اقتصاد۲۴- بازار خودرو در چند Ù‡Ùته اخیر Ú©Ù‡ سرمای پاییزی Ùرارسیده، Øسابی غوغا کرده است. بر اساس آمارها، درØالی‌که در Û´ ماهه پس از جنگ یعنی از Û±Û¸ خردادماه تا Û±Û¸ مهرماه قیمت‌ها در بازار خودرو به طور میانگین Û±Û¶ درصد رشد داشته؛ اما در Û±Û¸ روز اخیر یعنی از ابتدای آذرماه تاکنون قیمت‌ها در بازار خودرو به طور میانگین رشد Û±Û´ درصدی داشته Ùˆ این عدد در برخی از خودرو‌ها تا Û²Û° درصد نیز می‌رسد.
همچنین از Û±Û¸ خردادماه تاکنون قیمت خودرو به طور میانگین نزدیک به Û´Û° درصد اÙزایش را تجربه کرده است. جهش نرخ ارز، وجود انتظارات تورمی، Ùضای تعلیق در اقتصاد به همراه عرضه قطره‌چکانی برخی خودروسازان، پاییز داغی را در بازار خودرو رقم زده است.
بررسی جدول تغییرات قیمت خودرو‌های داخلی Ùˆ مونتاژی در چهار مقطع Û±Û¸ خرداد، Û±Û¶ مهر، Û±Û¸ آبان Ùˆ Û±Û¸ آذر نشان می‌دهد Ú©Ù‡ تقریباً تمام خودرو‌های موجود در لیست در یک مسیر اÙزایشی ثابت Øرکت کرده‌اند. تغییرات خرداد تا مهر برای بخش بزرگی از خودرو‌ها عددی بین Û±Û² تا Øدود Û²Ûµ درصد را نشان می‌دهد. این یعنی اولین موج اÙزایش قیمت عملاً در تابستان رقم خورده است. مدل‌هایی مثل تارا، رانا، Ù¾Ú˜Ùˆ Û²Û°Û·ØŒ خودرو‌های کوییک Ùˆ ساینا، در همین بازه رشد دورقمی متمایل به بالا داشته‌اند. خودرو‌های سدان اقتصادی (تیبا، کوییک، ساینا) معمولاً در بازه Û±Û´ تا Û²Û° درصد رشد داشته‌اند.
خودرو‌های نیمه‌لوکس‌تر یا نسخه‌های اتوماتیک رشد بیشتری در Ù…Øدوده Û±Û¸ تا Û²Ûµ درصد را ثبت کرده‌اند. این نشان می‌دهد Ú©Ù‡ بازه خرداد تا مهر نقطه آغازین التهاب امسال بوده Ùˆ اÙزایش‌ها از همان‌جا شروع شده‌اند. در این مقطع Ú©Ù‡ پس از جنگ تØمیلی Û±Û² روزه رخ داده، با رشد نرخ ارز از Ù…Øدوده Û¸Û² تا Û¸Û¶ هزار تومان به Ù…Øدوده Û±Û°Û° تا Û±Û°Û· هزار تومان، قیمت خودرو نیز خود را با نرخ ارز Ùˆ Øتی بالاتر از نوسان نرخ ارز بالا کشیده است.
موج دوم اÙزایش قیمت‌ها مربوط به یک ماه اخیر Ùˆ به طور ویژه در Û±Û¸ روز اخیر است. در این بازه اÙزایش نرخ ارز، اÙزایش تقاضا Ùˆ خرید‌های قبل از اتمام سال در کنار تشدید انتظارات تورمی نقش مهمی در اÙزایش قیمت خودرو داشته است.
در مقطع مهرماه تا آذرماه برخی خودروسازان نیز مجوز اÙزایش قیمت کارخانه را دریاÙت کردند Ú©Ù‡ این موضوع نیز در اÙزایش قیمت‌های بازار نقش زیادی داشته است.
Ø·ÛŒ یک‌ماهه Û±Û¸ آبان تا Û±Û¸ آذرماه Ú©Ù‡ نرخ ارز از Ù…Øدوده Û±Û°Û· تا Û±Û°Û¸ هزار تومان به بیش از Û±Û²Û° هزار تومان در روز‌های اخیر رسیده، در این مدت قیمت خودرو به طور میانگین Û±Û´ درصد Ùˆ در برخی خودرو‌ها تا Û²Û° درصد جهش داشته است.
داده‌های مربوط به تغییرات مهر تا آبان Ùˆ آذر یکی از بخش‌های جالب توجه است. بسیاری از خودرو‌ها در این بازه بین Û¸ تا Øدود Û±Û· درصد رشد کرده‌اند. این روند نشان می‌دهد خودرو‌های اقتصادی مانند کوییک Ùˆ ساینا، معمولاً رشد‌های بالاتری در این ماه داشته‌اند. برای مثال کوییک به عنوان یکی از خودرو‌های گروه اقتصادی، از خرداد تا آذرماه سال جاری Û´Û¶ درصد رشد قیمت را تجربه کرد Ùˆ از ÛµÛ²Û° میلیون در خرداد ماه در آذر از مرز Û·Û¶Û° میلیون تومان عبور کرد.
