اقتصاد۲۴- بورس تهران در سومین روز معاملاتی هفته، همزمان با تداوم رکوردشکنی دلار و طلا، بار دیگر به مقصد تازه جریان نقدینگی تبدیل شد. عبور شاخص کل از مرز ۳.۷میلیون واحد و تثبیت شاخص هموزن بالای یک میلیون واحد نشان داد صعود بازار سهام اینبار محدود به نمادهای بزرگ نیست. خروج معنادار پول حقیقی از صندوقهای طلا و ورود آن به سهام، سیگنالی روشن از تغییر ترجیحات سرمایهگذاران را مخابره کرد.
بورس تهران در سومین روز معاملاتی هفته، بار دیگر نشانههایی روشن از تداوم فاز صعودی خود بروز داد؛ بازاری که اینبار نه صرفا با اتکا به هیجان مقطعی، بلکه در سایه همزمانی رشد بازارهای موازی و تشدید انتظارات تورمی، با قدرت به مسیر صعودی ادامه داد. حرکت هماهنگ دلار و طلا در سطوح بالاتر، سیگنال تازهای به بازار سهام ارسال کرد و شاخصهای بورسی را بدون وقفه به سمت ثبت رکوردهای جدید سوق داد.
دیروز شاخص کل بورس با نوسانی نزدیک به ۲ درصد، برای نخستینبار از مرز ۳.۷ میلیون واحد عبور کرد و وارد کانالی شد که تا پیش از این، بیشتر در حد یک انتظار تحلیلی مطرح بود. همزمان، شاخص هموزن نیز با رشدی بیش از ۱.۵ درصد، موقعیت خود را بالاتر از سطح یک میلیون واحد حفظ کرد و وارد محدوده یک میلیون و ۳۸ هزار واحد شد؛ رخدادی که نشان میدهد صعود اخیر، محدود به نمادهای بزرگ نبوده و بدنه بازار نیز با شاخصهای اصلی همراه شده است. اما آنچه به این رشد معنا و عمق بیشتری بخشید، رفتار نقدینگی در بازار بود. ارقام معاملات روز دوشنبه بهروشنی از تغییر فاز جریان پول حکایت داشت؛ بهگونهای که ارزش معاملات خرد با افت ۱۲ درصدی نسبت به روز گذشته از مرز ۱۴ هزار میلیارد تومان عبور کرد و هزار و ۸۰۰میلیارد تومان پول حقیقی وارد بازار سهام شد.
این میزان ورود نقدینگی، بالاترین رقم ثبتشده از ۲۶ مهرماه تاکنون به شمار میرود و نشانهای از بازگشت فعال و معنادار سرمایهگذاران حقیقی به تالار شیشهای است؛ بازگشتی که میتواند معادلات کوتاهمدت بازار را تحت تاثیر قرار دهد. در مجموع، ترکیب رشد شاخصها با جهش ورود پول حقیقی، این پیام را به بازار مخابره میکند که بورس در آستانه ورود به مرحلهای تازه از ارزیابی و تثبیت قرار گرفته است؛ مرحلهای که تداوم آن، بیش از هر چیز به پایداری جریان نقدینگی و واکنش بازار به تحولات متغیرهای کلان وابسته خواهد بود.
بازارهای دارایی در معاملات روز گذشته، همگی در مسیر ثبت رکوردهای تازه حرکت کردند؛ مسیری که بیش از هر چیز از تشدید انتظارات تورمی و تغییر محاسبات سرمایهگذاران حکایت دارد. دلار آزاد برای نخستینبار به حدود ۱۳۱ هزار تومان رسید و همزمان قیمت طلای ۱۸ عیار محدوده ۱۳میلیون و ۷۰۰ هزار تومان را لمس کرد. این تحولات، سیگنال روشنی به بازار سهام ارسال کرد؛ سیگنالی مبنی بر آنکه متغیرهای اسمی اقتصاد در حال بازتعریف سطوح جدیدی هستند و بورس نیز نمیتواند نسبت به این تغییرات بیتفاوت بماند.
در کنار رکوردشکنی شاخصها، رفتار نقدینگی نیز تصویر روشنی از تغییر ترجیحات سرمایهگذاران ارائه داد. با وجود ثبت سقفهای قیمتی جدید در صندوقهای طلا در ابتدای معاملات، بیش از ۵۰۰میلیارد تومان پول حقیقی از این ابزارها خارج شد؛ خروجی که میتواند بیانگر کاهش جذابیت داراییهای امن در برابر فرصتهای جدید بازار سهام باشد. صندوقهای با درآمد ثابت نیز تا لحظه نگارش این گزارش شاهد خروج حدود هزار و ۲۰۰میلیارد تومان نقدینگی بودند؛ منابعی که بخش قابلتوجهی از آن، مسیر تالار شیشهای را در پیش گرفت. به نظر میرسد ترکیب عقبماندگی تاریخی بورس نسبت به سایر بازارها و ارزندگی نسبی بسیاری از سهام، بار دیگر توجه سرمایهگذاران را به بازار سهام جلب کرده است. نگاهی به میزان ورود نقدینگی و ارزش دادوستدها نشان میدهد که بازار سهام، دستکم در کوتاهمدت، بار دیگر به یکی از مقاصد اصلی جریان نقدینگی تبدیل شده است.
