مصوبه قانون مهریه زیر تیغ انتقاد؛ چرا در ازدواج فقط مرد حمایت می‌شود؟ / زنان بی‌پناه‌تر شدند!

اقتصاد۲۴- Ù‡ÙØªÙ‡ گذشته مجلس تصمیمی گرفت Ú©Ù‡ سقف کیفری مهریه از Û±Û±Û° به Û±Û´ سکه کاهش پیدا کند. با قیمت فزاینده‌ای Ú©Ù‡ سکه طلا پیدا کرده، مرد‌ها از این موضوع استقبال می‌کنند، اما زنان معتقدند Ú©Ù‡ حقوق‌شان زیر سوال می‌رود.

چنانکه در جریان رای گیری این طرح اکثر نمایندگان زن با تغییر سقف مهریه مخالفت کردند. عالیه زمانی کیاسری نماینده مجلس، با بیان اینکه این مصوبه کاملا مردانه بود ابراز امیدواری می‌کند که شورای نگهبان این مصوبه را تایید نکند.

این نماینده مجلس معتقد است که به جای آنکه بنای ازدواج با صداقت گذاشته شود با دروغ پیش می‌رود چرا که مهریه حق شرعی زن و چتر حمایتی اوست.

 Ù…شروح گفتگو با این نماینده مجلس را در ادامه بخوانید؛

*اخیرا در مجلس کاهش سقف کیفری مهریه به ۱۴ سکه رسید تصویب شد. از این مصوبه چه ارزیابی‌ای دارید؟ بسیاری معتقدند که زنان در ازدواج دیگر ضمانتی ندارند.

من مخالف کاهش سقف حمایتی بودم. زمانی مصوب شد که سقف مهریه ۱۱۰ سکه مورد حمایت‌های قانونی قرار بگیرد و بالاتر از آن متفاوت باشد. اما اساساً ورود به این بحث از ابتدا اشتباه بود. اشتباه بزرگ‌تر آن بود که همین سقف دوباره کاهش پیدا کرد.

عملاً مهریه یک الزام شرعی است. وقتی عقد نکاح جاری می‌شود دو نفر از قبل با هم توافق می‌کنند و باید زندگی را با صداقت و شفافیت آغاز کنند. اما این مصوبه باعث می‌شود که تعهد اولیه زیر سوال برود. بهانه مسائل اقتصادی مطرح شده است، اما سوال اینجاست که وقتی اساسا اقتصاد یک خانواده مشکل دارد، کاهش سقف مهریه چه مشکلی را حل می‌کند؟ در اینجا به جای علت به معلول پرداخته شده است.

وقتی پیشنهاد مطرح شد ما با آن موافق نبودیم. طرح به کمیسیون برگشت داده شد و کمیسیون برخی بند‌ها را حذف کرد و دوباره در دستور کار قرار گرفت. متأسفانه نگاه غالب بسیاری از همکاران، نگاه حمایتی از زنان و مادران نیست؛ در عوض، یک نگاه شخصی‌نگری است و همین موضوع باعث شد که به کاهش سقف مهریه رای دهند. البته این مصوبه ابهام شرعی دارد؛ مهریه الزام شرعی است و از این نظر انشاءالله شورای نگهبان آن را تایید نمی‌کند.

* بعضی طراح‌ها می‌گویند حدوداً ۲۵ هزار محکوم مالی داریم که حضور هرکدام از اینها در زندان سالانه دو تا سه میلیارد تومان برای دولت هزینه دارد. شما با این نظر موافق هستید؟

نه، موافق نیستم. اولاً تعداد طراحان پیشنهاد کاهش سقف مهریه خیلی کم بود. این دسته نمایندگان فقط مراجعین شخصی خود را در نظر گرفتند. یک طرح جامع نه فقط یک گروه محدود بلکه باید خوشه‌ای از کل کشور را در نظر بگیرد.

ثانیا اینکه این ۲۵ هزار نفر هم اصلاً صحت ندارد. علاوه بر این، تغییر سقف مهریه به معنای حذف حق الهی زن در خانواده است. کاری که انجام شد دقیقاً همین بود.

بیشتر بخوانید:عکس/ علی مطهری به قانون جدید مهریه انتقاد کرد

* الان آیا برای زنان چتر حمایتی در ازدواج وجود دارد؟

نه، هیچ چتر حمایتی‌ای ندارند.

* یعنی مصوبه را مردانه می‌دانید؟

بله، مصوبه کاملاً مردانه و بر ضد خانواده بوده است.

قانون‌گذاری برای اینکه ازدواج با دروغ شکل بگیرد راه حل نیست

* در تهیه طرح با نمایندگان زن مجلس مشورتی شد؟

نمایندگانی که طرح را شروع کردند، اساساً خودشان آن را پیش بردند. اولین بار که طرح در دستور کار قرار گرفت، خود کمیسیون قضایی طرح را تنظیم کرد و هیچ پیوستی هم نداشت.

سپس ما در فراکسیون زنان اعتراض کردیم و به آقای قالیباف اطلاع دادیم. این طرح تعلیق شد. جلسات متعددی تشکیل شد و در چند نشست با کمیسیون قضایی، برخی موارد تا حدی تعدیل شدند؛ البته فراکسیون زنان با کلیات طرح مخالف بود.