خودرو‌های نیمه‌لوکس‌تر (Û²Û°Û·ØŒ دنا، شاهین، تارا) رشد متوسط‌تری را ثبت کرده‌اند. در این رده خودرو‌ها Û²Û°Û· دنده اتومات با Û³Û¸ درصد اÙزایش در طول Øدود Û· ماهه اخیر از Øدود یک میلیارد تومان به بالا بر یک میلیارد Ùˆ Û´Û³Û° میلیون تومان رسید. دناپلاس بورسی نیز در همین بازه زمانی Û³Û¸ درصد اÙزایش قیمت را تجربه کرد Ùˆ از Û¹Û³Û° میلیون تومانی اعدادی بالغ بر یک میلیارد Û²Û¸Ûµ میلیون تومان را به ثبت رساند.
تغییرات قیمتی در خودرو‌های مونتاژی Ú©Ù‡ از نرخ ارز تأثیر می‌پذیرد نشان می‌دهد این بخش تغییرات اÙزایشی قابل‌توجهی را تجربه کرده است. به این ترتیب آریزو Ûµ از یک میلیارد Ùˆ Û¶Û°Û° میلیون در خرداد امسال با Û³Û° درصد اÙزایش به بالغ بر Û² میلیارد تومان اÙزایش یاÙت. جک جی Û´ نیز با Û³Û· درصد اÙزایش Ùˆ j Û· با Û´Û´ درصد اÙزایش به ترتیب به قیمت یک میلیارد Ùˆ Û³Û³Û° میلیون تومان Ùˆ Û² میلیارد Ùˆ Û¸Û°Û° میلیون تومان اÙزایش یاÙتند. بیشترین اÙزایش قیمت نیز مربوط به خودرو دیگنیتی پرستیژ بود Ú©Ù‡ با ÛµÛ¹ درصد اÙزایش از Øدود Û² میلیارد تومان به بیش از Û³ میلیارد Ùˆ Û´Û°Û° میلیون تومان رسید.
بررسی جدول تغییرات قیمت خودرو‌های داخلی Ùˆ مونتاژی در سال Û±Û´Û°Û´ نشان می‌دهد Ú©Ù‡ آذرماه، دوره‌ای آرام برای بازار نبود. نمودار قیمت‌ها نشان می‌دهد بیشتر خودرو‌ها از خرداد تا آذر رشد بین Û²Û² تا ÛµÛ¹ درصد را تجربه کرده‌اند؛ رشدی Ú©Ù‡ پس از جهش‌های خرداد تا مهر Ùˆ سپس موج دوم اÙزایش از آبان تا آذرماه رخ داده است. اما Ú†Ù‡ عواملی باعث شد قیمت خودرو در سرمای آذرماه نه‌تنها کاهش پیدا نکند بلکه بار دیگر صعودی شود؟
نخستین Ùˆ مهم‌ترین عامل، تغییرات نرخ ارز در بازار آزاد بود. به‌این‌ترتیب نرخ ارز در انتهای خردادماه تا Û¹Û³ هزار تومان نیز پیش رÙت؛ اما پس از این دوره یک سیر کاهشی را تجربه Ùˆ تا کانال Û¸Ûµ هزار تومان نزول پیدا کرد. اما این بازار بدون نوسان باقی نماند Ùˆ این عدد بعدتر تا Û±Û°Û³ Ùˆ Û±Û°Û´ هزارتومان نیز اÙزایش یاÙت. Øتی در آبان ماه به کانال Û±Û°Û· Ùˆ Û±Û°Û¸ هزارتومان نیز ورود کرد.
بیشتر بخوانید:بازار خودرو در سکوت کامل + جدول
در این شرایط ملتهب در بازار ارز نوسانات اÙزایشی پیوسته در آبان Ùˆ آذر، بازار خودرو را دوباره وارد Ùاز تهاجمی کرد. در جدول قیمت‌ها کاملاً مشهود است خودرو‌هایی Ú©Ù‡ نسبت به نرخ ارز Øساس‌ترند ازجمله خودرو‌های مونتاژی در آذرماه رشد داشته‌اند. برخی از این مدل‌ها اÙزایش‌های Øدود Û³Û° تا ÛµÛ¹ درصد را ثبت کرده‌اند. این رÙتار نشان می‌دهد بازار خودرو مستقیماً از انتظارات ارزی تأثیر می‌گیرد Ùˆ Øتی تغییرات Ù…Øدود ارز نیز می‌تواند موج روانی تقاضا را Ùعال کند. عامل دوم، سیگنال‌هایی بود Ú©Ù‡ Ø·ÛŒ آبان Ùˆ آذر درباره اØتمال تعدیل نرخ ارز منتشر شد. این سیگنال‌ها نه Ø´Ùا٠بودند Ùˆ نه قطعی؛ همین ابهام بازار را در وضعیت معلق قرار داد.
