم یک عرضه اولیه یا ICO انجام داد و موفق شد بیش از ۳۱ هزار بیتکوین جمعآوری کند؛ معادل حدود ۱۸ میلیون دلار آن زمان. این پول برای تأسیس «بنیاد اتریوم» در سوئیس و توسعه شبکه کافی بود.
در ژوئیه ۲۰۱۵ اولین نسخه عمومی اتریوم با نام «فرانتیر» منتشر شد. این نسخه بیشتر مخصوص توسعهدهندگان بود و بهمرور تکامل یافت تا به نسخههای پایدارتر بعدی برسد.
یکی از مهمترین اتفاقات اولیه اتریوم، پروژه DAO بود که بیش از ۱۵۰ میلیون دلار سرمایه جمع کرد؛ اما به دلیل یک باگ، هک شد و بخش زیادی از سرمایه کاربران از دست رفت. ویتالیک و تیم اتریوم در برابر یک تصمیم تاریخی قرار گرفتند:
آیا شبکه باید به عقب برگردد و داراییها را بازیابی کند، یا باید اجازه دهد همه چیز طبق قواعد غیرمتمرکز پیش برود؟
نتیجه این بحث، انجام یک هاردفورک بود که باعث شد اتریوم به دو شاخه Ethereum و Ethereum Classic تقسیم شود. این تصمیم هنوز هم یکی از بحثبرانگیزترین لحظات تاریخ بلاک چین است.
از سال ۲۰۱۵ تا امروز، اتریوم هزاران پروژه غیرمتمرکز، NFT ها، توکنها، پروتکلهای DeFi، وب۳ و بسیاری از نوآوریهای دیجیتال را ممکن کرده است. ویتالیک همچنان در خط مقدم توسعه این شبکه قرار دارد و در قالب مقاله، پیشنهاد فنی (EIP) و سخنرانیهای بینالمللی به مسیر اتریوم جهت میدهد.
او دهها جایزه دریافت کرده؛ از جمله جایزه تیل، تایم ۱۰۰ و دکترای افتخاری دانشگاه بازل.
چون اتریوم را ساخت؛ پلتفرمی که بلاک چین را از یک پول دیجیتال ساده، به زیرساختی قدرتمند برای اقتصاد غیرمتمرکز تبدیل کرد. بدون اتریوم، نه قراردادهای هوشمند، نه NFT ها، نه دیفای و نه بسیاری از پروژههای وب۳ وجود نداشتند. ویتالیک نمونهای از نسل جدیدی از نوابغ فناوری است که آینده را با یک ایده ساده تغییر میدهند: اینکه قدرت میان همه توزیع شود، نه فقط در دست دولتها و شرکتهای بزرگ.