وقتی طرح دوباره مطرح شد، همه ماوقع را به رئیس مجلس تقدیم کردیم. وقتی طرح در دستور کار قرار گرفت، با تذکر دو تن از نمایندگان آقا، طرح به دلیل آنکه اشکال داشت، دوباره از دستور کار خارج شد و به کمیسیون برگشت. یکی از بند‌های اشکال، همین بحث کاهش سقف مهریه بود.

وقتی طرح به کمیسیون برگشت، مواد ۸، ۹ و ۱۰ که عمدتاً مربوط به کاهش سقف مهریه بودند، حذف شد. این طرح قبلاً ۱۰ ماده‌ای بود و با هفت ماده دوباره در دستور کار قرار گرفت. با پیگیری‌های انجام‌شده، مشخص شد که مواد ۵، ۶ و ۷ هم پیگیری می‌شوند و در نهایت از دستور خارج و به صحن برمی‌گردند.

همانطور که گفتم تنها مهریه ضمانت، پشتوانه و حقی شرعی است و باید بر صداقت و راستگویی طرفین ازدواج استوار باشد. قانون‌گذاری مکرر برای اینکه مردانی با دروغ پای سفره عقد بنشینند، راه‌حل نیست. اینها اشکالات وجود دارد و بسیاری از همکاران هم ابهامات و اشکالات شرعی آن را مطرح کرده‌اند.

‌* یعنی همان زندان رفتن را هم مشمول همین خطا می‌دانید؟

اصلاً زندان رفتن هم اشکال داشته است. نمایندگان طرح را در خصوص محکومیت‌های مالی کمی تغییر دادند و در مورد مهریه به این صورت حق‌زدایی شد. در واقع این طرح با هدف مهریه مطرح نشد و هدفش اصلاح محکومیت‌های مالی از جمله مهریه بود، اما توجه و تمرکز طراحان صرف مهریه شد.

جالب اینجاست که برادرانی که موضوع کاهش سقف را مطرح کردند، یکی از پیشنهاد‌هایی که دادند این بود که حتی پایبند الکترونیک هم در نظر گرفته نشود. واقعاً این همه بی‌در و پیکر کردن خانواده و نگاه ضدخانواده، به ویژه نسبت به مادر و زن خانواده، قابل فهم نیست.

* پس در واقع هیچ‌کدام از خانم‌ها نقشی در تهیه این طرح نداشتند؟ یعنی کاملاً همه زنان مخالف بودند؟

هیچ‌کدام از خانم‌ها در این طرح اساساً حضور نداشتند و همه هم مخالف بودند. متأسفانه فقط یکی از خانم‌ها، خانم آزاد، به طور کلی با این طرح موافق بود. نهایتاً مجلس هم به این مصوبه رای داد. واقعاً تأسف‌آور است که ما بیاییم مشکلات اقتصادی خانواده‌ها را بهانه کنیم و راه‌حل‌هایی ارائه دهیم که عملا خانواده‌ستیز است. پیشنهاد می‌کنم صحبت‌های چند دقیقه‌ای خانم [سارا]فلاحی را حتماً گوش کنید؛ ایشان به مردان متمکنی پرداختند که زندگی پنهانی دارند.

* یکی از استدلال‌های موافقان چنین طرح‌هایی این است که با میزان بالای مهریه طلاق افزایش پیدا می‌کند. شما با این چقدر موافق هستید؟

اصلاً موافق نیستم. بیایید بررسی کنیم زمانی که سقف حمایتی مهریه ۱۱۰ سکه تعیین شد، قبل و بعد آن، چقدر توانست در کاهش طلاق موفق باشد؟ «صفر» و حتی «زیر صفر»؛ چون اصلاً موضوع طلاق نیست. مهم‌ترین مسائل طلاق، مسائل فرهنگی است و دوم، مسائل معیشتی، یعنی اقتصادی؛ نه اینکه مرد نتواند مهریه بپردازد.

اگر مقایسه کنیم، هیچ اتفاقی نیفتاده است. در چند سالی که سقف حمایتی ۱۱۰ سکه بوده آیا نسبت به سال‌های قبل کاهش طلاق رخ داد؟ خیر اینگونه نبود. متأسفانه به علت بی‌توجهی و تعیین نکردن راهبرد برای موضوعات فرهنگی، حمایت‌هایی که می‌توانست در قالب بیمه‌های مهریه، الزامات مشاوره‌های حقوقی در حوزه ازدواج و خانواده و حتی الزام به انجام آزمایش‌های تشخیصی در نظر گرفته شود، وجود ندارد.

همین باعث می‌شود که آسیب‌های اجتماعی فزاینده‌ای که رخ می‌دهند، شدت بگیرند و مشکلاتی مثل طلاق بیشتر مشاهده شوند. نکته مهم دیگر این است که بیاییم میزان طلاق را بررسی کنیم؛ آیا آمار طلاق در خانواده‌های کم‌بضاعت بالاتر است یا در خانواده‌های مرفه؟ مشاهده می‌کنیم که چالش‌ها و آسیب‌های اجتماعی در دو قشر مرفه و کم‌بضاعت بیشتر است؛ و حتی در بخش قشر مرفه، بسیاری از این چالش‌ها و مسائل طلاق بیشتر است. بنابراین، اینها مسیر اشتباهی را طی کرده‌اند و به نظر من با نگاه سیاست‌زده وارد این موضوع شده‌اند و حتی شرع را زیر پا گذاشته‌اند.