علاوه بر رکوردشکنیهای بازار آزاد ارز، دلار در سامانه توافقی نیز برای نخستینبار وارد کانال ۷۲ هزار تومان شد؛ رخدادی که از تغییر تدریجی انتظارات سیاستگذار نسبت به سطوح ارزی حکایت دارد. با این حال، رفتار بازار سهام نشان میدهد که فعالان بورسی همچنان بیش از آنکه به نرخهای توافقی اتکا کنند، تحولات دلار آزاد را بهعنوان متغیر اثرگذار اصلی در محاسبات خود لحاظ میکنند؛ متغیری که مسیر انتظارات تورمی و ارزشگذاری داراییها را تعیین میکند. شکاف قیمتی حدود ۸۲ درصدی میان دلار آزاد و دلار توافقی، اگرچه بهطور بالقوه ظرفیت بالایی برای رشد بازار سهام ایجاد کرده، اما این پتانسیل تنها در صورتی به فعلیت میرسد که آثار آن بهتدریج در نرخهای موثر بر درآمد شرکتها منعکس شود. در غیر این صورت، تداوم این فاصله میتواند به افزایش احتیاط در رفتار معاملهگران و تعدیل انتظارات کوتاهمدت بازار بینجامد؛ بهویژه در نمادهایی که وابستگی مستقیمی به متغیر ارز دارند. با وجود این ملاحظات، چشمانداز فعالان بازار نسبت به گزارشهای پیشروی کدال همچنان مثبت ارزیابی میشود.
انتظار برای بهبود درآمدی شرکتها، بهویژه در صنایع صادراتمحور و دلاری، یکی از عوامل اصلی تداوم تقاضا در بازار است. بازتاب این نگاه را میتوان در جریان معاملات دوشنبه مشاهده کرد؛ جایی که گروههای محصولات شیمیایی، بانکها و فرآوردههای نفتی در صدر جذب پول حقیقی قرار گرفتند و بار دیگر نقش صنایع بزرگ و اثرگذار را در هدایت روند بازار پررنگ کردند. در مجموع، سطح خوشبینی در میان فعالان بازار بهطور محسوسی افزایش یافته و بورس تهران در مقطع فعلی بیش از هر زمان دیگری به متغیرهای کلان اقتصادی و جهتگیری سیاستگذار ارزی چشم دوخته است. تا زمانی که ریسک جدید و غیرمنتظرهای به بازار تحمیل نشود، به نظر میرسد شاخصها همچنان ظرفیت حرکت به سطوح بالاتر را داشته باشند؛ هرچند این مسیر، همچون دورههای مشابه گذشته، با نوسان، توقفهای مقطعی و آزمون پایداری تقاضا همراه خواهد بود.
حسن حسیننیا، تحلیلگر بازار سرمایه، در ارزیابی شرایط اخیر بورس گفت: «بازار سهام در روزهای اخیر همزمان با افزایش ارزش معاملات و رشد شاخصهای قیمتی حرکت کرده است. از هفته گذشته، روند افزایشی ارزش معاملات خرد سهام و صندوقهای سهامی بهتدریج تقویت شد و در روزهای اخیر، تراز نقدینگی این معاملات نشاندهنده ورود پول اشخاص حقیقی به بازار است.» او با اشاره به نقش متغیرهای ارزی در شکلگیری فضای مثبت بازار توضیح داد: «به نظر میرسد افزایش نرخ دلار در بازار آزاد و همچنین برآوردها و شایعات مربوط به شرایط ارزی در پیشنویس بودجه سال ۱۴۰۵، موجب شکلگیری خوشبینی نسبت به بازار سهام شده است. هرچند از منظر بنیادین، صنایع و تولیدکنندگان بهدلیل شرایط تحریمی و برخی خطاهای سیاستگذاری اقتصادی در سالهای اخیر آسیبهای جدی دیدهاند و عملا از اهداف و برنامههای توسعهای عقب ماندهاند.»