در چنین Ùضایی، خریداران تقاضای خود را جلو می‌اندازند تا قبل از هرگونه تصمیم جدید، دارایی خود را به کالای قابل‌تبدیل، تغییر دهند. این موضوع در جدول به Ø´Ú©Ù„ اÙزایش یکباره درصد رشد در آبان تا آذر در بسیاری از خودرو‌ها دیده می‌شود؛ روندی Ú©Ù‡ با الگوی رÙتار مصرÙ‌کنندگان در زمان‌های عدم قطعیت هم‌خوان است.
Ùضای اقتصادی کشور در آبان Ùˆ آذر Û±Û´Û°Û´ تØت‌تأثیر مجموعه‌ای از انتظارات تورمی قرار داشت، به‌طوری‌که انتشار خبر مربوط به خرید خودرو از برخی کارخانه‌های خودروسازی بدون نیاز به بلوکه‌کردن بخشی از هزینه خودرو، سبب شده تا چند میلیون انتظار غیرواقعی در بازار ایجاد شود. انتظاراتی Ú©Ù‡ درنهایت نشانه‌های آن در اÙزایش قیمت‌ها مشاهده شد.
بازار خودرو معمولاً در چنین شرایطی به سمت رشد Øرکت می‌کند، زیرا انتظار اÙزایش قیمت خود به تنهایی Ù…Øرک بازار است. در جدول نیز دیده می‌شود Øتی خودرو‌هایی Ú©Ù‡ در مهر تا آبان رشد ملایمی داشتند، در آبان تا آذر دوباره وارد Ùاز اÙزایشی شده‌اند Ùˆ رشد‌های بعضاً تا دو یا سه برابر را تجربه کردند.
این موضوع را باید در کنار خرید‌های قبل از عید نیز قرار داد. معمولاً اغلب تقاضا‌های پایان سال در آذرماه وارد بازار می‌شوند Ùˆ متقاضیان مصرÙÛŒ Ùˆ سرمایه‌ای سعی دارند تا قبل از پایان سال Ùˆ اÙزایش قیمت‌ها در انتهای سال یا سال آینده، خرید‌های خود را انجام دهند.
یکی از عوامل کلیدی اÙزایش قیمت در آذرماه، کاهش Ù…Øسوس عرضه بود. طبق داده‌های رسمی، تولید گروه سایپا نسبت به سال گذشته Û³Ûµ درصد کاهش یاÙته است. وقتی عرضه Ú©Ù… می‌شود، بازار آزاد بلاÙاصله واکنش نشان می‌دهد. در جدول قیمت‌ها دیده می‌شود Ù…Øصولات گروه سایپا ازجمله کوییک، ساینا، تیبا Ùˆ مدل‌های مرتبط در آذرماه رشد‌های Û· تا Û±Û´ درصدی را تجربه کرده‌اند؛ یعنی بیشترین رشد مقطعی نسبت به دیگر گروه‌ها. این نشان می‌دهد کاهش عرضه نقش مستقیم در داغ‌شدن بازار آذرماه داشته است.
آخرین عامل، تØرک دوباره واسطه‌های سنتی است. رکود بازار ملک در پاییز Û±Û´Û°Û´ نیز همچنان ادامه یاÙت Ùˆ همین موضوع باعث شد سرمایه‌های سرگردان به سمت بازاری روان‌تر Ùˆ کم‌ریسک‌تر مانند خودرو Øرکت کنند. دلالان سنتی Ú©Ù‡ معمولاً بین ملک، طلا Ùˆ خودرو جابه‌جا می‌شوند، در آذرماه Ùعالیت بیشتری داشتند، زیرا نقد شوندگی خودرو بالاتر بود، انتظارات تورمی Ùضای مناسبی برای سودگیری سریع Ùراهم کرده بود Ùˆ از سوی دیگر نیز تÙاوت نرخ کارخانه با بازار (باتوجه به تعداد غیرواقعی چند میلیون Ù†Ùری متقاضیان خرید خودرو از کارخانه) سبب می‌شد دلالان Ùˆ سوداگران زمین بازی بهتری نسبت به بازار رکودی مسکن پیدا کرده Ùˆ در آن نقش Ùعالی ایÙا کنند.
رشد‌های ثبت‌شده در بازه آبان تا آذر به‌ویژه در خودرو‌های ارزان‌قیمت Ú©Ù‡ بیشتر مورد معامله دلالان است این موضوع را تأیید می‌کند. جدول تغییرات قیمت خودرو در سال Û±Û´Û°Û´ نشان می‌دهد اÙزایش قیمت در آذرماه نه تصادÙÛŒ بود Ùˆ نه Ù…Øدود به یک گروه خودرویی. ترکیب نوسان ارز، سیگنال‌های مبهم، انتظارات تورمی، کاهش عرضه Ùˆ انتقال سرمایه‌های سرگردان به بازار خودرو دست‌به‌دست هم دادند تا بازار در یکی از سردترین ماه‌های سال، به یکی از داغ‌ترین مقاطع خود برسد.