این تحلیلگر بازار سرمایه ادامه داد: «در مقطع فعلی، حتی به باور و اعتراف دولت نیز تداوم شرایط گذشته امکانپذیر نیست. در چنین فضایی، تجدیدنظر در سیاستگذاریها و شل شدن پیچ قیمتگذاری دستوری میتواند به شرکتها کمک کند تا بخشی از سودی را که تاکنون به جیب دلالان میرفته، بازپس بگیرند و از شدت بحران نقدینگی در صنایع مختلف کاسته شود.» حسیننیا با تاکید بر نقش عوامل تورمی در رشد اخیر بورس گفت: «میتوان رشد تورمی را یکی از عوامل موثر بر تحرکات اخیر بازار سهام دانست، اما در کنار آن، تغییرات معنادار در فرمول نرخ خوراک پتروشیمیها، خبر فروش محصولات پالایشی در بورس، رونق بیشتر تالار دوم مرکز مبادله ارز و ارائه مشوقهای جدید به صنایع نیز میتواند به تلطیف فضای بازار کمک کند.»
بیشتر بخوانید:چرا سرمایهگذاران حقیقی از بورس میگریزند؟
او در پایان، چشمانداز کوتاهمدت بورس را چنین ترسیم کرد: «به نظر میرسد در روزهای آینده نیز بازار سهام با رونق نسبی همراه باشد، هرچند نوسانات همچنان ادامه خواهد داشت. در حال حاضر، حجم پول ورودی به بازار در سطحی نیست که بتواند صفهای خرید سنگین ایجاد کند. از این رو، محدوده مقاومتی شاخص کل بین ۳میلیون و ۹۰۰ هزار تا ۴میلیون واحد میتواند در هفته اول دیماه بهعنوان یک آزمون جدی پیشروی بازار قرار گیرد.»
ایمان رئیسی، تحلیلگر بازار سرمایه، با توصیف عملکرد بورس در ماههای اخیر گفت: «امسال واقعا جوجهها را آخر پاییز میشماریم. پاییز طلایی بورس در شرایطی رقم خورد که شاخص کل از ابتدای پاییز از محدوده ۲میلیون و ۵۰۰ هزار واحد به حدود ۳میلیون و ۷۰۰ هزار واحد رسید و بازدهی ۴۸ درصدی را ثبت کرد. در همین بازه، شاخص هموزن نیز با رشد ۳۶ درصدی، طی سه ماه بازدهیای در حد صندوقهای درآمد ثابت بهجا گذاشت.»
او با اشاره به شرایط خاص اقتصاد کلان توضیح داد: «در وضعیت ویژهای قرار داریم؛ فاصله نرخ دلار نیما و بازار آزاد به حدود ۸۰ درصد رسیده و تحولات و تنشهای منطقهای هنوز به نقطه آرامش کامل نرسیده است. با این حال، عواملی مانند انتظارات تورمی، رشد نرخ محصولات، عرضه ارز شرکتهای صادراتی در تالار دوم مرکز مبادله و رقابت محصولات در بورس کالا، در کنار مهمتر از همه، ابلاغ نشدن بخشنامهها و دستورالعملهای ناگهانی، باعث شد بورس به ثبات نسبی برسد و فروشندهها در قیمتهای بالاتر دوباره به خریدار تبدیل شوند.» رئیسی به تحولات تکنیکال بازار نیز اشاره کرد و گفت: «در این مدت، چالش اصلی سهامداران عبور از خطوط مقاومتی بود؛ سطوحی که حالا به نقاط حمایتی قوی تبدیل شدهاند و نشان میدهد خریدار قدرتمند در بازار حضور دارد.»
این تحلیلگر بازار سرمایه نقش بازارگردانها را نیز مهم ارزیابی کرد و افزود: «عملکرد بازارگردانها به شکلی بود که عرضهها مدیریت شد و نقدشوندگی بازار حفظ شد. مهمترین اتفاق این هفته افزایش قیمت بنزین بود و در کنار آن، برای جبران کسری بودجه دولت، تغییرات ارزی در بودجه نیز محتمل است. رسمیت یافتن تالار دوم میتواند همچنان شادابی بورس را حفظ کند.» او ادامه داد: «افزایش قیمت کامودیتیها نیز عامل دیگری بوده که توجه سرمایهگذاران را به بازار سهام جلب کرده است. حجم و ارزش معاملات که از فاکتورهای مهم رصد جریان نقدینگی هستند، همچنان وضعیت مناسبی را نشان میدهند و آمار مشارکت در عرضههای اولیه نیز از افزایش اقبال به بازار سرمایه حکایت دارد. اگر در این مقطع با تنشهای منطقهای مواجه نبودیم، شاید شرایطی شبیه سال ۹۸ و هجوم گسترده متقاضیان به بازار را شاهد بودیم.»